Φαντάζομαι κανένας δε διαφωνεί πλέον οτι ο τουρισμός είναι για την Κεφαλονιά ο βασικότερος κινητήριος μοχλός της οικονομίας της και ως τέτοιος, αλλά και με πολλούς ακόμα άμεσους τρόπους έχει σημαντική επίδραση και στην κοινωνική ζωή του τόπου. Σχεδόν κάθε Κεφαλονίτης έχει αναμειχθεί άμεσα ή επηρεάζεται με κάποιον τρόπο από τον τουρισμό και επομένως οι ανησυχίες όλων μας περιστρέφονται γύρω από αυτό το θέμα, δεδομένου ότι το νέο αυτοδιοικητικό τοπίο που θα διαμορφωθεί θα έχει να διαχειριστεί αλλαγές και προκλήσεις.

Έχω υπηρετήσει τον τουρισμό πολλά χρόνια, είτε ήδη από τα μαθητικά μου χρόνια ως εποχιακός εργαζόμενος για το χαρτζηλίκι μου, είτε σταδιακά εντατικότερα σε διάφορα αντικείμενα, αλλά και με συμμετοχή στον σχεδιασμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης αργότερα, (ως στέλεχος του Υπουργείου Ανάπτυξης με αντικείμενο τη στήριξη της επιχειρηματικότητας).

Πλέον δραστηριοποιούμαι ο ίδιος εδώ και μερικά χρόνια με τη δική μου τουριστική επιχείρηση (Κέντρο Καταδύσεων) στη Σκάλα. Με την επαγγελματική μου εμπειρία και επιστημονική κατάρτιση, αλλά και με την αλληλεπίδρασή μου με συναδέλφους στον κλάδο μου από την Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και τις επισκέψεις και τις συμμετοχές μου σε γενικές και ειδικές τουριστικές εκθέσεις, μπορώ και εγώ, πιστεύω, να διεκδικώ άποψη για τα όσα συμβαίνουν στον τουρισμό και επηρεάζουν το νέο Δήμο που ζω (Αργοστόλι), διασχίζω καθημερινά (Λειβαθώ) και εργάζομαι (Σκάλα).

Καθώς είναι πολλά αυτά που αξίζει να ειπωθούν, αυτό είναι το πρώτο από δύο μέρη.

Πέραν από τις προσωπικές προσδοκίες που έχει καθένας μας από την τουριστική ανάπτυξη, που είναι θεμιτό να μένουν ανεκπλήρωτες (με την έννοια ότι τις αναβαθμίζουμε συνεχώς), υπάρχουν και κάποιες οφθαλμοφανείς αλήθειες που πρέπει κανείς να παραδέχεται. Και πέραν από τα στοιχεία του τουριστικού μας κεφαλαίου που μένουν αναλλοίωτα όσο τα φροντίζουμε, όπως οι παραλίες μας, υπάρχουν εκείνα τα πράγματα που περνούν από το χέρι μας να επηρεάσουμε και που συντελούν στην τουριστική ανάπτυξη και αειφορία.

Ειλικρινά, πόσοι είναι αληθινά ευχαριστημένοι με τις ενέργειες της απερχόμενης δημοτικής αρχής Κεφαλονιάς για τον τουρισμό σε κάθε επίπεδο;

Και αφού η απερχόμενη δημοτική αρχή ανέλαβε τις τύχες (και) του τουρισμού το 2010 ας μου επιτραπεί καταρχήν μια μικρή αναδρομή.

Η τελευταία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση είχε προσπαθήσει να υποστηρίξει το brandname Κεφαλονιά, καθώς υπενθυμίζω οι Δήμοι του νησιού ήταν τότε 7 συν την Κοινότητα Ομαλών και ο καθένας είχε το δικό του βηματισμό και σκοπό. Όπως και αν κρίνει κανείς αυτή την προσπάθεια, ας αναλογιστεί πρώτα πόσο απαραίτητη και ουσιαστική ήταν, όταν μάλιστα ακόμα και σήμερα τα τουριστικά έντυπα και ο γνωστός χάρτης σε μπλοκ που διανέμονται από το Δήμο Κεφαλλονιάς και την ΠΙΝ είχαν φτιαχτεί τότε. Καθώς μάλιστα ήταν ακόμη εποχές παχιών αγελάδων, η ΝΑ διέθετε τους πόρους να έχει σημαντική και αδιάλειπτη συμμετοχή σε εκθέσεις, ευρωπαϊκά προγράμματα και συνεργασίες, εντείνοντας την παρουσία σε αγορές που είναι σημαντικές για την Κεφαλονιά και εξερευνώντας νέες αγορές για να σχηματίσει εικόνα για το ποιες ήταν εξελίξιμες και ποιες όχι.

Στο τέλος του 2010 η ΝΑ παρέδωσε το brandname Κεφαλονιά στο νέο Δήμο Κεφαλλονιάς και τη σκυτάλη στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, καθώς και τον τουρισμό στο νησί σε μια σχετική ισορροπία, καθώς είχε απορροφηθεί το πρώτο σοκ της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Όσον αφορά την ΠΙΝ, είμαστε τυχεροί γιατί στην τρέχουσα θητεία υπάρχουν δραστήριοι Κεφαλονίτες τόσο στο τιμόνι της όσο και για τον τουρισμό, και πέραν από τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες καθενός που αναφέρθηκαν παραπάνω, κατά γενική ομολογία ο τουρισμός της Κεφαλονιάς έχει αν οχι περισσότερα, τουλάχιστον την στήριξη που δικαιείται, στο πλαίσιο της περιφεριακής τουριστικής πολιτικής και προβολής. Με τους σημαντικά μεγαλύτερους πόρους και επιδραστικότητα που έχει η ΠΙΝ πραγματικά έχει ρόλο και συμμετοχή στο άνοιγμα νέων αγορών, όπως της γερμανικής, χάριν στην αξιόλογη διαπραγματευτική ισχύ που διαθέτει για παράδειγμα απέναντι στις αεροπορικές εταιρείες αλλά και στην ουσιαστική προσπάθεια που καταβάλει. Και κλείνοντας για το ρόλο της ΠΙΝ, να ευχηθούμε και να διεκδικήσουμε ότι αυτό θα συνεχιστεί και θα ενταθεί και την επόμενη των περιφερειακών εκλογών.

Τι έκανε όμως ο Δήμος Κεφαλλονιάς με τις εμβληματικές εξαγγελίες και τον εμβληματικό αντιδήμαρχο για δύο θητείες 9 συνολικά χρόνων;

Καταρχήν όπως καθομολογείται σε κάθε συνεδρίαση της τουριστικής επιτροπής, “είχε επιτυχημένη παρουσία στην πρόσφατη τουριστική έκθεση”. Το πώς εκτιμάται η επιτυχία, πέρα από τη φιλότιμη προσπάθεια των υπαλλήλων του Δήμου και την έγκριση εξόδων μετακίνησης του αντιδημάρχου τουρισμού μάλλον το δείχνουν τα αποτελέσματα από τις “νέες” αγορές στων οποίων τις εκθέσεις συμμετέχει ο Δήμος Κεφαλλονιάς για “να δημιουργήσει ενδιαφέρον ώστε να δημιουργηθεί ροή και ζήτηση” (αντιγράφω και πάλι από τις συνεδριάσεις της τουριστικής επιτροπής και τις δημόσιες τοποθετήσεις του αντιδημάρχου).

9 χρόνια τώρα, ό,τι αξιοσημείωτη ροή τουριστών ή νέα ζήτηση από τους πράκτορες ήταν να δημιουργηθεί πχ από τις βαλκανικές ή εξωτικές χώρες, ε, μάλλον θα δημιουργήθηκε, οπότε θα μπορούσαμε να διαθέσουμε τους αντίστοιχους πόρους και προσπάθεια σε αποτελεσματικότερες δράσεις και πιο υποσχόμενες κατευθύνσεις. Σε κάθε περίπτωση μια σοβαρή δημοτική αρχή θα είχε σχηματίσει μια στρατηγική για τις τουριστικές αγορές όπου θα έπρεπε να στοχεύσει την προσπάθεια της με ρεαλιστικούς στόχους και σεβασμό στα χρήματα των δημοτών της. Και μάλλον δε θα έσπευδε να διεκδικεί τα αποτελέσματα των προσπαθειών της ΠΙΝ για νέες χώρες και τουριστικές αγορές ώστε να καμουφλάρει τη δική της αναποτελεσματικότητα.

Η αναφορά στις εξωτικές χώρες δεν γίνεται φυσικά τυχαία, αλλά κατόπιν του ερείσματος που δίνει τακτικά η δημοτική αρχή για “επιτυχημένη συνεργασία σε συνάντηση στο Μέγαρο” με πρόξενους ή επίτιμους πρόξενους ασιατικών και λοιπών χωρών που υπάρχει μηδαμινή ελπίδα να στείλουν ποτέ τουρίστες. Επομένως θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι αυτός ο επικοινωνιακός πλεονασμός, στον οποίο μάλιστα συχνά πυκνά ο δήμαρχος επικουρεί ή αντικαθιστά τον αντιδήμαρχο τουρισμού του (όποιος τέλος πάντων βρίσκεται στο νησί..), γίνεται με σκοπό να συγκαλυφθεί το ουσιαστικό έλλειμα σχεδιασμού και αποτελεσματικής δράσης.

Σε καμία περίπτωση η δημοτική αρχή δεν έδειξε διάθεση ή ενδιαφέρον συνεργασίας με επιχειρηματίες από διάφορους κλάδους του τουρισμού προκειμένου να καταγραφούν και να προβληθούν οι παρεχόμενες τουριστικές υπηρεσίες, πόσο μάλλον για να διευκολυνθούν οι επιχειρηματίες. Εδώ μιλώ από προσωπική εμπειρία και καλώ όποιον θέλει να με διαψεύσει αν έστω και μια φορά κλήθηκαν οι επαγγελματίες των διάφορων δραστηριοτήτων και μορφών εναλλακτικού και θεματικού τουρισμού (καταδύσεις, θαλάσσιος τουρισμός και σπορ, ημερήσιες κρουαζιέρες, ξεναγήσεις περιπέτειας κλπ κλπ),να συνεισφέρουν την άποψή τους και τη συνεργασία τους στην τουριστική επιτροπή ή σε κάποια οργανωμένη προσπάθεια ή ομάδα εργασίας.

Φυσικά κανείς δεν παραγνωρίζει την αξία των δραστηριοτήτων στην ανάπτυξη του τουρισμού ενός τόπου, που προσελκύουν τουρίστες- πελάτες για τη διαμονή, την εστίαση και όλους τους υπόλοιπους κλάδους. Ας σκεφτούμε απλά ότι η Κάλυμνος (το νησί επίσης των σφουγγαράδων!) προβάλει παγκοσμίως τα αναρρηχητικά της πεδία, η Αμοργός την οργάνωση αγώνων ελευθερης κατάδυσης (ορμώμενη και από την ταινία “Απέραντο Γαλάζιο” που φιλοξένησε), η δημοφιλέστατη Σαντορίνη τον οινοτουρισμό της και ακόμα και η περιοχή της Πύλου και το mega-resort Costa Navarino, τον αγώνα τριάθλου που οργανώνεται εκεί κάθε άνοιξη. 'Ετσι για να έχουμε υπόψη μας ότι ακόμα και προικισμένοι τόποι δεν εφυσηχάζουν επαφιώμενοι στα εγγενή χαρκτηριστικά τους αλλά αναζητούν τρόπους να αυξήσουν τις παρεχόμενες δραστηριότητες, τη δημοσιότητα και την επισκεψιμότητά τους.

Σε αντίθεση με άλλους τόπους, προφανώς η απερχόμενη δημοτική αρχή έχει οριοθετήσει το τουριστικό μας προϊόν στο τρίπτυχο “ήλιος, θάλασσα, έχουμε και ..καλή Ρομπόλα”.

Τα παραπάνω που έκανε η απερχόμενη δημοτική αρχή είναι τόσο ελλειμματικά που μάλλον θα έπρεπε να κατηγοριοποιηθούν ως τι δεν έκανε.

Σε αυτή την κατηγορία όμως μάλλον αξίζει να μπουν όσα δεν προσποιήθηκε καν ότι έκανε.

Αφήνοντας τους δημότες των νεοσύστατων δήμων να κρίνουν τα όσα δεν έκανε ή καλύτερα να μην είχε καν αποπειραθεί η απερχόμενη δημοτική αρχή στις περιοχές τους, μπορούμε ωστόσο να επισημάνουμε μερικά παραδείγματα που απεικονίζουν τις παραλείψεις και την αναποτελεσματικότητα της αλλά και τα σχέδια και προθέσεις της για το νέο Δήμο Αργοστολίου. Και ας επισημάνουμε ακόμη μια φορά ότι για την τουριστική ανάπτυξη δεν αρκούν μόνο δημόσιες σχέσεις και προβολή αλλά και δράσεις που συγκροτούν το τουριστικό προϊόν καθώς και έργα που εξυπηρετουν τόσο τους παροχείς όσο και τους επισκέπτες.

Φαντάζομαι πως ολοι μας έχουμε γίνει αποδέκτες σχολίων ή παραπόνων από Έλληνες και ξένους επισκέπτες για την κατάσταση στον Μύρτο με την πλήρη απαξίωση της εμβληματικότερης ελληνικής παραλίας, την απουσία υποδομών, καντίνας κλπ. Και πριν σπεύσει η απερχόμενη δημοτική αρχή να δικαιολογηθεί για Π.Δ τα οποία της έδεναν τα χέρια, λες και δεν είναι υποχρέωσή της να αναζητεί λύσεις ακριβώς σε τέτοιες περιπτώσεις επ' ωφελία των δημοτικών εσόδων και των δημοτών της, μια απλή ερώτηση: ακόμα και αν δεν μπόρεσε να τοποθετήσει και να λειτουργήσει καντίνα, τουαλέτες κλπ σε ένα ρεαλιστικό νομικό και χρονικό πλαίσιο, τι την εμπόδιζε να συμμαζέψει τα ερείπια της προηγούμενης καντίνας για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας τα σχόλια και την αγανάκτηση των επισκεπτων;

Στο Φισκάρδο, τον πιο προβεβλημένο οικισμό και βόρια ακτοπλοϊκη πύλη του νησιού, που ασφυκτιά κάτω από το πλήθος των επισκεπτών και των σκαφών, ποιες ήταν οι παρεμβάσεις και τα έργα για την διευκόλυνση του τουρισμού και δε μιλάμε για κάτι μεγαλόπνοο αλλά έστω για την επισκευή της παραλιακή προβλήτας που καταρέει κομμάτι κομμάτι.

Αντιστοίχως, πώς επωφελήθηκε η Αγία Ευφημία από τα έσοδα της πάντα γεμάτης μαρίνας της και ποιες παρεμβάσεις έγιναν που να διευκολύνουν τουρίστες και ντόπιους; Σίγουρα όχι με μια ρημαγμένη παραλιακή ζώνη που φέρει ακόμα τα σημάδια από τις καταστροφικές πλημμύρες.

Στη Σάμη τα σπήλαια δεν αποδείχθηκαν κατά πως φαίνεται ικανή πρόσοδος και κίνητρο ώστε αφενός να αναδειχθούν περαιτέρω και μαζί με τα υπόλοιπα σπήλαια της περιοχής να γίνουν ένας πόλος παγκόσμιας έλξης. Αλλά τι συζητάμε τώρα, από τη στιγμή που με τόσα έσοδα από τα σπήλαια δεν έγιναν καν απλές παρεμβάσεις για να διευκολυνθεί η περιήγηση των τουριστων στην περιοχή και η καθημερινή ζωή των ντόπιων, όταν μάλιστα η Σάμη με την παραμελημένη παραλία της είναι μια από τις κύριες ακτοπλοϊκες πύλες του νησιού και υποδέχεται Έλληνες και Ιταλούς ταξιδιώτες.

Ένας τόπος με ιδιαίτερο φυσικό ανάγλυφο, ακτογραμμή και ομορφιά αλλά και περιβόλι και αμπελώνας της Κεφαλονιάς, το Ληξούρι, αφέθηκε και αυτό ανεκμετάλλευτο και παραμελημένο τόσο ως τουριστικός προορισμός όσο και ως συγκριτικό πλεονέκτημα στην τουριστική προβολή. Η παντελής αδιαφορία για να προβληθούν τα παραγόμενα προϊόντα, οι συγκλονιστικές παραλίες, οι διαδρομές και η φυσική ομορφιά γίνεται ακόμα πιο θλιβερή όταν ειδικά ιδιώτες, επαγγελματίες του τουρισμού επιτυγχάνουν να προσελκύσουν τουριστικές ροές από χώρες που εκτιμούν περισσότερο από την απερχόμενη δημοτική αρχή τη φύση της Παλικής, τις περιηγήσεις, τις δραστηριότητες και την αυθεντικότητα της περιοχής.

Κακά τα ψέματα, αυτή είναι λίγο πολύ η πραγματικότητα που διαμόρφωσε στο νησί η απερχόμενη δημοτική αρχή στον τουρισμό. Απομένει στο επόμενο μέρος να δούμε τι έγινε στα όρια του νέου Δήμου μας.

Γεράσιμος Μπεριάτος

Εκπαιδευτής Καταδύσεων

M Sc Επικοινωνία & ΜΜΕ