Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ  ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΑΣ

Δρ ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΑΝΩΛΑΤΟΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Θεωρώντας ότι η επέλαση της κόβιντ 19 είναι προσωρινή και ότι σύντομα θα απαλλαγούμε από αυτόν τον βραχνά που αποτελεί πραγματική μάστιγα για τον τουρισμό αλλά και για κάθε οικονομική δραστηριότητα προχώρησα στην ανάπτυξη της πρότασής μου αγνοώντας το γεγονός σαν προσωρινό…

Η Τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας δεν είναι μια αυτόνομη και ανεξάρτητη δραστηριότητα. Είναι συνδεδεμένη και εξαρτώμενη δράση με την οικονομική και παραγωγική ανάπτυξη συνολικά του τόπου μας αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.

Θέλω να επισημάνω, κυρίως στους φορείς των νησιών μας, ότι ο τουρισμός είναι μόνο ένας πυλώνας της οικονομίας μας. Χρειάζεται και θα έλεγα επειγόντως, ένα γενικό στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης που μέσα σε έναν βασικό αναπτυξιακό σχεδιασμό να ενταχθεί και ο τουρισμός σαν ένα μέρος της ευρύτερης αναπτυξιακής προσπάθειας μας.

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Οι τουριστικές υποδομές αλλά και η τουριστική κίνηση των νησιών μας, με εξαίρεση ίσως ελάχιστα νησιά, δίνουν αποθαρρυντικά στοιχεία σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η τουριστική υποδομή των νησιών μας, έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια όπως και η τουριστική κίνηση, αλλά χρειάζονται ακόμα πολλά να γίνουν. Και βέβαια να γίνουν κατόπιν ενός καθολικού σχεδιασμού και όχι μεμονωμένα και αποσπασματικά. Δεν πρέπει να μένουμε πίσω σε μόνιμη βάση,  γιατί πραγματικά αυτό συμβαίνει.

Η τουριστική κίνηση παγκοσμίως, ανέρχεται πάνω από 1,5 δις τουρίστες το χρόνο με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης των διεθνών τουριστικών αφίξεων της τάξης του 4,1%ενώ η αξία του τουριστικού προϊόντος ξεπερνά κατά πολύ τοένα τρισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο. Η Αμερική σταθερά πρώτη στον τουρισμό, ακολουθεί η Ισπανία, έρχεται η Κίνα κλπ. Η Ελλάδα αρκετά πίσω τηρουμένων βέβαια των αναλογιών.

Εκτιμάται, ότι ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το 12% της ιδιωτικής κατανάλωσης, παράγει το 6% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος και προσφέρει περισσότερο από το 7% των θέσεων εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με μια μεθοδευμένη προσπάθεια μπορούμε να βελτιώσουμε σημαντικά τη θέση μας και να αυξήσουμε το μερίδιό μας από την τουριστική πίτα. Και πρέπει να κινηθούμε μεθοδικά και αποτελεσματικά, γιατί όχι μόνο το μερίδιό μας στο διεθνές τουριστικό προϊόν είναι σχετικά μικρό, αλλά είναι και απόλυτα λίγο και ανεπαρκές. Δεν φτάνει δηλαδή να ταΐσουμε, μόνο από τον τουρισμό, τους πολίτες των νησιών μας. Πρέπει ακόμα να ξέρουμε ότι η προστιθεμένη αξία στη διαμόρφωση του τουριστικού τελικού προϊόντος και εισοδήματος είμαι μικρή στα νησιά μας. Ενώ αλλού, τα χρήματα που δημιουργεί ο τουρισμός μένουν εκεί που δημιουργείται ο τουρισμός, στα νησιά μας το 50% περίπου του τουριστικού εισοδήματος που δημιουργείται στα νησιά, πηγαίνει εκτός των νησιών. Αυτό το 50% του τουριστικού εισοδήματος που φεύγει από τα νησιά μας πληρώνεται σε τρόφιμα, σε εξοπλισμό, σε καύσιμα, σε είδη υγιεινής και άλλα απαραίτητα είδη για την δημιουργία του τουρισμού στις ιδιαίτερες πατρίδες μας. Με όρους οικονομικούς, ο λεγόμενος πολλαπλασιαστής του τουριστικού εισοδήματος στα νησιά μας είναι μικρός.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Θα πρέπει, σε έναν γενικό αναπτυξιακό σχεδιασμό να συμπεριλάβουμε όχι μόνο την τουριστική ανάπτυξη αλλά και άλλους τομείς της παραγωγής. Θα μπορούσε να αναπτυχθεί με πολύ θετικά αποτελέσματα και τμήμα του πρωτογενούς τομέα, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία. Το ελαιόλαδο, η σταφίδα, κτηνοτροφικά προϊόντα, τυρί, μέλι, κρασιά, αρωματικά φυτά, βατόμουρα κ.α. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης  υψηλής ποιότητας τροφίμων, σε συνδυασμό με την  μεταποίηση όχι μόνο στα τρόφιμα αλλά και την ανάπτυξη της  τοπικής παραδοσιακής τέχνης.

Ένας τομέας επίσης που μπορεί να αποδώσει και να γίνει μάλιστα και συμπληρωματική δραστηριότητα του τουρισμού, είναι οι πολιτιστικές δραστηριότητες στα νησιά μας. Θα πρέπει να βοηθηθούν να αναβιώσουν και να αναπτυχθούν οι διάφοροι πολιτιστικοί οργανισμοί και τα παραδοσιακά πανηγύρια και οι γιορτές των νησιών μας και ακόμα τα θαλάσσια σπορ, η αλιεία και η ναυτιλία. Σε αυτόν τον τομέα βρίσκονται πολλές δυνατότητες.

Η ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών τοπικών πλεονεκτημάτων στα πλαίσια ενός εθνικού ανασχεδιασμού του μοντέλου παραγωγής της χώρας είναι ο αναγκαίος και ικανός όρος για να επανατοποθετηθεί η χώρα στον νέο διεθνή καταμερισμό αγορών που είναι υπό διαμόρφωση. 

Με κάθε τρόπο, θα πρέπει επίσης, να προστατευτεί και να αναδειχτεί το φυσικό περιβάλλον των νησιών μας που πραγματικά είναι αξεπέραστο αλλά όμως κινδυνεύει από ανεξέλεγκτες δράσεις, όπως λχ οι ημί-αυθαίρετες εγκαταστάσεις των ανεμογεννητριών στα βουνά των νησιών μας και πολλά, πολλά άλλα.

Ο τουρισμός στη χώρα μας όπως και ο παγκόσμιος τουρισμός αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, οι οποίες σχετίζονται με τη βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη, την αντιμετώπιση των ανισοτήτων σε ζητήματα πλούτου και ευκαιριών αλλά και την ορθή κατανομή και διαχείριση των υπαρχόντων φυσικών πόρων, όπως ακριβώς συμβαίνει με κάθε ζωντανό κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας που έρχεται αντιμέτωπο με τη διαρκώς εξελισσόμενη διεθνή πραγματικότητα.

Για να ανακεφαλαιώσουμε, χρειάζεται να αναπτύξουμε σαφή τουριστική στρατηγική, ενταγμένη σε έναν γενικότερο αναπτυξιακό σχεδιασμό.  Και βέβαια, θα πρέπει να  αποκτήσουμε και τουριστική υποδομή. Η βασική τουριστική στρατηγική δημιουργείται σχετικά εύκολα, αρκεί να ξεκαθαρίσουμε και να διακρίνουμε τους στόχους που θα πρέπει και που θα θέλουμε να προσεγγίσουμε. Η τουριστική υποδομή χρειάζεται χρόνο. Γιαυτό δεν πρέπει να χάνεται ούτε λεπτό. Ας ανασκουμπωθούμε και ας αρχίσουμε σοβαρά και μεθοδικά τη δουλειά.