19283 μόρια, μέσος όρος 19,25 (μετρημένα με το σημερινό σύστημα). Αν οι πανελλαδικές σήμαιναν κάτι για τη ζωή του υποψηφίου αυτού των ανθρωπιστικών σπουδών, ή για τη ζωή γενικότερα, πώς θα τον φανταζόμασταν τριάντα χρόνια μετά;

Θα ήταν ίσως ένας δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω; Ένας δικαστής; Ένας συμβολαιογράφος ίσως; Εισαγγελέας; Πανεπιστημιακός; Ίσως έχετε ήδη σχηματίσει την εικόνα του με κοστούμι και γραβάτα να τρέχει σε διαδρόμους δικαστηρίων και ακροατήρια, να αγορεύει και να αντιδικεί με άλλους συναδέλφους του προερχόμενους΄από την "αφρόκρεμα της ελληνικής νεολαίας" (όπως μας έλεγαν οι καθηγητές μας της Νομικής). Να έχει γραφείο στο Κολωνάκι, σπίτι στα πολύ ΒΠ ή σε τρέντι συνοικία του κέντρου των Αθηνών, κάποια λεφτά, πρεστίζ, ακριβό αμάξι, να αγοράζει ακριβά ρούχα (λόγω δουλειάς), να ταξιδεύει, να έχει μια όμορφη γυναίκα και παιδιά που πάνε σε ακριβό σχολείο ... Τί άλλο;

Έλα όμως που οι βαθμοί των πανελλαδικών δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα.

Ο υποψήφιος της ιστορίας οφείλει να σας εξομολογηθεί, μετά τριάντα χρόνια ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν συνέβη.

- Ότι, επίσης, ποτέ του δεν είχε ονειρευτεί τίποτα από τα παραπάνω.

-Ότι, επίσης, ότι χαίρεται πάρα πολύ που δεν συνέβη τίποτα από τα παραπάνω. Όχι επειδή υποτιμά τα λειτουργήματα που προαναφέρθηκαν, αλλά επειδή φρονεί ότι είναι παντελώς ακατάλληλος γι' αυτά, ό,τι κι αν έλεγαν τα 19283 μόρια.

-Ότι, επίσης, και να είχε γίνει δικηγόρος, μάλλον δεν θα είχε συμβεί τίποτα από τα παραπάνω. Θα ήταν ένας μάλλον κακοπληρωμένος, μάλλον χασοδίκης, που μάλλον θα τράβαγε κουπί σε κάποιο μεγάλο γραφείο και μάλλον θα πάλευε με τα ηθικά του διλήμματα, αλλά και με το άγχος να προλάβει τα πάντα και να μην του ξεφύγει κάποια λεπτομέρεια που θα χαντάκωνε τον "Εντολέα" του.

Αν οι πανελλαδικές σήμαιναν κάτι, ο υποψήφιος αυτός δεν θα ήταν ένας δασκαλάκος ενός μικρού σχολείου, που αγαπάει πολύ τη δουλειά του και τα παιδιά και δουλεύει πολύ, χωρίς εγγυημένη επιτυχία...

Δεν θα είχε δουλέψει δέκα χρόνια σε βιβλιοθήκη, δεν θα είχε σπουδάσει θέατρο χωρίς να πατήσει το πόδι του στη σκηνή.

Δεν θα είχε περάσει ατέλειωτες ώρες έρευνας που τις ευχαριστήθηκε πολύ, κι ας μην κατάφερε να θεωρείται "κάτι" στην επιστήμη (και δη στο πανεπιστήμιο). Τουτέστιν, οι ιστορικοί να τον λένε φιλόλογο, οι φιλόλογοι ιστορικό ή θεατρολόγο, και στο σχολείο να μην είναι τίποτα από τα παραπάνω,.. Αλλά, παρ'όλα αυτά να επιμένει να σκαλίζει παλιά βιβλία και εφημερίδες.

Δεν θα είχε περάσει ατέλειωτες ώρες γράφοντας ιστορίες χωρίς ιδιαίτερη απήχηση, χωρίς να γίνει αυτό που λέμε "συγγραφέας".

Αν οι πανελλαδικές σήμαιναν πως ο υποψήφιος είναι "άριστος" και προοιμιακά επιτυχημένος, δεν θα είχε φάει τα μούτρα του σε πλείστες όσες δοκιμές και δοκιμασίες της ζωής. Δεν θα είχε καταλάβει ότι η ήττα είναι μάθηση όσο και η νίκη. Ότι κι οι δύο κρατούν λίγο. Ότι αυτό που έχει αξία είναι να προσπαθείς, να δουλεύεις, και να αγαπάς αυτό που κάνεις, και όχι την τσέπη σου.

Αν οι πανελλαδικές σήμαιναν κάτι για τη ζωή, ο υποψήφιος αυτός σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, δεν θα ήταν τόσο χαρούμενος που ΔΕΝ έκανε αυτά που του "είπαν να κάνει" οι βαθμοί των πανελλαδικών.

Που προτιμά να είναι ένας δασκαλάκος που γυρίζει ματαιωμένος στο σπίτι σχεδόν κάθε μεσημέρι, αλλά γεμάτος πείσμα να τα καταφέρει καλύτερα την επόμενη φορά.

Που προτιμά να γράφει αποτυχημένα λογοτεχνήματα από το να συντάσσει δικόγραφα και αποφάσεις.

Που προτιμά να στέκει όρθιος στην τάξη μέχρις αναπτύξεως κιρσών (και να τρώει και καμιά σαΐτα στο κεφάλι) από το να τον πνίγει ο κόμπος της γραβάτας στο δικαστήριο και οι προθεσμίες που τρέχουν στο ημερολόγιο του ξύλινου γραφείου με την αναπαυτική καρέκλα.

Που κατάλαβε από πολύ νωρίς ότι πολύ βασικά πράγματα στη ζωή, οι πανελλαδικές ΔΕΝ μπορούν να σου τα δώσουν. Υγεία, ας πούμε, ή μια απλή καθημερινή οικογενειακή ζωή. Δεδομένα για πολλούς, όχι για όλους.

Δεν ξέρω αν πρέπει να ευχαριστήσω τον Θεό, τη ζωή, την τύχη, ή το ξερό μου κεφάλι που δεν πήρα τον δρόμο που μου έδειξαν οι πανελλαδικές. Μπορεί να πήγα και βουστροφηδόν, και μπρος πίσω, και ντουγρού στο γκρεμό. Μα ένα έμαθα να σας πω...

Ό,τι κι αν έδειξαν αυτοί οι βαθμοί σήμερα, η φωτογραφία μιας στιγμής, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Αυτό πέρασε. Το αύριο μετράει. Η προσπάθεια, η δουλειά, το μεράκι, η επιμονή, η αγάπη γι' αυτό που κάνεις. Και λίγη καλή τύχη. Είτε κέρδισες, είτε έχασες, κουνήσου! Παίξε μπαλίτσα!

Άντε, και καλή τύχη μάγκες λοιπόν!

Ηλίας Τουμασάτος
Εκπαιδευτικός