Άρθρο του Μάκη Φόρτε

ΤΟ ΕΣΠΑ, αδιαμφισβήτητα, είναι η μοναδική ελπίδα για ανάπτυξη, αυτή τη δύσκολη περίοδο για την τοπική οικονομία.

Και δίχως ανάπτυξη έξοδος από την κρίση δεν υπάρχει.

Δίχως ζεστό χρήμα στην αγορά, θα επισπευτεί μια ώρα γρηγορότερα η καταστροφή της τοπικής οικονομίας.

Εν τω μεταξύ από 1^ης Ιουλίου 2011 η ευθύνη του ΕΣΠΑ βρίσκεται στην περιφέρεια αποτελώντας τη σημαντικότερη αρμοδιότητα του νέου αυτοδιοικητικού θεσμού.

ΔΥΣΤΥΧΩΣ δεν μπόρεσα να παραστώ στην τελευταία συνεδρίαση απολογισμού του έργου της περιφερειακής αρχής και στη συμπληρωματική εκδήλωση απολογισμού του ΕΣΠΑ για το 2011, το περασμένο Σάββατο, λόγω της αδιαφορίας που υπάρχει στην περιφερειακή αρχή για να μπορούμε οι περιφερειακοί σύμβουλοι να ανταποκρινόμαστε με αξιοπρέπεια και συνέπεια στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις μας.

Ως εκ τούτου θεωρώ ως στοιχειώδη ευθύνη μου να διατυπώσω δημόσια τις απόψεις μου για την πορεία του ΕΣΠΑ και να αξιολογήσω με «διαφορετικό μάτι» τους αριθμούς που έδωσε στη δημοσιότητα ο κ. Σπύρου, ιδιαίτερα όταν το πρόγραμμα βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο υλοποίησης 1 ½ χρόνο πριν τη λήξη του.

Και ακόμη πιο σημαντικό, η κοινωνία πρέπει να γνωρίζει – ιδιαίτερα όταν η οικονομική ασφυξία στις τοπικές μας κοινωνίες καθημερινά παίρνει διαστάσεις τραγωδίας.

ΔΕΚΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ καθορίζουν, κατά την γνώμη μου, την τύχη του ΕΣΠΑ των Ιονίων Νήσων και κατ’επέκταση προσδιορίζουν την ανάπτυξη των νησιών μας το επόμενο διάστημα.

Παράμετρος πρώτη . Αναπτυξιακό πρόγραμμα σημαίνει νέες θέσεις εργασίας.

Τούτη την ώρα της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, με την ανεργία να καλπάζει σε ιστορικά ρεκόρ (και στα Ιόνια Νησιά) και με την ολοκλήρωση του πέμπτου από τα επτά χρόνια λειτουργίας του ΕΣΠΑ, περίμενα να ενημερωθούμε από τον απολογισμό του προγράμματος πόσες νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν μέχρι σήμερα και

να αιτιολογηθεί ο υπερδιπλασιασμός του ποσοστού ανεργίας στα Ιόνια από το 5% το 2007 (έτος εκκίνησης του ΕΣΠΑ) σε πάνω από το 10% (το 2011).

Παράμετρος δεύτερη. Αναπτυξιακό πρόγραμμα σημαίνει, επίσης, ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και ειδικότερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ).

Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να πληροφορηθούμε με το κλείσιμο του 5^ου χρόνου λειτουργίας του ΕΣΠΑ, πως συμβιβάζεται από την μία μεριά επιχειρήσεις να κλείνουν σωρηδόν και από την άλλη να παραμένουν αναξιοποίητα τα εκατομμύρια του ΕΣΠΑ που προορίζονται για τις επιχειρήσεις ή ακόμα χειρότερα να παραμένουν στα ταμεία των τραπεζών εκμεταλλευόμενα από αυτές εμφανίζοντας μάλιστα πλασματική…..αύξηση των ποσοστών απορρόφησης του προγράμματος.

Συγκεκριμένα, το έργο των κρατικών ενισχύσεων προς ΜΜΕ με προϋπολογισμό 56,3 εκατ. αν και φέρεται να έχει απορροφήσει 23,8 εκατ. (άρα μένουν 32,5 εκατ.) στην πραγματικότητα δεν έχει αξιοποιηθεί από τις επιχειρήσεις, αφού οι ενισχύσεις δίνονται μέσω των τραπεζών οπότε και στην πραγματικότητα είναι έργο ενίσχυσης των τραπεζών και όχι των (μικρών) επιχειρήσεων !

Σχετική είναι και η επερώτησή μου στον περιφερειάρχη στο περιφερειακό συμβούλιο στις 19/12/2011 http://makisfortes.blogspot.com/2011/12/blog-post_14.html

Εκτός από το παραπάνω ποσό για την ενίσχυση των ΜΜΕ, στο ΕΣΠΑ της περιφέρειας υπάρχουν τρεις ακόμη κωδικοί για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις συνολικού προϋπολογισμού 10.000.000 ευρώ που παραμένουν αδρανείς (!) (μέτρα για την προώθηση της έρευνας και της επιχειρηματικής καινοτομίας, υπηρεσίες και εφαρμογές ψηφιακής προβολής στις ΜΜΕ κ.λ.π.).

Παράμετρος τρίτη. Το ΕΣΠΑ ξεκίνησε το 2007 με 303 εκατ. ευρώ.

Το περασμένο καλοκαίρι η εθνική συμμετοχή μειώθηκε από 20% σε 15% με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να πέσει στα 284,7 εκατ. (το Υπουργείο στην έκθεση απολογισμού για το 2011 το προσδιορίζει στα 280,6 εκατ.) και επίκειται ακόμη παραπέρα μείωση στο 5% με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να φθάσει στα 258,8 με απώλειες 44,2 εκατ.

Προκαλεί δε απορία ότι σε κανένα σημείο των κειμένων του κ. Σπύρου που δόθηκαν στη δημοσιότητα, δεν υπάρχει το ποσόν που απομένει για διάθεση – για πρώτη φορά σε δημόσιο απολογισμό του ΕΣΠΑ.

Και ενώ αρχικά, το περασμένο καλοκαίρι, ο αρμόδιος Υπουργός (αυτός που έχει επανεκκινήσει το ΕΣΠΑ καμιά δεκαπενταριά φορές….) είχε ανακοινώσει την επιστροφή των ποσών που κόβονται από τα περιφερειακά ΕΣΠΑ στις τοπικές κοινωνίες μέσω του εθνικού προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, τώρα δείχνει την πρόθεσή του να κατευθυνθούν μόνο προς την Κέρκυρα με το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα του νησιού – άσχετα αν «πουλάει φύκια για μεταξωτές κορδέλες» στους Κερκυραίους ….. http://makisfortes.blogspot.com/2012/01/blog-post_24.html

Παράμετρος τέταρτη. Ανάπτυξη και γραφειοκρατία δεν συμβαδίζουν! Ειλικρινά αδυνατώ να κατανοήσω τι είδους μεταρρύθμιση επικαλούνται ότι επιχειρείται αυτή την περίοδο των μνημονίων στο Ελληνικό κράτος, και μάλιστα με τεράστιο κόστος στο επίπεδο ζωής και στο κοινωνικό κράτος, όταν η γραφειοκρατία συνεχίζει, αν δεν γιγαντώνεται, να αποτελεί το καρκίνωμα κάθε αναπτυξιακής ενέργειας.

Ο κ. Χρυσοχοίδης θα μείνει στην ιστορία σαν ο Υπουργός που «με τα λόγια χτίζει ανώγια και κατώγια»!

Ένα παράδειγμα: Οι κατολισθήσεις στην περιοχή του Χάρακα (πάνω από το Μύρτο) είναι γνωστό πως απειλούν ζωές και εγκυμονούν κινδύνους να αποκοπεί η Κεφαλονιά στα δύο. Το έργο είναι ενταγμένο με 7.000.000 ευρώ από τις 27/9/2010 στο ΕΣΠΑ και ενώ ήταν έτοιμο να δημοπρατηθεί ξαφνικά ανακάλυψαν πως θα έπρεπε η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων να προσαρμοστεί στο χαρακτήρα της περιοχής ως Natura!

Και φυσικά «φτου και εξ αρχής» η μελέτη και μόλις την περασμένη Παρασκευή, με 1 ½ χρόνο καθυστέρηση (!), τελικά υπογράφτηκε η προκήρυξη !

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επαναληφθεί η κωμικοτραγική περίπτωση της γέφυρας Δεβοσέτου που ενώ υπόγραψε η μια κρατική υπηρεσία με τον εργολάβο την έναρξη των εργασιών, την επομένη ημέρα ανακάλυψαν πως μια άλλη κρατική υπηρεσία έπρεπε να βγάλει μία ακόμα τυπική άδεια, οπότε και κατά την διάρκεια της τρίμηνης καθυστέρησης τμήμα της γέφυρας κατέρρευσε!

Παράμετρος πέμπτη. Το ΕΣΠΑ χαρακτηρίζεται ως ανταγωνιστικό πρόγραμμα.

Όποιος έχει πρόταση, όποιος είναι προετοιμασμένος, όποιος έχει μελέτες, εντάσσει έργα, παίρνει λεφτά.

Ιδού, λοιπόν, οι επιδόσεις των περιφερειακών ενοτήτων (πρώην νομοί) στο ΕΣΠΑ μέχρι 31/12/2011, όπως ΔΕΝ δόθηκαν στον απολογισμό της περιφέρειας.

Κέρκυρα (32 έργα): ενταγμένα έργα 64,6 εκατ. (το 22,9% του προγράμματος) και από αυτά ΜΟΝΟ τα 27,4 εκατ. αφορούν νέα έργα – συμβασιοποιημένα έργα 44,3 εκατ. (το 68,6% των ενταγμένων)

Λευκάδα (8 έργα): ενταγμένα έργα 59,9 εκατ. (το 21,2% του προγράμματος) και από αυτά τα 58,4 εκατ. αφορούν νέα έργα – συμβασιοποιημένα έργα 1,8 εκατ. (το 3,1% των ενταγμένων)

Ζάκυνθος (9 έργα): ενταγμένα έργα 38,6 εκατ. (το 13,7% του προγράμματος) και από αυτά ΜΟΝΟ τα 17,1 εκατ. αφορούν νέα έργα – συμβασιοποιημένα έργα 25,9 εκατ. (το 67,1% των ενταγμένων)

Κεφαλονιά – Ιθάκη (14 έργα): ενταγμένα έργα 35,2 εκατ. (το 12,5% του προγράμματος) και από αυτά ΜΟΝΟ τα 24,2 εκατ. αφορούν νέα έργα – συμβασιοποιημένα έργα 17,5 εκατ. (το 49,8% των ενταγμένων)

Και η ΠΙΝ (30 έργα) : ενταγμένα έργα 83,7 εκατ. (το 29,7% του προγράμματος) και από αυτά ΜΟΝΟ τα 21,5 εκατ. αφορούν νέα έργα – συμβασιοποιημένα έργα 78,1 εκατ. (το 93,3% των ενταγμένων)

Για πρώτη φορά στην ιστορία των κοινοτικών προγραμμάτων, η Κεφαλονιά και η Ιθάκη καταλαμβάνουν την τελευταία θέση και μάλιστα με το θλιβερό ποσοστό του 12,5% !!!

20 εκατ. για 10 χρόνια, δηλαδή 2 εκατ. κατά μέσο όρο τον χρόνο, είναι κοροϊδία και όχι ανάπτυξη, γυρίζοντας τα νησιά μας στην αρχή της 10ετίας του ’80 !!!

Παράμετρος έκτη. Ο περιφερειακός αναπτυξιακός σχεδιασμός σύμφωνα με το νόμο ανήκει στην αρμοδιότητα της περιφέρειας.

Όμως αυτό ισχύει μόνο στα χαρτιά.

Η περιφερειακή αρχή παθητικά παρακολουθεί ένα χρόνο τώρα :

Υπουργεία να προγραμματίζουν και να εκτελούν έργα και λόγο να μην δίνουν στην αρμόδια για την ανάπτυξη των Ιονίων Νήσων περιφέρεια.

Υπουργοί να εξαγγέλλουν προγράμματα, εν πλήρη απουσία της περιφέρειας.

Ακόμη και ….Βουλευτές να υλοποιούν αναπτυξιακά προγράμματα, εν αγνοία της περιφέρειας.

Μπορεί το ΕΣΠΑ και τ’άλλα προγράμματα να είναι ανταγωνιστικά, όμως αυτό δεν σημαίνει πως η κατανομή των διαθεσίμων πιστώσεων στην περιφέρεια πρέπει να γίνεται με τρόπο που να ευνοεί την ανισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ των νησιών.

Σε τελική ανάλυση:

Πρέπει να γίνει κατανοητό ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ πως αποτελεί βραδυφλεγή φλόγα στα θεμέλια της περιφέρειας, τη ΣΥΝΟΧΗ της, η ανισομερής κατανομή των πόρων και η παντελής έλλειψη περιφερειακού σχεδιασμού.

Παράμετρος έβδομη. Και από εδώ και πέρα τι, με το ΕΣΠΑ;

Υπάρχουν 16 έργα στις περιφερειακές ενότητες που δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί – 4 στην Κέρκυρα 10,8 εκατ. ευρώ, 4 στη Ζάκυνθο 11,9 εκατ., 3 στη Λευκάδα 58 εκατ. και 5 στην Κεφαλονιά 13,5 εκατ. – αλλά και 5 έργα στην Περιφέρεια 4,7 εκατ.

Τα έργα τις Κεφαλονιάς που για διάφορους λόγους δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί είναι : 1) ο εξοπλισμός των Φιλαρμονικών (έχει δημοπρατηθεί με 400 χλδ) 2) η ασφάλεια του Χάρακα (7 εκατ. που δημοπρατείται άμεσα) 3) η ύδρευση Αργοστολίου ( έχει δημοπρατηθεί με 4,8 εκατ.) 4) ο αξονικός τομογράφος (350 χλδ) και 5) ο εξοπλισμός της Ναυτικής Σχολής (900 χλδ).

Από εκεί και πέρα ….το χάος.

Κατ’επανάληψη έχω ασχοληθεί με «τα ορφανά έργα» που για διάφορους λόγους έχει απορριφθεί η ένταξή τους στο ΕΣΠΑ, αλλά εκτός από την ύδρευση Αργοστολίου που επανυποβλήθηκε, εντάχθηκε και δημοπρατήθηκε με μελέτη του 2005 – 2006, με όλα τα άλλα ουδείς δεν ασχολείται …. http://makisfortes.blogspot.com/2011/02/blog-post.html

Οι μεγαλόστομες ανακοινώσεις, δυστυχώς, περισσεύουν, αλλά έργο…. μηδέν. http://makisfortes.blogspot.com/2011/09/blog-post_29.html#more

Το πιθανότερο είναι να τελειώσει το ΕΣΠΑ σε 22 μήνες και η Κεφαλονιά (για την Ιθάκη είναι βέβαιο) να μείνει στις ίδια θλιβερές επιδόσεις – άντε κάποια έργα που εξ αντανακλάσεως θα μας έλθουν μέσω προγραμματισμένων περιφερειακών δράσεων όπως τα ολοκληρωμένα σχέδια για το Αργοστόλι και τις αγροτικές περιοχές και ίσως ένα – δύο ακόμη ανασυρμένα από κάποιο συρτάρι από το παρελθόν, όπως το γηροκομείο Αργοστολίου.

Και μετά – θυμηθείτε το ! – θα μας φταίει η Κέρκυρα….

Παράμετρος όγδοη. Οι επιδόσεις της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων στο ΕΣΠΑ μόνο για πανηγυρισμούς δεν είναι. http://makisfortes.blogspot.com/2012/01/912012.html

Έβδομοι στις συμβασιοποιήσεις έργων με 164,7 εκατ. ευρώ (μόνο το 58,6% !) στα 280,6 εκατ. του προγράμματος και πέμπτοι στις πληρωμές με 98,4 εκατ. ευρώ (μόνο το 35% του προγράμματος !), την ώρα που στο εξάμηνο Ιουλίου – Δεκεμβρίου 2011 (που η Περιφέρεια έχει την ευθύνη) διολισθήσαμε στην 11^η θέση στο ρυθμό πληρωμών με 5,9% αύξηση και στην 10^η θέση στο ρυθμό συμβασιοποιήσεων με 7,3% !!!

Ένα χρόνο τώρα στις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις και επερωτήσεις προς τον Περιφερειάρχη, για το ΕΣΠΑ, υπήρχαν πάντα εφησυχαστικές απαντήσεις ότι «όλα πάνε καλά».

Με την επίσημη ανακοίνωση της πορείας υλοποίησης του ΕΣΠΑ από το Υπουργείο τα πράγματα μόνο αισιόδοξα δεν προμηνύονται.

Ο κίνδυνος απώλειας πόρων ή στην καλλίτερη περίπτωση αξιοποίησης των αδιάθετων πόρων με λογιστικά τεχνάσματα και σε έργα αμφιλεγόμενης αξίας μόνο για την αύξηση των επιδόσεων, είναι πλέον ορατός.

Παράμετρος ένατη. Με επερώτηση μου στον Περιφερειάρχη από τις 30/10 είχα επισημάνει την ανάγκη για προετοιμασία της περιφέρειας ενόψει της νέας προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020.

Παρά τις διαβεβαιώσεις του κ. Σπύρου, μέχρι τώρα …ουδέν.

Η συζήτηση στα Ευρωπαϊκά όργανα βρίσκεται σε εξέλιξη, αν δεν έχει ολοκληρωθεί, και εμείς δείχνουμε να μην καταλαβαίνουμε πως επίκειται μείωση των διαθέσιμων πιστώσεων στην ΠΙΝ και ότι βάζοντας αθρόα έργα στο ΕΣΠΑ που εκ των προτέρων γνωρίζουμε ότι δεν θα ολοκληρωθούν, υποθηκεύουν τους έτσι και αλλιώς ελάχιστους πόρους του επόμενου προγράμματος !

Παράμετρος δέκατη. Και σαν να μην φθάνουνε όλα τα προηγούμενα, η αξιοπιστία της ΠΙΝ για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ «ξαφνικά» τέθηκε υπό ισχυρή αμφισβήτηση – άγνωστο πάντως γιατί η είδηση πέρασε «στα ψιλά».

Πριν λίγες ημέρες αποκαλύφθηκε, μετά από εγκύκλιο του Υφυπουργού Ανάπτυξης κ. Μωραϊτη που έστειλε στους φορείς των Ιονίων Νήσων ο Περιφερειάρχης κ. Σπύρου, ότι υπάρχουν 63 έργα που αφορούν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα (Γ΄ ΚΠΣ) της περιόδου 2000 – 2006 που δεν έχουν ολοκληρωθεί αν και το πρόγραμμα έκλεισε πριν τρία χρόνια στις 30 Ιουνίου 2009!

Αν δε μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου δεν έχουν ολοκληρωθεί, 25 εκατομμύρια που αφορούν την κοινοτική συνδρομή σε αυτά τα έργα θα επιστραφούν!

Από αυτά, τα 4,3 εκατ. ανήκουν στην Περιφέρεια (0,5 στην Π.Ε. Κέρκυρας – 1,7 στην Π.Ε. Λευκάδας – 1,3 στην Π.Ε. Κεφαλονιάς και 0,8 στην Π.Ε. Ζακύνθου) και τα 20,7 εκατ. στους Δήμους (13,7 στο                       Δ. Κέρκυρας – 2,8 στο Δ. Λευκάδας – 1,8 στο Δ. Κεφαλονιάς και 2,4 στο Δ. Ζακύνθου).

Οι καταχρεωμένοι Δήμοι (όχι πως η Περιφέρεια έχει καλά οικονομικά) άραγε πως θα τα πληρώσουν;

Για την Κεφαλονιά τα ανολοκλήρωτα έργα που αν δεν έχουν ολοκληρωθεί μέχρι 30/9/2012 θα καταλογιστεί η κοινοτική συνδρομή στον αντίστοιχο φορέα είναι (σε παρένθεση το ποσό της κοινοτικής συνδρομής):

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ (1.339.240,26)

Μουσείο Ληξουρίου : 861.254,82

Συντήρηση – Αποκατάσταση Ιεράς Μονής Άτρου : 285.063,60

Αποπεράτωση Δημοτικού Σχολείου Σκάλας Δήμου Ελειού – Πρόννων: 192.921,84

ΔΗΜΟΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ (1.762.431,94)

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνα και Ι. Μητρόπολης Κεφαλληνίας, πόλεως Αργοστολίου : 84.406,30

Αποχέτευση Παλλικής (Δ.Δ. Σουλλάρων) : 1.431.336,10

Βελτίωση επαρχιακής οδού Ένωσης – Μεσοβουνίων Δ. Ερίσου : 246.689,54

ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΟ. Δεν πολιτεύομαι στην περιφέρεια και στο περιφερειακό συμβούλιο λες και η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων αρχίζει και τελειώνει με Περιφερειάρχη τον κ. Σπύρου, όπως αρκετοί, θα έλεγα, συνάδελφοι και συμπολίτες.

Γι’αυτό και θα συνεχίσω να λέω δημόσια την άποψή μου και να καταθέτω (πάντα) τις προτάσεις μου, για όσα ζητήματα πιστεύω ότι βοηθάνε την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και «σπρώχνουν» την περιφερειακή αρχή να γίνει (πιο) αποτελεσματική, έστω και αν ενοχλείται ο κ. Σπύρου, όπως δείχνουν οι τελευταίες ανακοινώσεις του.

Το έχω πει πολλές φορές.

Δεν αμφισβητώ τις προθέσεις του κ. Σπύρου.

Κάθε άλλο μάλιστα.

Όμως άλλο οι προθέσεις και άλλο η αποτελεσματικότητα!

Το πρώτο εκφράζει επιθυμία, το δεύτερο είναι το ζητούμενο!