Σε μια πολυαναμενόμενη συνέντευξη Τύπου το απόγευμα της Δευτέρας, η NASA παρουσίασε τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για την εποχική ροή υγρού νερού στον Άρη -μια ανακάλυψη που αναπτερώνει τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής.

Μακρόστενοι σκούροι σχηματισμοί που διακρίνονται το καλοκαίρι σε αρειανές πλαγιές σχηματίζονται όντως από τη ροή αλμυρού νερού, αναφέρουν ερευνητές της NASA στην επιθεώρηση Nature Geoscience.

 

Επικεφαλής της μελέτης, η οποία θα παρουσιαστεί και στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, είναι ο υποψήφιος διδάκτορας Λουχέντρα Όγια.

Η ομάδα του είχε δημοσιεύσει ανάλογες ενδείξεις στο κορυφαίο περιοδικό Science το 2011.


Αυλάκια πλάτους από ένα έως δέκα μέτρα σε μια κεκλιμένη περιοχή της αρειανής κοιλάδας «Ελλάδα» (NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona)

Μέχρι σήμερα, νερό είχε ανακαλυφθεί στον Άρη μόνο υπό μορφή πάγου στο υπέδαφος και στους πόλους.

Σύμπτωση ή όχι, η NASA επιβεβαιώνει την ανακάλυψη λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας Η Διάσωση (The Martian), με θέμα την περιπέτεια ενός αστροναύτη που καλείται να επιβιώσει μόνος στον Άρη.

Ταπείνωση του σημείου τήξης

Πώς γίνεται όμως να υπάρχει υγρό νερό στον κόκκινο πλανήτη, δεδομένου ότι η ατμόσφαιρα είναι τόσο αραιή και η θερμοκρασία βρίσκεται συνήθως δεκάδες βαθμούς κάτω από το μηδέν;

Σε αυτές τις συνθήκες, το νερό είτε μετατρέπεται ακαριαία σε πάγο είτε εξαχνώνεται -μετατρέπεται απευθείας από υγρό σε αέριο.


Τρισδιάστατη απεικόνιση δίχνει μακρόστενους σκούρους σχηματισμούς στον κρατήρα Χέιλ. Πρόκειται πιθανότατα για ρυάκια σε μήκος ποδοσφαιρικού γηπέδου.

Η απάντηση βρίσκεται στις πλούσιες αποθέσεις αλάτων που διέκρινε ο MRO, ένας δορυφόρος της NASA που λειτουργεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2006.

Τα άλατα, εξηγούν οι ερευνητές, μειώνουν το σημείο τήξης του νερού έως και κατά 80 βαθμούς Κελσίου, επιτρέποντάς του να παραμένει στην υγρή φάση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στη Γη, όταν το πασπάλισμα αλατιού στους δρόμους επιταχύνει το λιώσιμο του χιονιού.

Το φασματόμετρο του MRO ανίχνευσε ένυδρα άλατα -άλατα που προσελκύουν γύρω τους μόρια νερού- μόνο στη διάρκεια του αρειανού καλοκαιριού, όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει μέχρι τους -23 βαθμούς Κελσίου.

«Βρήκαμε ένυδρα άλατα μόνο όταν οι εποχικοί σχηματισμοί έφταναν στο μέγιστο, κάτι που υποδηλώνει ότι η πηγή της ενυδάτωσης είναι είτε οι ίδιες οι σκούρες λωρίδες, είτε η διαδικασία που οδηγεί το σχηματισμό τους» εξήγησε ο Όγια από τα κεντρικά γραφεία της NASA στην Ουάσινγκτον.

Παραμένει βέβαια ασαφές από πού πηγάζει αυτό το νερό -τα υγροσκοπικά άλατα δεν αποκλείεται να «τραβούν» την υγρασία από βάθος δεκάδων μέτρων στο υπέδαφος.

Ρυάκια ζωής

Οι νέες «ισχυρές ενδείξεις» για εποχικά ρυάκια νερού έχουν σημασία για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τους υδάτινους πόρους του πλανήτη για ύδρευση και παραγωγή καύσιμου υδρογόνου.

Ταυτόχρονα, τα ευρήματα αναπτερώνουν τις ελπίδες για ανακάλυψη μικροβιακής ζωής -κάτι που, όπως επισήμαναν οι ερευνητές, θα πρέπει να διερευνηθεί με μελλοντικές αποστολές.

Σήμερα, ολόκληρος ο Άρης είναι μια παγωμένη, άνυδρη έρημος, εκτεθειμένη στην φονική ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία.

Ωστόσο οι τελευταίες ρομποτικές αποστολές της NASA έχουν επιβεβαιώσει ότι, πριν από περίπου  τρία δισεκατομμύρια χρόνια, ο Άρης διέθετε λίμνες και ωκεανούς.

Στη Γη, όμως, η ζωή εμφανίστηκε πριν από τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, αρκετά πριν από την οριστική ερημοποίηση του Άρη. Και αυτό σημαίνει ότι παρόμοιες μικροβιακές μορφές ζωής μπορεί να είχαν προλάβει να εξελιχθούν και στον γειτονικό μας κόσμο.

Όπως σχολίασε ο Τζον Γκράνσφελντ, υποδιοικητής της NASA, τα τελευταία ευρήματα «υποδεικνύουν ότι η ύπαρξη ζωής στον Άρη είναι πιθανή».

Πιο σαφής εικόνα θα μπορούσε να προκύψει από τη χημική ανάλυση του αρειανού νερού.

Βαγγέλης Πρατικάκης