Καλωσορίζουμε το φθινόπωρο και το Σεπτέμβη και ετοιμαζόμαστε γεμάτοι αισιοδοξία και ελπίδα για όσα καλά -μακάρι να είναι πολλά!- θα μας φέρουν οι επόμενοι μήνες.

Κόντρα σε κάθε αντιξοόητα, δεν σταματάμε να ονειρευόμαστε, να κάνουμε μικρές ή μεγαλύτερες αποδράσεις, να μαθαίνουμε και να αναδεικνύουμε πολιτισμό σε κάθε έκφανση της ζωής μας! Γιατί αυτά μένουν και αξίζουν!

Υποδεχόμαστε λοιπόν με θετική διάθεση τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου και βλέπουμε κάποια λαογραφικά στοιχεία για αυτόν.

Ονομασίες του μήνα Σεπτέμβρη

Αττικός μήνας: ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ (15 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου)

Ο Σεπτέμβριος -Τρυγητής- παράγεται απ’ τη λατινική Septem (=επτά). Ήταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, τότε που ο χρόνος άρχιζε από το Μάρτη.

Η πρώτη Σεπτεμβρίου -Πρωτοσταυριά- ορίστηκε από το 313 μ.Χ. ως αρχή των θρησκευτικών δεκαπεντάχρονων περιόδων της λεγόμενης Ινδίκτου. Τις Ινδικτιώνες τις καθιέρωσαν οι Άγιοι Πατέρες -επηρεασμένοι από τους Ρωμαίους- για φορολογικούς κυρίως σκοπούς.

Την Πρωτοσεπτεμπριά οι αγρότες «καλούσαν» με διάφορους τρόπους και τεχνικές που θυμίζουν αρχαία θεσμοφόρια, το «πνεύμα της βλαστήσεως». Ο σπόρος που ήταν προορισμένος για τη σπορά «στέλλεται εις την εκκλησίαν διά να ευλογηθεί».

Στην Κω κρεμούν στο εικονοστάσι το σύμβολο της «Αρκιχρονιάς»: μια αρμαθιά από ρόδι, σταφύλι, κυδώνι, σκόρδο και φύλλο από τον πλάτανο του Ιπποκράτη.

Τρυγητής:

«Η πρώτη ημέρα του (Σεπτέμβρη) Τρυγητή χαιρετιζόταν στη Θράκη με τύμπανα και τραγούδια. Οι ληνοί συνοδεύονταν δ’ ομάδων ορχουμένων και αδόντων. Την νύκτα παρέες προσωπιδοφόρων εν τυμπάνοις και αλαλαγμοίς τρέχουν στους δρόμους».
Τα δρώμενα αυτά θυμίζουν αρχαία Οσχοφόρια στα οποία νέοι φορώντας στεφάνια από κλαδιά αμπέλου (όσχους) ξεκινούσαν από τον ναό του Διονύσου πηγαίνοντας προς τους αμπελώνες και τα πατητήρια. Λέγεται επίσης Σταυρός και Σποριάς.
Το Σεπτέμβρη ο τρύγος συνεχίζεται ενώ αρχίζει η σπορά και το όργωμα.

Γιορτές στο μήνα Σεπτέμβριο

Του Αγίου Μάμα (2 Σεπτεμβρίου). Είναι άγιος βοσκός. Παλιά γίνονταν  θυσίες προβάτων στα ξωκλήσια του, «προσέχοντας το αίμα να τρέξει μες στ’ αυλάκι το νερό, που βγαίνει κάτω από το ιερό της εκκλησίας» (Σκύρος).

Το Γενέθλιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου).

Της Παναγιάς της Αποσοδειάς (Αιτωλία), της Καρυδούς (Καστοριά).

Της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).