Με την ανθρωπότητα να προσπαθεί να συνέλθει από τις πολύπλευρες συνέπειες  της πανδημίας του κορωνοϊού μας βρίσκει η σημερινή παγκόσμια ημέρα για το Περιβάλλον. Ελάχιστες είναι οι περιοχές που δεν είχαν θανάτους και τεράστιες οικονομικές ζημιές. Ανεξάρτητα αν  προέρχεται από τις νυχτερίδες, και το  πώς πέρασε στον άνθρωπο, ο κορωνοϊός προέρχεται από το ζωικό βασίλειο. Όμως, η μεταφορά του οφείλεται στις ανθρώπινες δραστηριότητες και, εάν δεν αλλάξει κάτι δραματικά , θα ακολουθήσουν και άλλοι. Μέσα σε αυτή την παγκόσμια κρίση έρχεται πιο επίκαιρη από ποτέ η άποψη της επιστημονικής κοινότητας: «Το περιβάλλον αντιδρά». Αντιδρά στις δραστηριότητες του πιο επικίνδυνου κατοίκου του πλανήτη: του ανθρώπου.

Στην εξίσωση, ανθρωπότητα και φύση ας δούμε μερικά δεδομένα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας: το 23% των θανάτων παγκοσμίως (12,6 εκατομμύρια)  και τα δύο τρίτα των καρκίνων έχει περιβαλλοντικά αίτια, η ρύπανση του αέρα σκοτώνει πρόωρα 7 εκατ. άτομα, ενώ η γρίπη των πτηνών είχε απώλειες 20 δις δολ. στην παγκόσμια οικονομία. Η εμφάνιση νόσων που προέρχονται από τα ζώα συνδέεται συχνά με περιβαλλοντικές αλλαγές, που συνήθως συνδέονται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, από την αλλαγή της χρήσης της γης μέχρι την κλιματική αλλαγή.  Όσο αναφορά τον κορωνοϊό, η  αυξημένη θνητότητά του συνδέεται και με  τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Από την άλλη πλευρά, η γενικευμένη παύση των οικονομικών και όχι μόνο δραστηριοτήτων είχε ως αποτέλεσμα η γη να ανασάνει και να μας ξαφνιάσει. Τι βιώσαμε σε αυτό το διάστημα; Στα κανάλια της Βενετίας εμφανίστηκαν ψάρια και στον Βόσπορο δελφίνια, η σεισμική δραστηριότητα παγκοσμίως μειώθηκε, η ηχορύπανση, τα καυσαέρια και η ατμοσφαιρική ρύπανση μειώθηκαν εντυπωσιακά,  ενώ σε πολλά ζωολογικά πάρκα ο πληθυσμός των ζωών αυξήθηκε. Δεκάδες άλλα καθημερινά παραδείγματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το μοντέλο ανάπτυξης  τόσο καιρό δεν βρισκόταν σε ισορροπία με το περιβάλλον. Πώς διαταράσσονται οι ισορροπίες; Μέσω της υπερκατανάλωσης, της διατάραξης των οικοσυστημάτων και της καταστροφής του περιβάλλοντος. Με την πρώτη ευκαιρία, που δόθηκε  στην φύση περισσότερη ελευθερία και σεβασμός, τα αποτελέσματα  ήταν όχι μόνο εντυπωσιακά άλλα και ωφέλιμα για τον άνθρωπο. Πόσο θα διαρκέσει όμως;

Πήρε ο άνθρωπος το μάθημα του  ή σε λιγο καιρό θα συνεχίσει να επαναλαμβάνει τις πρακτικές του παρελθόντος; Υπάρχει εναλλακτική προσέγγιση; Κλάδοι των επιστημών όπως, Περιβαλλοντολογία, Βιοτεχνολογία, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων κ.α, προτείνουν σημαντικές λύσεις και εφικτές προτάσεις (zero waste cities, «γκρι νερό», και δεκάδες άλλες). Αυτό που χρειαζόμαστε είναι αφενός έναν σαφή «πράσινο» προσανατολισμό και αφετέρου προγραμματισμό και οργάνωση για την υλοποίηση του. Χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν και περιμένουν την απορρόφηση τους. Ο περιβαλλοντικός προσανατολισμός των οικονομικών  δραστηριοτήτων, από τον χρηματοπιστωτικό τομέα μέχρι  και την μελισσοκομία, θα δημιουργήσει την  αειφόρο πόλη  γιατί άλλωστε  δεν πρέπει να ξεχνάμε την ρήση  των ινδιάνων…

«Τη γη δεν την έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας, αλλά την έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας.

Ας την παραδώσουμε πιο ανθρώπινη.

Πρεντάνος Διονύσης