Γράφει: Ο Γεράσιμος Θεοδωράτος

Αίφνης χώροι μάθησης και χώροι άθλησης, δια τους οποίους προσφάτως πληθαίνουν καταγγελίες για εγκλήματα εις βάρος παιδιών και νέων ανθρώπων [που όμως ενόψιν της Αρχής της διάκρισης των εξουσιών, και του, θεμελιώδους δια το δικαιϊκό μας σύστημα, Τεκμηρίου της Αθωότητας, ας εξετασθούν μόνον από τις αρμόδιες Εισαγγελικές και Δικαστικές και Πειθαρχικές Αρχές], θαρρείς και είναι σαν σε κάτι λασπωμένα στενοσόκακα, που όταν γίνει το κακό από κάποιον, εμφανίζονται όψιμα όλοι και λένε, με λύπη λέει περισσή διά το θύμα, ότι ναι ... ναι το νοιώθανε ότι κάτι θα γίνει ... ακούγανε, λέει, πάντα από εκεί που έγινε το κακό φωνές και ουρλιαχτά ... μύριζαν, λέει, και το αίμα πριν χυθεί … μα μέναν σιωπηλοί ... και ας είναι η σιωπή συνενοχή ... και μετά τις δηλώσεις τους προσπερνούν το γεγονός, πεπεισμένοι ότι τάχα δίκαιο αγώνα αγωνίσθηκαν … . 

Και πάντως πέραν αυτής της εγκληματικής ανοχής των ¨θεατών¨ ή/και ¨ακροατών¨, η Πολιτεία όφειλε και οφείλει να οργανώσει μηχανισμούς στήριξης και προστασίας των θυμάτων οιασδήποτε μορφής βίας [σεξουαλικής, ενδοοικογενειακής, κλπ], με διασφάλιση [στις περιπτώσεις ιδίως των εγκλημάτων: σεξουαλικής βίας, ενδοοικογενειακής βίας] του απορρήτου των στοιχείων του θύματος, με έρευνες διακριτικές. Και με ποινές τοιούτου μεγέθους για τους δράστες, που να αποτελούν μέσο πρόληψης, αρχικά γενικής, με τον εκφοβισμό των πολιτών βάσει της επαπειλούμενης νομοθετικής πρόβλεψης, και επιπροσθέτως και ειδικής πρόληψης, ώστε ο δράστης να αποτραπεί από τη διάπραξη νέου εγκλήματος. 

Και να υπάρξει ρητή πρόβλεψη του Νόμου ότι οι ποινές στις περιπτώσεις εγκλημάτων βίας δεν θα αναστέλλονται και θα εκτίονται στο σύνολό τους, χωρίς να έχει  ο καταδικασθείς δικαίωμα πρόωρης απόλυσης υφ΄ όρων και χωρίς ευεργετικούς υπολογισμούς, άμα δε σε τέτοιου είδους εγκλήματα να θεσπισθεί το απαράγραπτο, ήτοι να μην παραγράφεται η αξίωση της Πολιτείας τιμώρησης των δραστών, όποτε και αν συλληφθούν. 

Σαφώς δε η υπό εκπροσώπων της εκτελεστικής εξουσίας επιλεκτική ευαισθησία σε τοιαύτης υφής υποθέσεις [πριν μάλιστα οι υποθέσεις κριθούν σε Δίκη], δεν πείθει, δείχνει προσχηματική, και μόνον ευκαιριακά ενεργοποιεί, και δη μόνον επιφανειακά, την κοινωνική αλληλεγγύη. 

Kοινωνικοί δε ψυχολόγοι πολλάκις έχουν ενδιαφερθεί όχι μόνον για τη διεστραμμένη προσωπικότητα των δραστών εγκλημάτων σεξουαλικής ή/και ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και για κάτι ίσως εξίσου ενίοτε συνταρακτικό: την απάθεια των ¨παρατηρητών¨, την απροθυμία τους να βοηθήσουν το θύμα. Τι είναι αυτό που τους εμποδίζει να αντιδράσουν; 

Η επίδραση των παρευρισκομένων (bystander effect) ή αλλιώς το σύνδρομο Genovese [από το επώνυμο θύματος ειδεχθούς δολοφονίας, 13-3-1964] είναι ένα φαινόμενο, αντικείμενο μελέτης της κοινωνικής ψυχολογίας, εις το οποίο τα άτομα αρνούνται να παράσχουν βοήθεια σε θύμα εγκληματικής ενέργειας, όταν άλλα άτομα είναι παρόντα. Οι εξηγήσεις που δόθησαν και δίδονται πολλές … Ορθοτέρα δε αυτών θεωρώ την εξήγηση ότι η αδράνεια και ανοχή του ατόμου που γίνεται αυτόπτης ή αυτήκοος μάρτυς τραγικών συμβάντων είναι η ηθική ένδεια του ατόμου, το πενιχρό αξιακό του σύστημα που χωρίς επαρκή θεμέλια τελεί υπό κατάρρευση ….   

Ως επίλογος λοιπόν, ως επιμύθιο, ως σήμα κινδύνου, ως βάση μια σκέψη του Α. Αϊνστάιν: Ο κόσμος είναι επικίνδυνος, όχι μόνον εξαιτίας αυτών που κάνουν το κακό, αλλά εξαιτίας και αυτών που τους κοιτάζουν χωρίς να κάνουν το παραμικρό.-

Γεράσιμος Βασ. Θεοδωράτος

Δικηγόρος παρ΄ Αρείω Πάγω