(γράφει ο Αλέξανδρος Αλεξάκης)

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα σηκώνει σε πολλαπλάσιο βαθμό από όσο αντέχει, το βάρος της υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών. Ένα ανοιχτό κομμάτι γης, ανάμεσα στα άλλα κράτη που παραμένουν απροσπέλαστα. Οι εικόνες που έχουμε δει όλο αυτό το διάστημα προκαλούν πόνο. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και ανάμεσα τους πολλά παιδιά.

Η γαλάζιες ελληνικές θάλασσες, μαύρισαν όταν μανιασμένες κατάπιναν αθώες ψυχές. Για τους περισσότερους από εμάς όλα αυτά είναι κάποιες φωτογραφίες που φευγαλέα θα δούμε. Θα νιώσουμε θλίψη και οργή, όμως λίγο αργότερα θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα και την ασφάλεια της δικής μας ζωής και θα ξεχάσουμε, έστω προσωρινά, την φρίκη που λαμβάνει χώρα σε έδαφος ελληνικό.

Για τους ανθρώπους αυτούς όμως, για όσους τελικά επιβιώνουν, αυτή η φρίκη είναι η ζωή τους. Ένας εφιάλτης δίχως τέλος. Βρέφη που μεγαλώνουν μέσα στο κρύο και τη λάσπη, παιδιά που το νανούρισμα τους έγιναν οι κραυγές πόνου και απόγνωσης που ακούγονται μέσα στη νύχτα. Δεν έχουν παιχνίδια και αν κάποια στιγμή χαμογελάσουν, θα είναι γιατί η παιδική τους αθωότητα καλύπτει πρόσκαιρα την βρωμιά που τα περιβάλει. Τόσα παιδιά απροστάτευτα, έρμαια στις ορέξεις διακινητών. Δυστυχώς όσα βλέπουν το φώς της δημοσιότητας είναι ένα μέρος μόνο αυτού του ατελείωτου εφιάλτη.

Η οργάνωση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου το προηγούμενο διάστημα, για την απάνθρωπη κατάσταση στα κέντρα υποδοχής προσφύγων στη Λέσβο. Σε πρόσφατη συνέντευξη τους ανέφεραν ότι η Μόρια είναι κυριολεκτικά το χειρότερο camp στον κόσμο, χειρότερο από τους καταυλισμούς σε Σουδάν, Αιθιοπία, Κονγκό. Η κυβέρνηση ενώ είχε δεσμευτεί ότι θα αντιμετωπίσει τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται στη Μόρια, δεν έκανε τίποτα.

Τα γεγονότα στην Μόρια της Λέσβου δεν προκαλούν πια μεγάλη εντύπωση. Οι φλόγες της φωτιάς που ξέσπασε, καταστρέφοντας σχεδόν ολοκληρωτικά τις εγκαταστάσεις της δομής, μοιάζουν να φώτισαν τελικά αυτό το κομμάτι άγονης γης, που για καιρό έμοιαζε να είναι ξεχασμένο. Η σκόνη και τελικά η στάχτη της Μόρια όμως δεν χωράνε κάτω από το χαλί της ΕΕ, η οποία πρέπει επιτέλους να αναλάβει όχι μόνο την ευθύνη, αλλά και άμεση πρωτοβουλία για την αποκατάσταση του οξύτατου αυτού προβλήματος.

Με την ανοχή και τους εσφαλμένους χειρισμούς των ελληνικών κυβερνήσεων και της ΕΕ, δημιουργήθηκε μία διελκυστίνδα ανθρώπων. Οι πρόσφυγες και μετανάστες από τη μία πλευρά και οι κάτοικοι των περιοχών υποδοχής από την άλλη. Αυτοί που είχαν την δύναμη και τον θεσμικό ρόλο να προστατεύσουν την ανθρώπινη υπόσταση, έμειναν για μια ακόμη φορά απλά θεατές στην φρίκη.

Το αποτέλεσμα είναι χιλιάδες άνθρωποι να γυρνούν ανεπιθύμητοι στους δρόμους γύρω από την Μόρια. Ακόμη και το παράπηγμα που μέχρι πρόσφατα στέγαζε τη μιζέρια τους, κάηκε αφήνοντας τους έκθετους και ολοφάνερα έκπτωτους, να προσπαθούν να κοιμίσουν τα παιδιά τους πάνω στην άσφαλτο, δίπλα σε σκουπίδια.

Το πρόβλημα των προσφύγων και των μεταναστών, δεν είναι εθνικό, είναι πρόβλημα ευρωπαϊκό, μα πάνω από όλα είναι ζήτημα ανθρωπιστικό. Η χώρα μας έχει επωμιστεί πολλά και ακόμη και όταν ετέθη θέμα εθνικής ασφάλειας με τα γεγονότα του Έβρου και την στυγνή εκμετάλλευση των ανθρώπων αυτών από το καθεστώς της Τουρκίας, η ΕΕ μας χτύπησε με συγκατάβαση την πλάτη, αφήνοντας τα βόρεια σύνορα της χώρας ανοχύρωτα.

Αναμένοντας τις εξελίξεις, έπειτα και από την παρέμβαση θεσμικών στελεχών της ΕΕ, ευελπιστούμε για την αποκλιμάκωση της κρίσης και να τεθούν επιτέλους επί τάπητος όλες οι παράμετροι του πολυσχιδούς ζητήματος του μεταναστευτικού. Οι πληγέντες, από τη χθεσινή τραγωδία, πρέπει άμεσα να μεταφερθούν σε ασφαλείς δομές στην ενδοχώρα, με προτεραιότητα στις ευπαθείς ομάδες του προσφυγικού πληθυσμού.

Τα κράτη είναι υποχρεωμένα να παρέχουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στους αιτούντες άσυλο. Η σημερινή κυβέρνηση, όπως και η προηγούμενη, αγνόησε συστάσεις διεθνών οργανισμών που έλεγαν ότι χρειάζεται αποσυμφόρηση. Αντί να πράξουν τα αυτονόητα και με σχέδιο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, το μόνο που έκαναν οι προηγούμενοι και οι σημερινοί, είναι να το ξορκίζουν και να το διαχειρίζονται με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό ακροατήριο.

Την ίδια στιγμή η πλειοψηφία ημών δεν αντέχαμε, είχαμε εξοργιστεί, είχαμε φτάσει στα όριά μας όταν δεν μπορούσαμε να πάμε στο κομμωτήριο και στην καφετέρια για το εσπρεσάκι μας, την περίοδο της καραντίνας. Όταν την ίδια στιγμή σε έναν άλλο κόσμο παράλληλο, μπορούσε να βρει κανείς ανθρώπους απελπισμένους που δεν άντεχαν άλλο την εξαθλίωση, οι οποίοι όμως όχι μόνο είχαν υπομονή, αλλά μπορούσαν μέσα σε αυτές τις συνθήκες ακόμη και να χαμογελάνε, ακόμη και να ονειρεύονται.

Η προστασία της ζωής και της ασφάλειας των διαμενόντων, όπως και των εργαζόμενων, σε δομές φιλοξενίας, αποτελούν αναπόσπαστη υποχρέωση της Πολιτείας, όπως και η απόλυτη τήρηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ελλάδα είναι μία χώρα φιλόξενη και έχει αποδειχθεί ότι κάτω από υγιείς συνθήκες, μπορεί να αναγεννήσει την ελπίδα ακόμη και μέσα από τις στάχτες. Υπάρχουν όμως λεπτές γραμμές και δεν πρέπει να επιτρέψουμε να μετατραπεί σε ένα εφιαλτικό χωνευτήρι ψυχών.