Γράφει ο Διονύσης Γαρμπής, πρόεδρος Οδοντιατρικού Συλλόγου Κεφαλληνίας

   Πριν κάμποσα χρόνια, ερχόταν στο οδοντιατρείο μου για θεραπεία η κυρία Μ. από τα Σπαρτιά. Ήταν ηλικιωμένη, είχε ζήσει στο εξωτερικό, δεν οδηγούσε αυτοκίνητο και κυκλοφορούσε με ταξί. Θυμάμαι ακόμη την έκπληξή της, όταν ζήτησε να με πληρώσει και διαπίστωσε ότι οι μετακινήσεις της με το ταξί είχαν στοιχίσει περισσότερο από την οδοντοθεραπεία που της παρείχα! Οι ασθενείς μας άλλοτε πιστεύουν ότι η οδοντοθεραπεία που τους παρέχουμε είναι ακριβή, άλλοτε πιστεύουν ότι είναι φτηνή και άλλοτε (συχνότερα) θεωρούν λογικές τις τιμές μας. Εμείς οι οδοντίατροι από την άλλη, άλλοτε θεωρούμε ότι αμειβόμαστε ικανοποιητικά και άλλοτε πιστεύουμε ότι η εργασία μας υποτιμάται, αφού και η οικονομική δυνατότητα των ασθενών μας, συχνά αποθαρρυντική, είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει τις οικονομικές μας απαιτήσεις. Ωστόσο, εμείς οι οδοντίατροι έχουμε σήμερα στα χέρια μας ένα τιμολόγιο οδοντιατρικών πράξεων, που βασίζεται σε αντικειμενική κοστολόγηση όλων των παραμέτρων που υπεισέρχονται στη λειτουργία του επαγγέλματός μας. Είμαστε ίσως ο μόνος κλάδος ελευθεροεπαγγελματιών που διαθέτουμε ένα τέτοιο αντικειμενικά διαμορφωμένο τιμολόγιο, το οποίο και επιδιώκουμε να εκδοθεί ως νομοθετική πράξη σε ΦΕΚ. Τονίζω εξ αρχής ότι το τιμολόγιό μας δεν είναι ένα δεσμευτικό για τους οδοντιάτρους τιμολόγιο, πρόκειται όμως για ένα τιμολόγιο αναφοράς, έναν στόχο προς τον οποίο είναι λογικό να συγκλείνουν οι τιμές μας, μία βάση ενδεχόμενης συζήτησης και διαπραγμάτευσης με ασφαλιστικούς φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Συνάμα, ένα τιμολόγιο «πραγματικών τιμών» εξασφαλίζει την επιζητούμενη υψηλού επιπέδου οδοντιατρική περίθαλψη στον ελληνικό λαό, η ύπαρξη της οποίας σε ένα πλαίσιο «μη πραγματικών τιμών» θα μπορούσε να θεωρηθεί αμφίβολη.

   Το οδοντιατρικό τιμολόγιο και η αιτιολόγησή του διαμορφώθηκε από ομάδα εργασίας της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας με συντονιστή τον πρόεδρο του Οδοντιατρικού Συλλόγου Δωδεκανήσου κ. Νίκο Διακογεωργίου (συνυποψήφιό μου στις πρόσφατες συνδικαλιστικές εκλογές) και μέλη τους κκ. Κων. Διαμαντόπουλο (τ. Διοικητή Νοσοκομείου Πύργου), Δημ. Κοντό (τ. Διοικητή ΕΟΠΥΥ), Βασ.Τσανίδη (μέλος Δ.Σ. ΕΟΟ), Γεώρ. Τσιόγκα (ταμία ΕΟΟ) και Ιω. Υφαντόπουλο (καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας-Οικονομικών της Υγείας ΕΚΠΑ). Εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο και τη Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίαςκαι πήρε την άγουσα προς τον νομοθέτη. Τελευταία μάλιστα επικαιροποιήθηκε με τα νέα δεδομένα κόστους που προέκυψαν από τις ανάγκες πρόληψης της διασποράς της πανδημίας Covid-19 (μέσα ατομικής προστασίας, αραίωση των ραντεβού κλπ). Αναλύοντας συνοπτικά το σκεπτικό του τιμολογίου αυτού, περιγράφωπαρακάτω τις παραμέτρους που συνυπολογίστηκαν για την διαμόρφωσή του. Οι τιμές είναι με μικρές αποκλείσεις πάνω-κάτω αυτές που ήδη ισχύουν στην ελεύθερη αγορά, αλλά πώς προκύπτουν;

   Α) Κόστος λειτουργίας ενός οδοντιατρείου. Πρόκειται για το κόστος που έχει ένα οδοντιατρείο προκειμένου να είναι έτοιμο να υποδεχθεί ασθενείς, ουσιαστικά για το κόστος που έχει ακόμη και σε ώρες που δεν λειτουργεί:Το ενοίκιο, που πληρώνει, ή το ιδιοχρησιακό του κόστος. Τα κοινόχρηστα. Τα μηχανήματα που περιέχει και η ανάγκη τα μηχανήματα αυτά να συντηρούνται, να επισκευάζονται και να ανανεώνονται. Το μεγάλο αρχικό επενδυτικό κεφάλαιο, που απαιτεί το οδοντιατρείο και η ανάγκη,προϊόντος του χρόνου,για την απόσβεση αυτού του κεφαλαίου. Το κόστος θέρμανσης, το πάγιο του τηλεφώνου, το ηλεκτρικό ρεύμα, τα τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης. Η συντήρηση των ηλεκτρικών, των υδραυλικών και των κλιματιστικών,  οι ελαιοχρωματισμοί, η καθημερινή, η εβδομαδιαία και η ετήσια καθαριότητα και η αποκομιδή των απορριμμάτων. Οι εισφορές που πρέπει να πληρώνει ο οδοντίατρος στο Σύλλογο και στην Ομοσπονδία και στον ασφαλιστικό του φορέα.Η ασφάλεια που συνιστάται να έχει το οδοντιατρείο κατά κλοπής, φωτιάς και η αναγκαία ασφάλεια αστικής ευθύνης. Η αναγκαία συμμετοχή του οδοντιάτρου στην συνεχή επαγγελματική επιμόρφωση για την αναβάθμιση των γνώσεών του, διαδικασία που είναι υποχρεωτική αν και συντελείται με άνισο τρόπο μεταξύ κεντρικών περιοχών της Χώρας και επαρχίας, λόγω γεωγραφικών αποστάσεων. Το συνολικό κόστος όλων όσων αναφέρονται παραπάνω, ανέρχεται στο ποσόν των 20.274 € το χρόνο. Ο αριθμός των οδοντιατρικών επισκέψεων διάρκειας 30 λεπτών στα οδοντιατρεία του Δημοσίου είναι 2057 ανά έτος. Με άλλους υπολογισμούς, λογαριάζοντας τον χρόνο (12 ραντεβού την ημέρα) και εξαιρώντας αργίες κλπ, υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των ραντεβού που μπορεί να δουλέψει ένας οδοντίατρος στη διάρκεια ενός έτους είναι 2244. Αν θεωρήσουμε ότι ένα ιδιωτικό οδοντιατρείο κινείται σε αυτά τα επίπεδα ως προς τον αριθμό ραντεβού ανά έτος, τότε το κόστος ετοιμότητας του οδοντιατρείου είναι 10€ ανά επίσκεψη.
   Β) Βασικό κόστος μιας οδοντιατρικής επίσκεψης.  Πρόκειται για κόστος χρήσης των απαραίτητων υλικών για την ολοκλήρωση μιας επίσκεψης για εξέταση ασθενούς. Για να προστατευθεί η υγεία του προσωπικού του ιατρείου και των ασθενών λαμβάνονται μια σειρά βασικών μέτρων που περιλαμβάνουν γάντια μιας χρήσης, μάσκα, προστατευτικά γυαλιά, κατάλληλη ιατρική ενδυμασία, καλυπτικά επιφανειών, χρησιμοποίηση εργαλείων μιας χρήσης, αποστείρωση εργαλείων, απολύμανση επιφανειών και δαπέδων, πλύσιμο χεριών κλπ. Τα κατάλληλα μέτρα υγιεινής και προστασίας, στην προ  Covid-19 εποχή υπολογίζονταν στα 7,5€ ανά επίσκεψη. Δεν συμπεριλαμβάνεται το κόστος απόκτησης των κατάλληλων μέσων από τον οδοντίατρο στη διάρκεια της επιδημίας Covid-19, το οποίο έχει διπλασιαστεί ή τριπλασιαστεί αλλά ελπίζουμε αργά ή γρήγορα η κατάσταση να επανέλθει στα φυσιολογικά. Βασικό κόστος ιατρείου λοιπόν, 7,5€ ανά επίσκεψη, μόνο για εξέταση.

   Γ) Ο μισθός του οδοντιάτρου. Ως λογική βάση υπολογισμού της αμοιβής που πρέπει να προσδοκά ο οδοντίατρος από τη δουλειά του ορίσθηκε ο μισθός του οδοντιάτρου που εργάζεται επί μια εικοσαετία στο Δημόσιο, κατέχει θέση Διευθυντή στο ΕΣΥ, είναι παντρεμένος και έχει στην προστασία τουένα ανήλικο παιδί. Ο μηνιαίος καθαρός μισθός σ αυτήν την περίπτωση είναι 1917 €. Ο οδοντίατρος του Δημοσίου δύναται να εισπράξει έως 800€ επιπλέον από εφημερίες ή 320€ τον μήνα, αν κάνει μόνο εφημερίες εξ αποστάσεως. Άρα οι μηνιαίες αποδοχές ενός Διευθυντή 20ετίας στο Δημόσιο είναι 2.237€, οι ετήσιες 26.846 €. Υπολογίζοντας  την αναλογία ανά επίσκεψη, με βάση τις 2057 ετήσιες επισκέψεις των 30 λεπτών, που υπολογίσαμε παραπάνω, ο οδοντίατρος πρέπει να υπολογίζει αμοιβή 24 € ανά μισάωρο οδοντιατρικής εργασίας. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο αριθμός αυτός των επισκέψεων είναι υπερτιμημένος, συνήθως δεν τον φτάνουμε. Θα πρέπει επίσης να υπογραμμίσουμε ότι υπολογίσαμε την αμοιβή του οδοντιάτρου με βάση τον παράγοντα χρόνο, χωρίς να εξετάσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εργασίας του, την διανοητική προσπάθεια, την ευχέρεια υπέρβασης κλινικών διλημμάτων, τις δεξιότητες και την σωματική κόπωση του οδοντιάτρου σε καθεστώς έντασης.

   Δ) Κόστος υλικών. Το κόστος αυτό έχει υπολογισθεί και πρόσφατα και κατά το παρελθόν και ποικίλει ανά είδος θεραπείας. Θα αποτελούσε πλεονασμό το να δημοσιεύσω εδώ εκτεταμένους πίνακες με το κόστος υλικών ανά θεραπεία. Γενικά όμως τα οδοντιατρικά υλικά είναι ακριβά, κάποια από αυτά είναι μιας χρήσης, κάποια έχουν περιορισμένο χρόνο μέχρι τη λήξη τους, όλα όμως πληρούν ποιοτικά κριτήρια ιατροβιολογικών υλικών. Πολλές φορές το κόστος διαφέρει σημαντικά ανάμεσα σε διαφορετικά σκευάσματα που προσφέρονται για την ίδια εργασία και ο οδοντίατρος καλείται να κάνει τις επιλογές του όχι με μοναδικό κριτήριο το ύψος της τιμής. 

   Ε) Το κόστος των οδοντοτεχνικών εργασιών. Το κόστος αυτό καθορίζεται πλέον νομοθετικά και αποτελεί σημαντικό τμήμα του συνολικού κόστους της οδοντιατρικής εργασίας, που αποδίδεται στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο για την κατασκευή μιας οδοντοπροσθετικής ή ορθοδοντικής συσκευής.

   Περαιτέρω, θεωρήθηκε σωστό να ληφθεί υπ’ όψη και να ενσωματωθεί στο κοστολόγιο η επικινδυνότητα και η εγγενής αβεβαιότητα των θεραπευτικών πράξεων. Έτσι, οι οδοντιατρικές πράξεις ταξινομούνται σε ομάδες δυσκολίας, κάθε μια από τις οποίες επιδέχεται συγκεκριμένη προσαύξηση στην τιμή που υπολογίστηκε με βάση τα προαναφερθέντα. Οι συντελεστές αβεβαιότητας κυμαίνονται από 1,04 έως 1,40 ανάλογα με το είδος της οδοντιατρικής εργασίας.

   Η τελική λοιπόν τιμή της κάθε οδοντιατρικής επίσκεψης υπολογίζεται με βάση τον μαθηματικό τύπο:

(Κόστος ετοιμότητας οδοντιατρείου + κόστος επίσκεψης + μισθός οδοντιάτρου + κόστος υλικών + κόστος εργαστηρίου) Χ συντελεστής αβεβαιότητας

Δηλαδή: (10€+7,5€ + 24€ + κόστος υλικών + κόστος εργαστηρίου) Χ συντελεστής αβεβαιότητας

Δηλαδή:  (41,5€ + κόστος υλικών + κόστος εργαστηρίου) Χ συντελεστής αβεβαιότητας.

   Με βάση τα παραπάνω, ακόμη και μια «απλή επίσκεψη», που ποτέ δεν μπορεί να είναι πρόχειρη, αυτό το συχνά λεγόμενο «ρίξε μου μια ματιά γιατρέ μου»,μπορεί να στοιχίζει γύρω στα 45€.

   Για την περίοδο της πανδημίας Covid-19, με ανάγκες για πρόσθετα μέσα ατομικής προστασίας, υπερτιμήσεις υλικών και χρόνο αδράνειας του ιατρείου μεταξύ των επισκέψεων, οι υπολογισμοί καταλήγουν στην ανάγκη προσαύξησης των τιμών κατά 34 € ανά επίσκεψη.

   Η οδοντιατρική θεραπεία μπορεί να φαίνεται στους ασθενείς μας ακριβή, αλλά πρέπει να παρέχεται με την υψηλότερη δυνατή ασφάλεια και στην υψηλότερη ποιότητα. Οι ασθενείς μας θα πρέπει να δίδουν την πρέπουσα έμφαση στην πρόληψη των νόσων του στόματος, που είναι απολύτως εφικτή με την αναγκαία καθημερινή φροντίδα και προσοχή. Η παραμέληση των οδοντιατρικών προβλημάτων έχει ως συνέπεια την επιδείνωσή τους, την αύξηση των αναγκών για επανορθωτικές παρεμβάσεις και για πρόσθετες δαπάνες. Τέλος υπάρχει η ανάγκη διεκδίκησης της ένταξης της στοματικής υγείας στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, γιατί η δαπάνη αυτή στην Ελλάδα καταβάλλεται εξ ολοκλήρου από την τσέπη των ασφαλισμένων, που έχουν μείνει αρκετά χρόνια χωρίς κάποια ασφαλιστική κάλυψη για τα οδοντιατρικά τους προβλήματα.

-Διονύσης Γαρμπής, Ιούλιος 2020-