Κινδυνεύει όντως η δημοκρατία;

Εμβρόντητος παρακολουθώ την, σχεδόν εκτός ορίων, πολιτική συζήτηση των τελευταίων  ημερών. «Κινδυνεύει η Δημοκρατία». Η αντιπολίτευση  διατείνεται ότι η κυβέρνηση επιβάλλει ακροδεξιά, ολοκληρωτική αντίληψη με αντίστοιχα αντιδημοκρατικά μέτρα. Η κυβέρνηση αντιτάσσει ότι η αντιπολίτευση υπονομεύει τη δημοκρατική τάξη στη χώρα με την υιοθέτηση, σύμπλευση ή ανοχή ακραίων ενεργειών. Πρόκειται, προφανώς, για το σύνηθες παίγνιον της όξυνσης της πολιτικής έντασης, προς κατοχύρωση της πολιτικής ηγεμονίας των χώρων τους. Είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει μισός κανονικός έλληνας που να πιστεύει ότι ζούμε σε ένα οιονεί Άουσβιτς ή έστω στην επικράτεια ενός Πούτιν. Η όλη συζήτηση με τους όρους και τους θεατρινισμούς που διεξάγεται εγγίζει τα όρια της κωμικότητας.

Στη χώρα μας υπάρχει δημοκρατία. Δεν το βεβαιώνω εγώ∙ το διαβεβαιώνουν οι πολλαπλοί διεθνείς διακρατικοί, προοδευτικοί, δημοκρατικοί θεσμοί στους οποίους η Ελλάδα ανέφελα συμμετέχει. Αυτοί οι θεσμοί και οι διακρατικές συνεργασίες στηρίζονται πρωτίστως στην αποδοχή και εφαρμογή των θεμελιωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων. Τελεία και παύλα. Τώρα, το τι υποστηρίζεται ανεγκέφαλα  ή  κουτοπόνηρα από κομματικά εργαστήρια ή υστερικές νοήσεις, ας το κρίνει ο καθένας. Προσωπικά διασκεδάζω όταν δεν εξοργίζομαι.

Η δημοκρατίας μας λειτουργεί τέλεια; ΟΧΙ.

Η δημοκρατίας μας μπορεί να βελτιωθεί; ΝΑΙ.

Είναι σωστό αστυνομικοί να ξυλοκοπούν διαδηλωτή; ΟΧΙ, είναι κατάπτυστο.

Είναι σωστό διαδηλωτές να κτυπούν αστυνομικό; ΟΧΙ, είναι κατάπτυστο.

Τέτοια φαινόμενα είναι αναπόφευκτα; Ναι, σε όλες τις γνωστές δημοκρατίες δυστυχώς μπορεί να συμβούν. Αυτά προδικάζουν ανυπαρξία δημοκρατίας; Αν είναι μεμονωμένα και περιστασιακά όχι∙ μπορεί να καταθλίβουν την κοινή γνώμη, αλλά δεν πιστοποιούν την πτώση της δημοκρατίας. Αν, αντιθέτως, τέτοια φαινόμενα συμβαίνουν διαρκώς, σε ευρέα κοινωνικά στρώματα, συνιστώντας σύνηθες φαινόμενο της κοινωνικής μας ζωής, ναι, υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας. Εδώ το ποσοτικό καθορίζει το ποιοτικό.

Άλλο, όμως, ο αγώνας-που είναι αέναος-για τη βελτίωση της δημοκρατίας μας και άλλο η διακήρυξη της επικείμενης κατάρρευσής της, που συνιστά και αιτία άλογης απαξίωσής της. Σημειωτέον ότι τέτοιες αντιλήψεις συντείνουν στην κακή λειτουργία της. Έχω κατανοήσει δε, ότι η βελτίωση της δημοκρατικής ζωής μας δεν επιτυγχάνεται με ύβρεις, χυδαιότητες και απειλές σε μια ακραία, διαρκή, ad hominem αντιπαράθεση. Όταν δηλαδή, δεν συζητούμε επί της ουσίας των προβλημάτων, αλλά εξ ορισμού προσπαθούμε να υπονομεύσουμε την υπόληψη του αντιπάλου. Η βελτίωση των δημοκρατικών συνθηκών επέρχεται με συνεχή προσπάθεια μέσα από την αλληλοκατανόηση, τον υγιή ανταγωνισμό και την ωρίμανση των συγκυριών.

Οφείλω να διευκρινίσω ότι αυτόκλητοι ή εντεταλμένοι αψίκοροι, ιδεολογικοί τάχα σαματατζήδες, μόνο ως γραφικότητες πρέπει να εκλαμβάνονται. Επίσης, ουδόλως η τεχνητή ή αληθινή όξυνση, πρέπει να δημιουργεί θέματα κοινωνικού διχασμού. Έχουμε να επιλύσουμε σωρεία προβλημάτων. Ο νέος διχασμός είναι απορριπτέος και εξοβελιστέος πανταχόθεν.

Επί τη ευκαιρία: Η δημοκρατία διεθνώς (και στη χώρα μας) εκτός της αστυνομικής βίας, αντιμετωπίζει πρωτόγνωρα και δισεπίλυτα προβλήματα, που είναι όμως άλλης φύσης και τα οποία ουδέποτε απασχόλησαν επισήμως στη βουλή τα κομματικά μας επιτελεία. Από αυτά τα προβλήματα (π.χ. υπερσυσσώρευση πλούτου και ισχύος, αβυσσαλέες ανισότητες, έλεγχος πληροφορίας και δεδομένων, τεχνητή νοημοσύνη, έλεγχος επιθυμιών-προσδοκιών, νεοαριστοκρατία, τεχνολογία και παιδεία-ηθική κλπ.), όντως η δημοκρατία κινδυνεύει…

Αλέκος Καλαφάτης

 19 Μαρτίου 2021