Από καιρό κάποιοι βάλθηκαν με ένα λουκέτο να μας θέσουν το παραπάνω δίλλημα. Στην ερώτηση που είσαι αφέντη μου? είτε απάνταγες πλατεία είτε εκκλησιά, καμάρι κι άλλα τοπωνύμια , ήταν

ένα και το αυτό. Με άλλα λόγια η μάνα σου οι φίλοι σου, ο ντιλιβερας, το παράνομο ραντεβού σου ήξερε σε

πιο σημείο θα σε βρει, αναλόγως την περίσταση. Δυστυχώς, η νεότερη γενιά των Σπάρτινών θα πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει την Πλατεία απ’ την Εκκλησία.

Πλατεία είναι: το απροσδιόριστο πλάτωμα - διασταύρωση στο κέντρο του οικισμού που ορίζεται μεταξύ τεσσάρων καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και φυσικά ΕΚΤΟΣ των τειχών των δυο Χριστιανορθοδοξων ναών ... και συνεχίζοντας… εκεί μπορείτε να βρείτε μια σειρά από παγκάκια, έναν πίνακα ανακοινώσεων, πολλά αυτοκίνητα, τραπεζοκαθισματα και κάτι κάδους…παίξτε ελευθέρα

Απ’ την άλλη μεριά Εκκλησία είναι:...η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, Ορθόδοξος Χριστιανικός ναός, χώρος για κηδείες/γάμους/βαφτίσεις, ο οίκος του θεού για τους ρομαντικούς, το τσιφλίκι για κάποιους άλλους, όλα τα παραπάνω? κ.α…. ρωτήστε καλυτέρα τους κλειδοκράτορες.

Ετυμολογικά, θα έλεγε κάποιος, πλατεία κι εκκλησία είναι εν μέρει ταυτόσημες έννοιες. Κατά την δική μου άποψη απλά αλληλοσυμπληρούμενες. Με λίγα λόγια πλατεία είναι ο χωροταξικός προσδιορισμός (ένα πλάτωμα) και Εκκλησία ο κοινωνικός προσδιορισμός - έκ-κληση για σύναξη. Το ένα δίχως το άλλο δεν έχει νόημα. Άλλωστε το προαύλιο γύρω απ’ την εκκλησιά αποκτά νόημα όταν γεμίζει με φωνές, παιχνίδια, τσακωμούς, συζητήσεις, πιστούς, άπιστους, ξεκατινιάσματα, βαρελότα, ερωτοτροπίσματα, συναντήσεις, αναμνήσεις …δίνοντας έτσι κάποιο ιδιαίτερο νόημα στον τόπο, στο Χωριό και στους κατοίκους του.. τους γνωστούς ως Σπαρτινούς. Σε τελευταία ανάλυση ίσως έτσι εξοικειωνόμαστε με την έννοια του θανάτου καθώς όλοι ξέρουμε ότι κάποια μέρα όλοι θα μπούμε στα ενδότερα παρά την θέλησή μας… με πορτόνι ή χωρίς.

Τι είναι όμως αυτό που μας κάνει Σπαρτινους? Η απάντηση δεν είναι εύκολη άλλα σίγουρα όλοι θα συμφωνήσουμε στο ότι περνάει μέσα απ’ τα κοινά μας βιώματα στην Εκκλησία/πλατεία,    στο Σχολείο/Νηπιαγωγείο και εννοείται στον Κλιματσιά/Θάλασσα ..... είναι αυτά τα βιώματα στα εν λόγω μέρη που μας έχουν διαμορφώσει, μας διαμορφώνουν και μέχρι σήμερα είναι σημεία αντάμωσης..... Πόσοι και πόσοι  μετανάστες Σπάρτινοι και ναυτικοί  ζουν για την στιγμή που θα ανταμωθούν στα τρία αυτά μέρη (αν δεν είναι ‘παγωμένοι’). Οι μικροί για να παίξουν στην Εκκλησία, Οι έφηβοι για να αλητέψουν στο σχολείο* και οι μεγάλοι για να 'αντικρίσουν' την Θάλασσα του κλιματσιά και να κουτσομπολέψουν στο λιμάνι....Φανταστείτε κάποιος να έβαζε πορτόνι και να έκλεινε το κλιματσιά?

*το κλασσικό μονοθέσιο χτίσμα που παραδοσιακά αποτελεί χώρο συγκέντρωσης μεγαλύτερων παιδιών.

Για μένα λοιπόν είναι ξεκάθαρο, Σπαρτινός γίνεσαι, και σίγουρα το τρίπτυχο ΕΚΚΛΗΣΙΑ/ΣΧΟΛΕΙΟ/ΚΛΙΜΑΤΣΙΑΣ η με άλλα λόγια   ΠΑΙΧΝΙΔΙ/ΕΦΗΒΕΙΑ*/ΘΑΛΑΣΣΑ** είναι χαραγμένο σε όλες τις γενιές του χωριού(δεν εξαιρούνται οι υπέρμαχοι του λουκέτου).

Για τους πιο ριζοσπάστες:*εφηβεία=αλητεία (με την σπιρτοζικη έννοια του όρου), **θάλασσα=ελευθερία

Αλλά γιατί κάποιος να θέλει να κλειδώσει έναν  τόσο αγαπητό ελεύθερο χώρο?

1.  Μήπως είναι το τρίπτυχο πατρίς/θρησκεία/οικογένεια εκφράζοντας τον ενδόμυχο συντηρητισμό και την υποκρισία του Ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και κατά παράδοση των Σπαρτιών?

2.  Μήπως είναι το Χάσμα των γενεών που κάνει τους μεγαλύτερους να μην καταλαβαίνουν και να αντιδρούν

στα καμώματα των νεοτέρων? (εμείς στην ηλικία σας...)

3.  Μήπως ενοχλούνται κάποιοι πιστοί γιατί είναι χώρος λατρείας και μυστήριου και όχι χώρος για παιχνίδι?

4.  Μήπως είναι η Φασαρία?

5. Μήπως οι μικρο-εριδες και τα μικροσυμφέροντα του μικρόκοσμού μας?

6.  Μήπως εν τέλει είναι περιουσία της Αυτοκέφαλης εκκλησίας της Ελλάδος η οποία ασκεί τα νόμιμα

δικαιώματά της?

Ο Αντίλογος:

1.  Όπως θα έλεγε κι ο ‘πρόεδρος’ αυτό είναι διακύβευμα της πάλης των τάξεων

2.  Αν έχετε πιάσει το εαυτό σας να σκέφτεστε έτσι, μην ανησυχείτε έχετε απλά μεγαλώσει...να θυμάστε όμως ότι εσείς μπορεί να κάνατε χειροτέρα...γιατί ένα χωριό είμαστε.

3.  Απ’ ότι γνωρίζω, συμβαίνει το αντίθετο, άσε που συνάδει με τα χριστιανικά ήθη.

4.  Κατανοητό- Ρόδα είναι και γυρίζει, με άλλα λόγια αυτοί που τώρα παραπονιούνται, έκαναν παλιά οι ίδιοι φασαρία και μακάρι αύριο τα παιδιά και τα εγγόνια τους να κάνουν το ίδιο και τούμπαλιν.   Σεβασμός να υπάρχει κι όλα βρίσκονται.

5. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι μια μεγάλη ενιαία πλατεία, καλαίσθητη περιποιημένη με οριοθετημένους χώρους χρήσης είναι προς όφελος όλων ανεξαιρέτως και σίγουρα προς όφελος του τουρισμού. Δεν νοείται

‘Ευρωπαικο’ (sic) χωριό χωρίς πλατεία.

6. Πρωτοζώντας στην Αθήνα διαπίστωσα ότι οι μόνοι κοινόχρηστοι ελεύθεροι χώροι στις επιμέρους πυκνοκατοικημένες συνοικίες βρίσκονταν συνήθως γύρω από εκκλησίες. Σήμερα διαπιστώνω την τραγική ομοιότητα  με το  χωριό  μου    κι  ακόμα  χειροτέρα το  προαύλιο  δεν είναι  ελεύθερο.  Αυτή  λοιπόν  η πολεοδομική ανωμαλία, όπως κι άλλες, είναι κανόνας σε ολη την επικράτεια, άλλες φορές για λόγους Ιστορικούς και άλλες για λόγους κοινωνικοπολιτικούς. Ένα όμως είναι το σίγουρο: οι κεντρικοί ναοί δεν οριοθετούνται απ’ το οικισμό για τον απλό λόγο του ότι χτίστηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι, εξου και τα αμέτρητα σύνθετα τοπωνύμια πλατειών-εκκλησιών (πχ Πλατεία Αγίου Παντελεήμονα). Στην προκειμένη περίπτωση ο χώρος γύρω απ’ τον ναό της Παναγίας  υπήρξε νεκροταφείο μέχρι που αποφασίστηκε να αλλάξει χρήση παραμένοντας κοινοτικός χώρος. Οτι κάποιος αποφάσισε να τον μαντρώσει αυθαίρετα, εντάσσεται σε οργανωμένο σχεδιασμό (καθώς αποδεικνύεται σήμερα) απ την μεριά των τοπικών εκπροσώπων της  Μητρόπολης (και όχι της ενορίας) πατώντας πάνω σε θολά νομικά ερείσματα αλλά και στην δική μας αφέλεια. Εδώ φέρει ευθύνη και η δημοτική/κοινοτική αρχή που θα έπρεπε να κινηθεί νομικά αφού σε τελευταία ανάλυση ως δημόσιο θα μπορούσε μονομερώς να ανοίξει τον χώρο μέχρι να λυθεί το ζήτημα. Βέβαια υπάρχει και το καλοπροαίρετο αφήγημα. Σύμφωνα με τη Χριστιανική μας παράδοση Κάποιος, μια φορά κι έναν καιρό, αγναντεύοντας  απ’ το κάστρο είδε κάτι να λαμπυρίζει στον ορίζοντα. Αποδείχτηκε ότι ήταν μια εικόνα της πανάγιας να στέκει ανάμεσα σε σπάρτα. Έτσι δημιουργήθηκε ο οικισμός των Σπαρτέων και στη θέση της εικόνας χτίστηκε η εν λογω εκκλησιά. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα δεν γνωρίζουμε το όνομα του βιγκλάτορα να του φτιάξουμε ένα άγαλμα αλλά ο χώρος είναι ιερός και πρέπει να προστατευτεί, γι’ αυτό εκ των υστέρων φτιάξανε μια κούρτη.  Φήμες λένε ότι ο ναός μετα τους σεισμούς ξαναχτίστηκε νοτιότερα, γι’ αυτό αλώστε και το καμπαναριό προεξέχει στον δρόμο (λέτε να είναι αυθαίρετο). Στη τοποθεσία εύρεσης της εικόνας υπάρχει σήμερα ένα μετεμφυλιακό μνημείο πεσόντων υπερ πατρίδος και πιο κάτω ένα κανόνι λάφυρο του πολέμου που πάντα μας έκανε να αναρωτιόμαστε για την ένδοξη ιστορία μας καθώς ξαποστάζαμε απ’ το ξέφρενο παιχνίδι.

Έτσι λοιπόν είναι προφανές ότι δεν πρόκειται μόνο για έναν χώρο, ένα προαύλιο, μια νομική αντιδικία....είναι κάτι πιο βαθύ που μας λερώνει.

Αφήστε τα νέα παιδιά να γίνουν Σπαρτινούδια. Έχουμε την τύχη μετά από χρόνια ησυχίας να υπάρχουν τόσα πολλά παιδάκια που ζητούν χώρο για παιχνίδι. Να είστε σίγουροι ότι αυτοί που θα τους το στερήσουν θα μείνουν  πάντα  χαραγμένοι  στην  συνείδησή  τους  ως ξινοί,  παράξενοι,  κακόψυχοι,  στριμμένοι.....και  θα μνημονεύονται ως τέτοιοι…και είμαι σίγουρος ότι δεν τους αξίζει.

-Η  εκκλησιά ανήκει  σε όλο  το  χωριό.  Να ανοίξει  άμεσα το  πορτονι.  ‘Υποχρεωτικό’ παιχνίδι  και ποδηλατοδρομίες.

-Να συστηθεί Επιτροπή κατοίκων που με βάση το υπάρχων ψήφισμα και τις υπογραφές να καλέσει σε ανοιχτή συνέλευση που θα αποφασιστούν οι επιμέρους δράσεις

-Να δοθεί το ψήφισμα σε άλλους Συλλόγους, Συλλογικούς φορείς, σωματεία εντός κι εκτός του χωριού ώστε να πάρουν ανάλογες αποφάσεις αλληλεγγύης

-Η κοινότητα να σπάσει αυγά και να κινηθεί νομικά ώστε να ανοίξει μονομερώς τον χώρο στο κοινό.

-Να τεθεί το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο και να πάρει επίσημη θέση

-Να δημιουργηθεί πλατεία σε ενιαίο χωροταξικό σχεδιασμό με τον χώρο γύρω απ τον ναό.

-Η Μητρόπολη και η τοπική εκκλησιαστική επιτροπή να τοποθετηθούν επισήμως και γραπτώς για το λουκέτο.

Αν πάλι δεν συμφωνείτε με τα παραπάνω αλλά είστε δημοκράτης, μπορείτε να πείτε απλά ότι λουκέτο είναι πράξη βίας και μονομερής ενέργεια που δεν συμβάλλει στο κλίμα διαλόγου και δημοκρατίας που θέλουμε να καλλιεργήσουμε. Παρόμοιες ανακοινώσεις μπορεί να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΞ.

Νίκος Λυκιαρδόπουλος,

S. Korea Geoje-si Island, August 2020