Κάθε πόλεμος είναι μια επανασύνδεση με την πραγματικότητα. Με τι έχει αξία και τι δεν έχει. Τι πρέπει να κρατήσουμε και τι μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας. Σήμερα ο Πούτιν σήκωσε τον καθρέφτη μπροστά στη Δύση. «Κοιταχτείτε» είπε, «δεν είστε πια αυτοί που ήσασταν, δεν γίνατε ακόμα αυτοί που λέτε ότι είστε».

Ξέρει, ότι η Δύση βρίσκεται σε ένα ιστορικό άτοπο, σε ένα ιδεολογικό no-mans-land.

Από τη μια μεριά, βρισκόμαστε μπροστά από το αύριο. Συζητάμε για το πώς θα είναι η ζωή χωρίς ασθένεια, η εργασία χωρίς κόπο, η καθημερινότητα χωρίς φόβο, η σκέψη χωρίς αμφισβητήσεις, η επικοινωνία χωρίς λόγια, το κεφάλαιο χωρίς χρήμα, το περιβάλλον χωρίς μεταβολές. Η τεχνολογία έχει ανοίξει έναν νέο, άγνωστο, συναρπαστικό κόσμο που μας προκαλεί κάθε μέρα να φανταζόμαστε ποιοι θα μπορούσαμε να γίνουμε. Αλλά είμαστε ακόμα μακριά από το να γίνουμε αυτοί που φανταζόμαστε.

Από την άλλη, βρισκόμαστε πίσω από το χθες. Αμφισβητούμε τις αξίες μας, κάνουμε εκπτώσεις στις δημοκρατίες μας, αφήσαμε τον φασισμό να ξεμυτίσει και αναρωτιόμαστε αν κάθε ζωή έχει την ίδια αξία, υπονομεύουμε καθημερινά την ιδέα ότι κάθε πολίτης έχει δικαιώματα, μπερδέψαμε τα γεγονότα με τα ψέματα, τη δεισιδαιμονία με την επιστήμη, αφήσαμε το χρήμα ανεξέλεγκτο, χωρίς κανόνες, εναποθέσαμε όλες μας τι ελπίδες στους πιο πλούσιους, διαλύσαμε τη μεσαία τάξη, φτωχοποιούμε τους πιο αδύναμους, αφήσαμε τους νέους χωρίς αύριο, ξεχάσαμε τι σημαίνει πατρίδα και γιατί αξίζει να παλεύεις για αυτήν. Δεν είμαστε πια αυτοί που ήμασταν.

Μπροστά από το αύριο αλλά πίσω από το χθες είναι ένας κόσμος χωρίς θεμέλια.

Ο Πούτιν ξέρει καλά ότι κάθε σφαίρα που θα παίρνει μια ζωή στην Ουκρανία, κάθε βόμβα που θα ισοπεδώνει ένα σπίτι, θα θυμίζει στη Δύση την επίπονη αλήθεια: ότι η δική μας αυτοαμφισβήτηση θα γονατίζει πάντα μπροστά στη δική του αποφασιστικότητα. Αυτό είναι το στοίχημα που βάζει πάνω στο τραπέζι. Όπως έκανε και ο Χίτλερ, μας βάζει μπροστά στις ευθύνες και τις επιλογές μας. Την κάθε μας κίνηση κοιτούν προσεκτικά η Κίνα, το Ιράν, η Τουρκία: «Ήρθε επιτέλους το πολυπόθητο τέλος αυτής της ευάλωτης Δύσης;»

Η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά στο δικό μας δημιούργημα και είναι ώρα να αποφασίσουμε τι έχει για μας αξία. Τι πρέπει να κρατήσουμε και τι μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας. Βασικά ερωτήματα: Πού πάμε; Τι Ευρώπη θέλουμε; Μια γραφειοκρατία συναλλαγών ή μια συμμαχία κοινών αξιών και οραμάτων; Τι παγκοσμιοποίηση δημιουργούμε; Μια μεγάλη αγορά χωρίς κανόνες ή ένα πλέγμα σχέσεων όπου σεβόμαστε αυτούς που μας σέβονται; Τίνος είναι η γνώση και πόσο τυφλά εναποθέτουμε την εμπιστοσύνη μας στην τεχνολογία; Ποιος είναι ο ρόλος της πίστης σε μια κοινωνία που αλλάζει; Πώς κάθε εργαλείο που δημιουργούμε παραμένει στην υπηρεσία μας και όχι εμείς στη δική του;

Το ίδιο και για την Ελλάδα. Τι είμαστε τελικά; Σύνορο ονείρων ή γέφυρα πολιτισμών; Εργαστήρι του καπιταλισμού ή γενέτειρα της ελεύθερης βούλησης; Ιεραρχία μικρών συμφερόντων ή μια δημοκρατία μεγάλων προσδοκιών; Είναι η πατρίδα μας κάτι για το οποίο αξίζει να δώσουμε τη ζωή μας ή πάμε μόνο μέχρι εκεί που αξίζει η βολή μας;

Ο Πούτιν μας θύμισε ότι ο χρόνος έληξε. Δεν μας παίρνει άλλο να αναρωτιόμαστε. Διότι η αποφασιστικότητα μόνο με αποφασιστικότητα αντιμετωπίζεται και χρόνο για αναζητήσεις είχαμε άφθονο. Ήρθε η ώρα για απαντήσεις.

Τώρα είναι η ώρα να πιστέψουμε βαθιά πως για να γίνουμε όλα αυτά που φανταζόμαστε ότι είμαστε, πρέπει πρώτα να τιμήσουμε όλα εκείνα που μας έφεραν εδώ. Να συνδεθούμε πάλι με τις αξίες των παππούδων μας που έδωσαν τη ζωή τους για αυτά που πίστευαν, τους αγώνες των γονιών μας να μας αφήσουν μια κοινωνία με περισσότερα από αυτά που τους άφησαν, τις ελπίδες που είχαμε την πρώτη φορά που αντικρίσαμε τα παιδιά μας. Διότι αν υπάρχει Δύση και αν αξίζει κάτι, είναι πως πιστεύει σε έναν άνθρωπο που σκέφτεται, ονειρεύεται και πράττει ελεύθερα. Και πως αυτό δεν είναι δικαίωμα κάποιων ανθρώπων, αλλά δικαίωμα όλων των ανθρώπων.

Ας κρατήσουμε αυτά και ας αφήσουμε τα άλλα. Σήμερα. Διότι η μάχη για την Ουκρανία δεν είναι ούτε στο χθες, ούτε στο αύριο. Ήρθε τώρα. Και ενώ αυτή η μάχη μπορεί να έχει ήδη κριθεί, ο πόλεμος για τη Δύση μόλις ξεκίνησε.

Σήμερα, ξημερώσαμε όλοι Ουκρανοί.

Παύλος Γερουλάνος