Τους τελευταίους 3 μήνες και με αφορμή τον κορονοιό γίναμε εξαιρετικά οικείοι με τον όρο "ευπαθείς ομάδες". Το μεγάλο ποσοστό αυτών των ευπαθών ομάδων καταλαμβάνουν οι ηλικιωμένοι, δηλαδή οι άνθρωποι που διανύουν την 7η, 8η ή ακόμα και την 9η δεκαετία της ζωής τους.

Τι είναι όμως οι ηλικιωμένοι για όλους εμάς τους υπόλοιπους; Ποιός είναι ο αυτόματος συνειρμός που κάνουμε όταν ακούμε γι'αυτούς;

Για ένα παιδάκι του Δημοτικού ο συσχετισμός είναι απλός.Ηλικιωμένος είναι ο παππούς και η γιαγιά.Είναι οι γονείς της μαμάς και του μπαμπά που μας αγαπάνε, μας πρισέχιυν, μας αγοράζουν δώρα τα Χριστούγεννα και μας πάνε βόλτα. Για τα παιδιά της όψιμης εφηβείας(Γυμνάσιο και Λύκειο) η εικόνα του παππού και της γιαγιάς αρχίζει να ξεθωριάζει στο μυαλό τους.Δεν τους δίνουν πιά τόση σημασία αφού οι ορμόνες που κοχλάζουν στρέφουν αλλού τις προτεραιότητες τους.

Τι σημαίνει όμως ο ηλικιωμένος για ανθρώπους με κατασταλαγμένη και ώριμη σχετικά σκέψη;

Για κάποιους τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ηλικιωμένος είναι αυτός που έχει χάσει πλέον το τρένο της ζωής.Δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, είναι μονόχνωτος, αμίλητος, δύσκαμπτος τόσο σωματικά όσο και νοητικά.Είναι άνθρωπος με παρωχημένες αντιλήψεις, ανελαστικός, ισχυρογνώμων και αδικαιολόγητα ξερόλας.Κάνει ότι αυτός θεωρεί σωστό χωρίς να ρωτήσει κανένα, επεμβαίνει παντού και αρνείται να απολογηθεί για τυχόν λάθη ή αβλεψίες του. Συνήθως γκρινιάζει συνέχεια, έχει κακή διάθεση και φυσικά αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Αυτό το τελευταίο οξύνει τις διαφωνίες και τις εντάσεις με το άμεσο αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό του περιβάλλον.Η οικογένεια του βρίσκεται σε μια μόνιμη αναταραχή γιατί πολύ απλά "ο παππούς είναι πάλι άρρωστος και πρέπει να τον τρέχουμε στους γιατρούς".

Για κάποιους άλλους όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Οι ηλικιωμένοι δεν είναι οι απόμαχοι της ζωής. Είναι το παρελθόν και το μέλλον μας. Σε αυτούς οφείλουμε την ύπαρξή μας. Σε αυτούς οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τα δικά μας γηρατειά. Είναι οι άνθρωποι που μας μεγάλωσαν βοηθώντας τους γονείς μας οικονομικά και ψυχικά. Είναι αυτοί που βλέπωντάς τους αντλούμε εμπειρία και ενίοτε σοφία. Είναι αυτοί που μπορούν να μας συμβουλεύσουν και να μας ηρεμήσουν όταν το ταβάνι κι ο ουρανός έρχονται κατά πάνω μας. Οι ηλικιωμένοι πρέπει να αντιμετωπίζονται από όλους μας με άκρατο σεβασμό. Πρέπει να παραγνωρίζουμε τις παραξενιές τους( και ποιός δεν έχει άλλωστε;) και να τους βλέπουμε με αγάπη και συμπάθεια.

Οι ηλικιωμένοι διαφέρουν από εμάς τους σχετικά νεότερους σε ένα πολύ σημαντικό στοιχείο.Σκέφτονται πολύ πιό συχνά από εμάς τον θάνατο. Καλώς ή κακώς διακατέχονται από την ανησυχία του επικείμενου τέλους. Είναι κάτι που τους απασχολεί, το διυλίζουν αρκετά στην σκέψη τους και το αναμοχλεύουν διαρκώς. Το παραμικρό σύμπτωμα, ένας βήχας, ένας πυρετός, ένας ανεξήγητος πόνος ή ένα σημάδι στο δέρμα σηματοδοτεί για έναν μεγάλο άνθρωπο την αρχή του τέλους. Αυτή η αέναη αγωνία οδηγεί πολλές φορές στην έντονη ανησυχία, την μελαγχολία ή ακόμα και την κατάθλιψη.

Γιά να κατανοήσει κάποιος καλύτερα αυτήν την αγωνία ας σκεφτεί τι νοιώθει ένας 80χρονος όταν τσουγκρίζοντας το ποτήρι του σε μιά γιορτή αναγκάζεται να πεί "χρόνια πολλά". Ενώ για εμάς είναι μια τυπική και μάλλον διεκπαιρεωτική ευχή για τον 80χρονο είναι μια στιγμή σκέψης και περισυλλογής. Θα είναι ακόμα τα χρόνια μου πολλά ή του χρόνου τέτοια μέρα η θέση μου στο τραπέζι θα είναι άδεια;

Θα ζήσω λίγο ακόμα να δω τα εγγόνια μου να μεγαλώνουν και να παντρεύονται; Θα ζήσω λίγο ακόμα να χαρώ την οικογένεια και τους φίλους μου; Θα ζήσω λίγο ακόμα να κάνω αυτό το ταξίδι που πάντοτε ήθελα; Θα ζήσω......;

Ελάτε λοιπόν στην θέση τους και αναθεωρήστε ορισμένα στερεότυπα που δεν μας αφήνουν να δούμε καθαρά. Οι ηλικιωμένοι κουβαλάνε ένα βάρος που είναι δύσκολο να μετρηθεί σε κιλά. Είναι ένα αόρατο βάρος στο μυαλό και στην ψυχή τους. Είναι μια υφέρπουσα αγωνία, ένα άγχος που τους κατατρώει και τους κάνει κυκλοθυμικούς και σκεπτικούς πολλές φορές. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν με την συμπεριφορά μας απεναντί τους να τους δείξουμε ότι τους κατανοούμε και τους νοιαζόμαστε. Όσο πιό ανθρώπινη είναι η στάση μας απεναντί τους τόσο αμβλύνετε αυτή η επίπονη αγωνία της πορείας προς το τέλος.

Άλλωστε "εκεί που είσαι ήμουνα κι εδώ που είμαι θα'ρθεις"

Μαρκάτος Αναστάσιος