Η σημερινή Παγκόσμια ημέρα Αποταμίευσης βρίσκει την οικονομία μας σε φάση συρρίκνωσης. Οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν σε μια μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 8,2% για φέτος. Η έντονη ανασφάλεια και αβεβαιότητα που επικρατεί στα νοικοκυριά αποτυπώνεται πολύ γλαφυρά στην αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της επαναξιολόγησης των προτεραιοτήτων. Χαρακτηριστικό και παράδοξο παράδειγμα αποτελεί η αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων στις τράπεζες. Η έννοια της οικονομίας έχει εισέλθει έντονα στην ζωή μας Ποσό εύκολο όμως είναι για τους πολίτες να καταλάβουν την «μεγάλη εικόνα» της οικονομίας; Είναι αντιληπτό ότι ένα επιτυχημένο επίπεδο οικογενειακής χρηματοοικονομικής ευημερίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αέναη ευημερία μιας κοινωνίας;

Ας βάλουμε στην εξίσωση και την έννοια του αναλφαβητισμού. Πριν μερικές δεκαετίες υπήρχε ο όρος χωρίς κανένα επιπλέον επίθετο ενώ στην συνέχεια εμφανίστηκε ο τεχνολογικός. Τα τελευταία χρόνια στην βιβλιογραφία ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός ορίζεται ως « Η έλλειψη συνειδητότητας, γνώσης, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη λήψη σωστών χρηματοοικονομικών αποφάσεων, με απώτερο στόχο την επίτευξη της ατομικής χρηματοοικονομικής ευημερίας». Με αυτό το δεδομένο, απάντηση στα ερωτήματα που διατυπωθήκαν παραπάνω αποτελεί η ύπαρξη ενημερωμένων και χρηματοοικονομικά υπεύθυνων πολιτών. Μιας κοινωνίας, όπου οι πολίτες, θα έχουν τις γνώσεις και τις ικανότητες να αντιληφθούν καλύτερα τα οικονομικά προβλήματα, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν τις βέλτιστες αποφάσεις. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει μόνο μέσω της εκπαίδευσης. Μιας εκπαίδευσης που ξεκινάει μέσα από την οικογένεια ειδικά από την παιδική ηλικία.

Τα παιδιά θα πρέπει από μικρή ηλικία να αρχίσουν σταδιακά να κατανοούν βασικές οικονομικές έννοιες. Η αποταμίευση έχει αποδειχθεί από διεθνείς μελέτες ότι μπορεί να διδαχθεί από την ηλικία των 4 ετών. Επιπρόσθετα όροι όπως προϋπολογισμός, δανεισμός, επιχειρηματικότητα, είναι επίσης σημαντικοί όπως και η κατανόηση του ρόλου του χρήματος. Από μικρή ηλικία, θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν ορθολογικά το χαρτζιλίκι τους, να ξεχωρίζουν τις ανάγκες από τις επιθυμίες τους και να μην παρασύρονται από τις διαφημίσεις και την επιρροή του κοινωνικού τους περίγυρου. Επίσης να καταλάβουν ότι τα χρήματα δεν είναι δεδομένα ή βγαίνουν από το ΑΤΜ της τράπεζας αλλά ότι οι άνθρωποι εργάζονται για να τα αποκτήσουν. Αμφιβάλλω αν όλα αυτά τα έχουμε κατανοήσει πλήρως όλοι εμείς οι μεγαλύτεροι.

Αλήθεια πόσες φορές αγοράσαμε κάτι που δεν το είχαμε ανάγκη επειδή το φορούσε ένας φίλος ή το είδαμε σε μια διαφήμιση; Πόσες φορές λειτουργήσαμε χωρίς οικογενειακό προϋπολογισμό με αποτέλεσμα να βρεθούμε υπερχρεωμένοι; Πόσες φορές αγοράσαμε κάτι χωρίς να διαβάσουμε τα ¨ψιλά¨ γράμματα με αποτέλεσμα να ζημιωθούμε; Πόσες φορές επενδύσαμε στο χρηματιστήριο και τώρα στα κρυπτονομίσματα επειδή και ο γείτονας το έκανε ; Πολλά παραδείγματα μη ορθολογικής συμπεριφοράς μπορούν να διατυπωθούν.

Στο σύγχρονο περιβάλλον, η δημιουργία χρηματοοικονομικά ενημερωμένων και υπεύθυνων πολιτών θα βελτίωνε σημαντικά την οικονομική και κοινωνική μας ευημερία. Οι αποφάσεις μας θα λαμβάνονταν με πολύ βελτιωμένες προϋποθέσεις και δεδομένα και όπως θα λέγαμε και στα παιδιά ……… τα χρήματα δεν φυτρώνουν στα δέντρα.

ΠΡΕΝΤΑΝΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ, ΒΑ Μsc in Tourism