1. Αν ένα σχολείο χρησιμοποιεί τα μέσα που παρέχει η τεχνολογία για να φέρει τους μαθητές σε επαφή με ένα σημαντικό πρόσωπο που δεν θα μπορούσε να παραστεί διά ζώσης στο σχολείο (όπως συμβαίνει στο πρόγραμμα “100mentors”, στο οποίο έχει συμμετάσχει και το δικό μας σχολείο, πάντα με έγκριση των κηδεμόνων των μαθητών που συμμετέχουν), δεν νομίζω ότι κανείς εκπαιδευτικός θα έφερνε αντίρρηση. Θα ήθελα π.χ. να δω π.χ. τον Αθανάσιο Φωκά, ή έναν παλιό απόφοιτο του σχολείου μας που διαπρέπει στον τομέα του, να μιλάει στους μαθητές με τηλεδιάσκεψη, ξέροντας ότι δεν μπορώ να τον φέρω διά ζώσης στο σχολείο.

2. Αν ένα σχολείο χρησιμοποιεί εργαλεία τηλεδιάσκεψης για δράσεις συνεργασίας με άλλα σχολεία, είτε της χώρας είτε του εξωτερικού, νομίζω και πάλι ότι κανείς εκπαιδευτικός δεν θα έφερνε αντίρρηση.

3. Αν ένα σχολείο χρησιμοποιεί εργαλεία τηλεδιάσκεψης για να παρακολουθήσει ένα πείραμα σε ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο, ή μια καλλιτεχνική εκδήλωση που προβάλλεται με αυτό τον τρόπο, νομίζω ότι και πάλι κανένας δεν θα έφερνε αντίρρηση.

4. Προσωπικά, δεν θα έφερνα αντίρρηση στο να “συνδεθούμε” μια-δυο φορές από το σχολείο με έναν συμμαθητή που βρίσκεται για λόγους υγείας μακριά από το σχολείο για να δει τους συμμαθητές του και να χαρεί. 

Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται κάθε μέρα, και κάθε ώρα, μέσα από την τάξη. Οι ασθενείς μαθητές χρειάζονται εξατομικευμένο πρόγραμμα, όχι live streaming. Δεν γίνεται, για να το πω ωμά, 8-9 να κάνεις μαθηματικά και 9-10 χημειοθεραπεία. Εκεί ίσως μπορεί να αξιοποιηθεί η εξ αποστάσεως διδασκαλία, αλλά σε εξατομικευμένο επίπεδο, με άλλο χρόνο, όχι μέσα από την τάξη.

Ακόμη και τα Πανεπιστήμια που διδάσκουν εξ αποστάσεως ίδια μαθήματα με εκείνα που διδάσκουν στο "διά ζώσης" πρόγραμμα, πραγματοποιούν διαφορετικές  διαλέξεις για τους εξ αποστάσεως φοιτητές και δεν "ξεπετάνε" τους εξ αποστάσεως φοιτητές με μια κάμερα στο αμφιθέατρο.

Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητο τα σχολεία να είναι εξοπλισμένα με εργαλεία που να τους ανοίγουν τέτοια παράθυρα στον κόσμο. Άλλο όμως αυτό, κι άλλο το να γίνεται ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος της τάξης εκτός σχολείου.

 Όχι γιατί μέσα στην τάξη κάνουμε πράγματα που δεν πρέπει να μάθει ο κόσμος, αλλά επειδή δεν έχει κανένα παιδαγωγικό αποτέλεσμα αυτού του είδους η διδασκαλία. Δεν βοηθάει τους εξ αποστάσεως μαθητές -που τί θα βλέπουν; Τον πίνακα, τον καθηγητή, κάποια παρουσίαση στις οθόνες, τους συμμαθητές τους; Μα αυτό θέλει πεντακάμερο συνεργείο και σκηνοθέτη. Θα εξασφαλίσει το Υπουργείο ένα τέτοιο για κάθε αίθουσα; …Αν θα βλέπει το παιδί μια οθόνη, ή ένα… πανοραμικό του πίνακα και δεν ακούει τον καθηγητή που είναι στην άλλη άκρη από το μικροφωνάκι ή γράφει στον πίνακα, και πέφτει και το ίντερνετ, τί θα καταλάβει;.  Θα νιώθει σαν “λαθραίος θεατής” μιας παράστασης στην οποία δεν μπορεί να συμμετέχει. Να μη σου τύχει. 

Για να έχετε μια εικόνα της πραγματικότητας στα σχολεία, για να προβάλλουμε ένα βίντεο ή ένα απλό powerpoint θα πρέπει να χρησιμοποιούμε εκ περιτροπής 1-2 αίθουσες που έχει το σχολείο (αν έχει), ενώ οι συνδέσεις έχουν τέτοια ταχύτητα, που οι εκπαιδευτικοί “χρησιμοποιούν” τα δεδομένα τους για να δείξουν κάτι στην τάξη, και, τις πιο πολλές φορές τον υπολογιστή τους.

Και, ασφαλώς, προκύπτουν πολλά νομικά ζητήματα προσωπικών δεδομένων. Ακόμη και αν η τροπολογία της κ. Κεραμέως δεν επιτρέπει τη μαγνητοσκόπηση και περαιτέρω αναμετάδοση, μπορεί αυτή να γίνει “με ένα απλό κινητό” – ποιος θα την εμποδίσει; Και ποιος θα το εκμεταλλευτεί αυτό το υλικό, με ποιο τρόπο; Τη στιγμή που δεν επιτρέπεται ούτε φωτογραφίες από την παρέλαση και τους σχολικούς αγώνες να ανεβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου.

Δεν είμαστε σκοταδιστές και ενάντιοι στην πρόοδο οι εκπαιδευτικοί. Δεν είμαστε ενάντιοι στο μέσο, άλλωστε στις ημέρες τις καραντίνας (ενόσω κάποιοι έλεγαν ότι κάνουμε διακοπές και πληρωνόμαστε), με ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΕΣΑ (και μετά από εκπαίδευση 20 ολόκληρων λεπτών) εφαρμόσαμε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τόσο τη σύγχρονη όσο και την ασύγχρονη. Είμαστε ενάντιοι στην ΚΑΚΗ ΧΡΗΣΗ της τεχνολογίας, που μπορεί να εργαλειοποιηθεί για σκοπούς πολλούς και ποικίλους.

Μ’ ένα μαχαίρι κόβεις τα δεσμά σου. Μ’ ένα μαχαίρι κόβεις και λαιμούς. Το ζήτημα δεν είναι η τεχνολογία, αλλά η χρήση της.

Ηλίας Τουμασάτος

Εκπαιδευτικός Κοινωνικών Επιστημών (ΠΕ78) στη δημόσια εκπαίδευση