«εξ υπαρχής η φύσις το ητοίμασεν και το διέθεσεν διά να γίνει σπουδαστήριον, ένθα καλλιεργείται η αρετή». Νικηφόρος Γρηγοράς.

Το «Περιβόλι της Παναγιάς» επισκέφθηκε ο κ. Βαγγελάτος ο οποίος κατ εικόνα του βλέμματος της αντίληψης του αφηγήθηκε το οδοιπορικό του:

« Με 4 φίλους Λειβαθινούς πήγαμε στο Άγιον Όρος, πήραμε την ευλογία και ευλογία λέμε και σε όλο τον κόσμο.  Πρίν 20 χρόνια με τον αγιογράφο δάσκαλο μου το είχα ξαναεπισκεφθεί, αλλά τότε περιοριστήκαμε σ αυτό το αντικείμενο.

Αυτή την φορά, άρχισα να μαθαίνω, να βλέπω , εκεί εκστασιάζεσαι  από τον μοναχισμό, μπορεί να συναντήσεις ασκητές , μια πνευματικότητα που είναι διάχυτη παντού».

Ο κ Βαγγελάτος ενημέρωσε για τις διαδικασίες που ακολουθούνται για να λάβεις  την ειδική γραπτή άδεια εισόδου (Διαμονητήριο) και τα διαδικαστικά από την Ουρανούπολη για την μετάβαση με φέρυ μποτ η ταχύπλοο για την Μονή όπου θα σε φιλοξενήσει όπου επιβιβάζεσαι στον «ταρσανά» του ( σημείο ελλιμενισμού): «Είναι ωραία εικόνα να βλέπεις τους προσκυνητές με το δισάκι τους στον ώμο και είναι τρομερή εμπειρία να περπατήσεις μέσα σ αυτή την τρομερή φύση, με παρθένα δάση, με  νερά και  να κελαηδούνε πουλιά. Ο οδοιπόρος νιώθει και βρίσκεται σε μιαν άλλη διάσταση. Μετά στα Μοναστήρια υπάρχει ο όρθρος και ο εσπερινός, που είναι το τυπικό τους φοβερό και μετά η Τράπεζα με τα φοβερά Αγιορείτικα φαγητά, τα νηστίσιμα και αλάδωτα που έχουν φοβερή γεύση. Πιθανόν βάζουν αυτά τα βότανα που ευδοκιμούν σ αυτό το Περιβόλι της Παναγίας και είναι όλα ευλογημένα προφανώς και τρως και νιώθεις ότι και χόρτασες και είναι και νηστίσιμα και πολύ ωραία».

Η κατάνυξη και η ηρεμία που αποπνέει το Άγιο  Όρος σε συνδυασμό με το βυζαντινό τυπικό στις ακολουθίες και τις λειτουργίες ,προσελκύει  πολλούς προσκυνητές  και για το τελετουργικό ο Βαγγέλης Βαγγελάτος αφηγείται: « Το τελετουργικό είναι Βυζαντινό, εμείς είχαμε την τύχη να πετύχουμε Μοναστήρι που πανηγύριζε, το Μοναστήρι  του Φιλοθέου το οποίο πανηγύριζε τον Ευαγγελισμό με το παλιό ημερολόγιο. Ζούσες στιγμές Βυζαντίου, με Βυζαντινές ψαλμωδίες , καλλίφωνες, που σε οδηγούσαν στο Θείο. Οι ψάλτες είναι καλόγεροι που προφανώς ασκούνται με την ψαλτική, -οι Δανιηλαίοι (που φημίζονται για την τέχνη της αγιογραφίας αλλά κυρίως της ψαλτικής)  - και αν γιορτάζει μία Μονή, ο ηγούμενος μπορεί να τους καλέσει όπως συνέβη κατά την επίσκεψη μας και έβλεπες και άκουγες ένα πράγμα που δεν μπορούσες να νυστάξεις. Ξεκίνησε 7:30 το απόγευμα ο εσπερινός , τέλειωσε 10: 30 το πρωί και άκουγες αυτές τις υπέροχες ψαλμωδίες που ήτανε κάτι το φοβερό. Την λειτουργία την τέλεσε ο Νεκτάριος Κερκύρας, γιατί Δεσπότης του Αγίου Όρους είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αλλά μπορεί να πάρει άδεια και να χοροστατήσει και όποιος άλλος Μητροπολίτης θελήσει. Ήταν σα να έμπαινε αυτοκράτορας στην εκκλησία, με συνοδείες, με άμφια  με μακριούς χιτώνες αυτοκρατορικούς  και σου έδινε πραγματικά μία αίσθηση Βυζαντίου. Το μοναστήρι αυτό πανηγύριζε, εμείς είχαμε κλείσει θέση και μας είχανε δεχτεί με χιτώνες,, όταν φτάσαμε όμως είχε τόσο πολύ κόσμο, πάνω από 600 προσκυνητές και μας δώσανε μισό ράντζο στον καθένα, ένα ράντζο στα δύο και κοιμόμασταν εναλλάξ. Όμως ήταν τόσο κατανυκτική βραδιά σ αυτό πνευματικό ,το απόκοσμο σκηνικό, που κάποιοι δεν χρειάστηκαν ούτε καν το ράντζο. Όμως μπόρεσαν και τους φιλοξένησαν όλους άψογα, έφαγαν όλοι και πραγματικά ήταν μια εντυπωσιακή εμπειρία. Ευτυχώς που υπάρχει το Άγιο Όρος , γιατί εμείς είμαστε μέσα στα κοσμικά της καθημερινότητας και δεν έχουμε ούτε την ευχέρεια να προσευχηθούμε και υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι προσεύχονται για μας και όλο τον κόσμο». 

Αυστηρή νηστεία και περισυλλογή. Κατάνυξη και προσευχή. Ολονύκτιες λειτουργίες υπό το φως των κεριών και ο επισκέπτης –προσκυνητής ευρισκόμενος εκεί ακολουθεί το τυπικό της Μονής:

 « Όταν πας , η ίδια του η ιστορία (Μετά την ισλαμική κατάκτηση της Αιγύπτου τον 7ο αιώνα, πολλοί μοναχοί από την αιγυπτιακή έρημο προσπάθησαν να βρουν άλλη στέγη και μερικοί από αυτούς ήρθαν στη χερσόνησο του Άθω. Το 866 ο Ιωάννης Κολοβός έχτισε το πρώτο μοναστικό κέντρο, τη Μεγάλη Βίγλα. Έκτοτε, το Άγιον Όρος έγινε η χώρα της μοναχικής ζωής.) είναι πάνω από 1000 χρόνια κτήρια, μοναστήρια, βιβλιοθήκες , με τον  Νικηφόρο Φωκά το 900 περίπου της Μεγίστης Λαύρας, πρέπει να ακολουθήσεις τον όρθρο και τον εσπερινό. Ξεκινά ο όρθρος στις 3:30 τα ξημερώματα, τελειώνει το πρωί και μετά έχει τράπεζα για το μεσημεριανό 8-9 το πρωί. Το απόγευμα είναι ο εσπερινός , μετά τράπεζα και κλείνει ο κύκλος. Οι καλόγεροι λόγω νηστείας αυτή την περίοδο, τρώνε μία φορά.

Στη τράπεζα σε κατευθύνουν οι καλόγεροι πως θα καθίσεις , γίνεται η προσευχή και κατά την ώρα του γεύματος υπάρχει ο καλόγερος στον άμβωνα για να μην αποσπάται το μυαλό σου από τα πνευματικά στα γήινα και υπάρχει και συγκεκριμένος χρόνος που πρέπει να γευματίσεις. Είναι εξαιρετική εμπειρία, που αν δεν την βιώσεις, όσα και αν σου μεταφέρουν δεν αποτυπώνουν αυτό που ζεις εκεί». 

Συγκλονιστική εμπειρία  η επίσκεψη στις Μονές: «Πήγαμε σε 4-5 Μοναστήρια και με εντυπωσίασε ότι τα έχουν αναστηλώσει και ανακαινίσει όλα, εκτός από την Μονή Εσφιγμένου. Το Άγιο Όρος έχει 20 Μοναστήρια, τα 19 είναι κατά τρόπον τινά νομοταγή  στο ένα είναι αντάρτικο. Στις μονές Ξενοφώντος και Διονυσίου που επισκεφθήκαμε, οι καλόγεροι είναι επιστήμονες, πολιτικοί μηχανικοί, δικηγόροι, γιατροί και οι ίδιοι εκπονούνε μελέτες και στην Διονυσίου έχει υδροηλεκτρικό εργοστάσιο και έχει ρεύμα. Αλλού έχουν αναπτύξει πάνελ με φωτοβολταικά  και αυτό που μου έκανε εντύπωση, είναι η συντήρηση, που βλέπεις ότι είναι 1000 ετών αρχιτεκτόνημα , εκεί θαυμάζεις και την μηχανική των Βυζαντινών που πάνω στους βράχους κάνανε κομψοτεχνήματα και τα έχουν συντηρήσει άψογα. Βλέπεις ότι είναι ένας κόσμος πνευματικός, αλλά ζει και στο σήμερα και εκμεταλλεύονται και κονδύλια. Μοιράστηκαν από ότι μου είπανε 70 εκατομμύρια ευρώ τα 19 μοναστήρια και αυτά τα λεφτά προφανώς έχουνε πιάσει τόπο. Έχουνε και άλλες χορηγίες και από OUNESCO  και όλα είναι συντηρημένα, χωρίς να χάσουν την παλιά τους αίγλη και λάμψη. Οι βιβλιοθήκες είναι μεγάλες με βιβλία σπάνια, εκδόσεις Ελληνικές, Τουρκικές, Βυζαντινές, Ρουμανικές, Ρωσικές , είναι μουσείο, είναι θησαυρός. Για την Ορθοδοξία. Έχουν το δικό τους μοναστήρι οι ορθόδοξοι του κάθε κράτους. Το Ρωσικό Μοναστήρι έχει ελάχιστους προσκυνητές λόγω του πολέμου. Όλα αυτά τα μοναστήρια είναι επιβλητικά, γιατί έχουν βασιλικές η αυτοκρατορικές χορηγίες και ένα ακόμα μεγάλο που έχουν είναι τα κειμήλια, τα θησαυροφυλάκια τους , κάθε μοναστήρι έχει κάτι σημαντικό, όπως την κάρα του Αγίου Γεωργίου , η το χέρι του Προδρόμου, η την Τιμία Ζώνη της Παναγίας, τα οποία κάποια στιγμή, όχι πάντα, τα βγάζουν για προσκύνημα. Τα βγάζουν ενίοτε και εκτός του Αγίου Όρους, γιατί ο μισός πληθυσμός-οι γυναίκες- δεν μπορεί να πάει . Το Άγιον Όρος είναι φάρος της Ορθοδοξίας». 

Στα Καρούλια, τα κελιά των μοναχών ασκητών  κρέμονται κυριολεκτικά από απόκρημνους βράχους που κοιτούν τη θάλασσα. Κάτω από τα Κατουνάκια είναι χτισμένες 16 καλύβες, που προξενούν δέος στον επισκέπτη και αίσθημα πειθαρχίας, αλλά και πλήρους υπακοής των μοναχών -που επιλέγουν να ζήσουν έτσι- στον Θεό. Είναι ένας τρόπος απόλυτης συγκέντρωσης στην προσευχή, απόλυτης προσήλωσης στην πνευματικότητα ή για την ακρίβεια στην ουσία της, όχι στους τύπους: « Οι Ασκητές είναι ένα άλλο κεφάλαιο, υπάρχουν οι σκήτες, οι ερημίτες, υπάρχει ο μοναχισμός, υπάρχει και ο ασκητισμός. Για να βρεις τους ασκητές πρέπει να κάνεις αναρρίχηση η να ανέβεις σκάλα χωρίς κουπαστή για να βρεις έναν ασκητή που μένει σε καλύβα τρεφόμενος με ψωμί, όπως παλιά ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, ο οποίος μη θέλοντας να αποκτήσει ούτε καλύβα μετατοπιζόταν και έκαιγε την καλύβα του για να μην έχει περιουσία και εξ ου και το Καυσοκαλυβίτης και ο οποίος αγίασε κιόλας. Γενικά ο τόπος έχει στον αέρα ένα άρωμα προσευχής».   

Τέσσερις μέρες  στο πιο ζωντανό κομμάτι της ορθοδοξίας, βίωσε ο κ. Βαγγελάτοςανεπανάληπτες εμπειρίες, γνώρισε διορατικούς πνευματικούς, ψυχές που εισχώρησαν και ποτέ δεν αποχώρησαν από τον τόπο καταφυγής τους: «Το Άγιον Όρος έχει δικό του καθεστωτικό χάρτη , ανήκει στην Ελλάδα, του βάζει ναν διοικητή η Ελλάδα κα η πρωτεύουσα του είναι οι Καρυές όπου υπάρχει και Κέντρο Υγείας. 

Διαφοροποιείται το φωτογραφικό «βλέμμα» ενός ζωγράφου στο Άγιο Όρος: « Στο Άγιον Όρος τα έχουνε πει όλα οι Αγιογράφοι. Το Άγιον Όρος έχει 100 χιλιάδες στρέμματα αγιογραφίες. Αν δηλαδή αναπτύξεις τις αγιογραφίες που έχουνε τα μοναστήρια  στο σύνολο τους, είναι 100 χιλιάδες στρέμματα. Πρώτα απ όλα είναι η έμπνευση να γίνεις καλύτερος άνθρωπος και μετά να γίνεις καλύτερος καλλιτέχνης κλπ. Να πηγαίνεις προς τα πάνω και σίγουρα η φύση εκεί είναι τόσο φοβερή που σου δίνει ερεθίσματα. Είναι ένας προορισμός που κάνει καλό στην ψυχή σου, όλοι οι προορισμοί σε ψυχαγωγούν , στο Άγιον Όρος όμως έχει και το πνευματικό, που το διαφοροποιεί το πράγμα».

Η μοναδική εμπειρία του κ. Βαγγέλη Βαγγελάτου από  την κιβωτό της Ορθοδοξίας  το Άγον Όρος, κλείνει σ αυτό το σημείο με ευχές από καρδιάς σε όλους για ένα καλό και υγιές Πάσχα, ανοίγοντας την πρόθυρα για να βαδίσουμε με κατάνυξη στην μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. 

Ακολουθεί το ηχητικό της συνέντευξης.

Υ.Σ Η ανάμειξη του με την πολιτική έχει μείνει πίσω, αλλά  την παρακολουθεί και χαίρεται με την καλή πορεία του Δημάρχου Θεόφιλου Μιχαλάτου (ανέπτυξε την καλή του πορεία με έμφαση στην αναβάθμιση της αγοράς Αργοστολίου και του παραλιακού μετώπου και το ζητούμενο είναι η λύση του κυκλοφοριακού, κάτι που είναι πεπεισμένος ότι θα το καταφέρει)

Απόδοση κειμένου Ελευθερία Κουλουριώτου.