γράφει ο Αλέξανδρος Αλεξάκης

Την άνοιξη του 1918, όταν ο Λένιν και οι Μπολσεβίκοι περιβάλλονταν από το φωτοστέφανο της πρόσφατης επικράτησής τους, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, από τη φυλακή όπου βρισκόταν λόγω της αντίθεσής της στον πόλεμο, έγραφε: «Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του Τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει σε όλους τους δημόσιους θεσμούς». Και λίγο πιο κάτω συνέχιζε: «Η ελευθερία νοείται πάντα ως ελευθερία για αυτόν που σκέφτεται διαφορετικά».

Η διαμόρφωση, έκφραση και διάδοση γνώμης δεν γίνεται από τον άνθρωπο μόνο του, αλλά σε συνδυασμό με άλλους ανθρώπους. Το δικαίωμα της συνάθροισης ανάγεται στην ελευθερία της ομαδικής πνευματικής κίνησης και εκφράζει την κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα του ατόμου μέσα σε μια ομάδα. Αποτελεί βασικό δικαίωμα κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος, το «δημοκρατικό κεκτημένο» της Μεταπολίτευσης. Το ανοιχτό πεδίο ελευθερίας που κατακτήθηκε χάρη στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, την κατάρρευση της χούντας και την κοινωνική συνείδηση που διαμορφώθηκε τα επόμενα χρόνια.

Στην σύγχρονη δημοκρατία, η διαμαρτυρία, η έκφραση αντίθετης άποψης και η σθεναρή αντίσταση σε κάθε είδους καταπίεση είναι αναφαίρετο δικαίωμα των ενεργών πολιτών, οι οποίοι παραμένουν ζωντανό κύτταρο του κοινωνικού ιστού. Βρισκόμαστε δυστυχώς για μια ακόμη φορά, αντιμέτωποι με ζητήματα που καθορίζουν την ποιότητα της Δημοκρατίας μας και μαζί, το σεβασμό στις δημοκρατικές διαδικασίες.

Κατά καιρούς έχουμε γίνει μάρτυρες ακραίων επεισοδίων που συνοδεύονται από καταστροφή δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, σοβαρούς τραυματισμούς, ακόμη και νεκρούς, καθώς ανεξίτηλες παραμένουν οι μνήμες των θυμάτων της Marfin. Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο μαζικών διαδηλώσεων μέσω των οποίων οι πολίτες κάνουν χρήση του δημοκρατικού τους δικαιώματος περί διεκδίκησης του δίκιου τους και ενώνοντας τις φωνές τους αντιτίθενται συντεταγμένα προς την πλευρά που καταστρατηγεί ή θίγει το έννομο συμφέρον τους.

Νοσηρά φαινόμενα που παρατηρούνται ενίοτε στο πλαίσιο διαδηλώσεων δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιούνται για να αμφισβητηθεί και να περισταλεί το δικαίωμα στη διαδήλωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις λοιπόν όπου ταραχοποιά στοιχεία, παρεισφρέουν στους κόλπους μιας ειρηνικής πορείας με μοναδικό σκοπό να προκαλέσουν χάος, αυτό δεν μπορεί να αποτελεί λόγο του απόλυτου ελέγχου της διαμαρτυρίας. Αντιθέτως, θα έπρεπε να έχει θεσμοθετηθεί ένα πλαίσιο περιφρούρησης της πορείας και προστασίας των ειρηνικών εκφραστών της, αντί να βρίσκονται ως έρμαια εν μέσω ρίψης χημικών από την μια πλευρά και μολότοφ από την άλλη.

Ουδείς θα μπορούσε λοιπόν σήμερα, να αρνηθεί την αναγκαιότητα ισχυρών κανόνων προκειμένου και το δικαίωμα των συναθροίσεων να διατηρείται ακέραιο και να μην υπάρχει μια μόνιμη αναστάτωση. Αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι έχουμε κατανοήσει και την άλλη πλευρά, τα προβλήματα δηλαδή που προκαλούνται στη λειτουργία μιας πόλης, στην οικονομική ζωή και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ταλανίζονται συχνά.

Τα Συντάγματα επιβάλουν περιορισμούς στην άσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων για την πρόληψη καταχρήσεων, έτσι ώστε η άσκηση θεμελιώδους δικαιώματος να μην δημιουργεί αφόρητη κατάσταση στα άτομα που ζουν σε μια κοινωνία. Η ελευθερία κάθε ατόμου συνιστά το όριο μέχρι του οποίου φτάνει εκείνη των άλλων ατόμων, λαμβανομένου υπόψη, ότι το άτομο δε ζει μεμονωμένο, αλλά μέσα σε σύνολο συνανθρώπων του που έχουν τα ίδια δικαιώματα, ώστε να επιβάλλεται ο αμοιβαίος σεβασμός αυτών.

Η χρυσή ισορροπία δεν βρέθηκε τελικά ανάμεσα στην προστασία από την Πολιτεία της ελεύθερης και ακώλυτης άσκησης του δικαιώματος της συνάθροισης, με την ταυτόχρονη προστασία αντίρροπων συνταγματικών δικαιωμάτων των άλλων. Οι αντιδράσεις από την κοινωνία των πολιτών, των εργαζομένων, των επιστημόνων και των οργωμένων φορέων, αποδεικνύουν ότι δεν έγινε ποτέ σοβαρή διαβούλευση. Ένας νόμος για να γίνει σεβαστός και για να έχει διάρκεια χρειάζεται τη μεγαλύτερη δυνατή πολιτική συνεννόηση και συναίνεση. Την ευθύνη της συναίνεσης την έχει πάντα η κυβέρνηση. Αυτή οφείλει να την εκμαιεύσει πάση θυσία, με διάλογο, διαβούλευση και πειστικά επιχειρήματα.

Ο νέος νόμος καταδεικνύει προχειρότητα και ελλιπείς χειρισμούς, από την διαβούλευση έως την θεσμική του συνοχή και συνεκτικότητα, μιας και προϋπήρχαν δύο Προεδρικά Διατάγματα συναφούς περιεχομένου. Μια δημοκρατική πολιτεία δεν καλείται να περιορίσει το δικαίωμα, αλλά να το διαφυλάξει και να το προστατεύσει, μαζί με την ακεραιότητα όσων συμμετέχουν σε ειρηνικές διαδηλώσεις.

Είναι φανερό πως το κυβερνητικό ενδιαφέρον στρέφεται αποκλειστικά στον έλεγχο κάθε αντίθετης φωνής, έως και την απόλυτη σιγή της και όχι στην αποκατάσταση της ομαλότητας και στην διάσπαση του πυρήνα της βίας. Μοναδικός χαμένος, η ίδια η δημοκρατία την οποία επικαλούνται κατά καιρούς, ένθεν και ένθεν. Ο δρόμος πάντα προκαλούσε ανασφάλεια γιατί είχε πάντα την δίκη του ιστορία. Ο καιρός κύλισε και η ιστορία πέρασε από την μνήμη στην καρδιά. Σε μια περίοδο που η πατρίδα μας δοκιμάζεται, ίσως έφτασε η ώρα να γράψουμε και εμείς την δικιά μας ιστορία, με μπογιά στον τοίχο. Στους δρόμους της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας.