… αλλά και ο μήνας των χρυσανθέμων και των κυκλάμινων!

Οκτώβριος ή Οκτώβρης ή Οχτώβρης ή Τρυγομηνάς είναι ο μήνας που φέρνει τα πρωτοβρόχια και τα χρυσάνθεμα. Πήρε το όνομα του από τη λατινική λέξη Οcto (oκτώ), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο όγδοος στη σειρά μήνας. Φέρνει το πιο σημαντικό δώρο στους γεωργούς, που είναι οι πολλές βροχές του, γι’ αυτό και σε πολλά μέρη ονομάζεται Βροχάτης αλλά επειδή είναι και μήνας της σποράς ονομάζεται σε πολλές περιοχές και «Σποριάτης», «Σποριάς» και «Σπαρτός».

Είναι η εποχή που πρωτανθίζουν τα κυκλάμινα σε πλαγιές και βράχια, όπως χαρακτηριστικά τραγουδά ο Γιάννης Ρίτσος «Κυκλάμινο, κυλάμινο, στου βράχου τη σχισμάδα, πού βρήκες χρώματα κι ανθείς, πού μίσχο και σαλεύεις», αλλά και τα χρυσάνθεμα. Τα χρυσάνθεμα είναι το κατεξοχήν λουλούδι του φθινοπώρου και ο λαός τούς έχει δώσει το όνομα «αηδημητριάτικα» επειδή συμπίπτει η άνθισή τους με τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου.

Ο Οκτώβριος αρχίζει την ίδια μέρα του χρόνου με τον Ιανουάριο, εκτός από τα δίσεκτα έτη και είναι συνδεδεμένος με 3 σημαντικά γεγονότα. Τη μεγάλη χριστιανική γιορτή του Αγίου Δημητρίου, στις 26 του μήνα, που του έχει δώσει την προσωνυμία Άη-Δημητριάτης, τον εορτασμό του μεγάλου «Όχι» από τον πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά στο τελεσίγραφο της Ιταλίας στις 28 του μήνα και, τέλος, τον εορτασμό της μνήμης του Ευαγγελιστή Λουκά, στις 18, ο οποίος, εκτός από το τρίτο Ευαγγέλιο, συνέγραψε επίσης τις Πράξεις των Αποστόλων.

Τέλος, ο Οκτώβριος είναι ο μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού.

Πολλές και οι παροιμίες που έχουμε γι’ αυτό τον μήνα:

Όποιος μήνας έχει ρο, δεν θέλει στο κρασί νερό.

Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα ‘χεις.

Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πουλησ’ το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια.

Αν δεν χορτάσει ο Οκτώβρης τη γη, πουλησ’ τα βόδια σου κι αγόρασε σιτάρι.

Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά θα κάνεις.

Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός.

Οκτώβρης – Οκτωβράκης το μικρό καλοκαιράκι.

Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται.

Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Οκτώβρη και δεν έσπειρες, λίγο ψωμί θα πάρεις.

Άσπορος μη μείνεις, άθερος δεν μένεις.

Άη-Δημητράκη, μικρό καλοκαιράκι.

Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οχτώ σειρές στ’ αλώνι.