Γράφει  ο Γεράσιμος Μπαλτσαβιάς

Δ/ντής ΕΕΕΕΚ Αργοστολίου

Το ζήτημα της ένταξης στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ) πρέπει να εξεταστεί πάνω σε ρεαλιστικές βάσεις και όχι πάνω σε ουτοπιστικές θεωρίες που συνήθως εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες. Ο νέος Υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων οφείλει να ενισχύσει τα σχολεία της Ειδικής Εκπαίδευσης και όχι να τα ενσωματώσει στα Γενικά Σχολεία, ως αποτελεσματικότερη εκπαιδευτική και κοινωνική παρέμβαση.

Η ανεπαρκής κατάρτιση των εκπαιδευτικών και η λιγότερο θετική στάση τους, απέναντι σε μαθητές με ΕΕΑ, οδηγεί σε πλήρη αποτυχία το όλο εγχείρημα.

Διότι η στάση των εκπαιδευτικών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία τους με μαθητές με ειδικές ανάγκες, τη γενικότερη κατάρτισή τους, την υπάρχουσα στήριξη και μερικούς άλλους παράγοντες όπως το μέγεθος της τάξης αλλά και ο φόρτος εργασίας των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, οι καθηγητές εκδηλώνουν λιγότερο ενδιαφέρον να συμπεριλάβουν μαθητές με ειδικές ανάγκες στην τάξη τους, επειδή αδυνατούν να χειριστούν τις ιδιαιτερότητες τους κυρίως σε συναισθηματικά θέματα αλλά και συμπεριφοράς γενικότερα. Κρίνεται αναγκαίο να επισημανθεί εδώ ότι το ‘χάσμα’ μεταξύ των μαθητών με ειδικές ανάγκες και των συνομήλικών τους αυξάνεται με την ηλικία, με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμη δυσκολότερη η ένταξη τους στα Γενικά Σχολεία της Δ/θμιας Εκπ/σης.

Υπάρχουν συνεπώς σημαντικά εμπόδια στην συνεκπαίδευση (με τα τμήματα Ένταξης και Παράλληλης Στήριξης) και στη Πλήρη Ένταξη, που δεν αφορούν μόνο τη κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Ανασταλτικός παράγοντας είναι και η ανυπαρξία επαρκών συνθηκών στήριξης μαθητών με ΕΕΑ, στα γενικά σχολεία που σημαίνει και χορήγηση περισσότερων οικονομικών πόρων σε αυτά, γεγονός που δεν υφίσταται. Εάν η γνώση, η εμπειρία, οι στάσεις και το υλικό δεν διατίθενται στα γενικά σχολεία, η επίτευξη της συνεκπαίδευσης των μαθητών με ΕΕΑ, θα είναι πολύ δύσκολη ή αδύνατη. Μερικές χώρες, όπως η Γαλλία, θεωρούν ότι το μέγεθος της τάξης στα γενικά σχολεία αποτελεί αρνητικό παράγοντα για συνεκπαίδευση. Οι χώρες αυτές θεωρούν ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για τους εκπαιδευτικούς να συμπεριλαμβάνουν μαθητές με ειδικές ανάγκες, όταν έχουν ήδη σχετικά φορτωμένο πρόγραμμα.

Συνεπώς η ενίσχυση των ειδικών σχολείων απο τη Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπ/ση αποτελεί μονόδρομο. Το κλείσιμο των Ειδικών Σχολείων αποτελεί καταστροφική ενέργεια για τους ίδιους τους μαθητές, τους γονείς τους και κατά επέκταση για την την ίδια τη κοινωνία.΄Οπως για παράδειγμα έγινε πριν 15 περίπου χρόνια, όταν έκλεισαν τα Ειδικά Σχολεία στην Αγγλία, με το σκεπτικό της καλύτερης ενσωμάτωσης των μαθητών με ΕΕΑ, τα αποτελέσματα υπήρξαν καταστροφικά για τους ίδιους τους μαθητές, τους γονείς τους και τη κοινωνία. Τα οικόπεδα που ήταν κτισμένα αυτά τα σχολεία ήταν ιδιαίτερα μεγάλης οικονομικής αξίας σε πολλές Αγγλικές πόλεις και μόλις έκλεισαν αυτά τα σχολεία κτίστηκαν υπερπολυτελή διαμερίσματα..... Οι Σύλλογοι Διδασκόντων έδιωχναν τους μαθητές με ΕΕΑ απο τα σχολεία (επειδή δεν μπορούσαν να διαχειριστούν τα προβλήματα που δημιουργούνταν), με αποτέλεσμα οι μαθητές εκτός σχολείου να δημιουργούν παραβατική συμπεριφορά και να οδηγούνται σε Ιδρύματα ή και Φυλακή. Τώρα στην Αγγλία ξανακτίζονται τα Ειδικά Σχολεία....

Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των Ειδικών Σχολείων στη Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:

Πλεονεκτήματα των Ειδικών Σχολείων

1. Μικρός αριθμός μαθητών σε κάθε τάξη (ολιγομελή τμήματα)
2. Εφαρμογή εξατομικευμένης εκπαίδευσης (όπου απαιτείται)
3. Εξειδικευμένο και με εμπειρία διδακτικό προσωπικό
4. Άριστο εκπαιδευτικό περιβάλλον στα περισσότερα σχολεία, με εργαστήρια, επαρκείς αίθουσες και χώρους άθλησης
5. Επιτυγχάνεται πιο ολοκληρωμένα, η ανάπτυξη των ιδιαιτεροτήτων ή των ταλέντων των μαθητών, καθώς και η διαδικασία κοινωνικοποίησης τους
6. Αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα οι παραβατικές συμπεριφορές και τα συναισθηματικά προβλήματα των μαθητών γενικότερα

Μειονεκτήματα των Ειδικών Σχολείων

1. Έλλειψη Μόνιμου Εκπαιδευτικού Προσωπικού. Η στελέχωση τους γίνεται κυρίως με Αναπληρωτές Καθηγητές. Αυτό έχει σαν συνέπεια την υπολειτουργία των σχολείων με συνδιδασκαλίες, υπερωρίες, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα στις 23/09/2015 ξεκίνησε το νέο σχολικό έτος στο ΕΕΕΕΚ Αργοστολίου, με σοβαρή υποστελέχωση ενώ το Ειδικό Δημοτικό Περατάτων, αρχές Οκτωβρίου και δεν έχει ακόμη ανοίξει
2. Ανυπαρξία εξειδικευμένων βιβλίων. Η μάθηση στηρίζεται συνήθως στις εξειδικευμένες γνώσεις των εκπαιδευτικών

Η βελτίωση των συνθηκών με τις οποίες προσφέρεται η Ειδική Εκπαίδευση είναι αναγκαία, ώστε οι μαθητές με ΕΕΑ πραγματικά να επωφεληθούν. Το εξειδικευμένο προσωπικό απαιτείται να στελεχωθεί σε μόνιμη βάση για να υπάρχει συνέχεια και επικοδομητικό έργο σε κάθε ειδικό σχολείο. Τα Ειδικά Γυμνάσια και Λύκεια πρέπει να ιδρύονται και με λιγότερο αριθμό μαθητών και να ενσωματώνονται τα ΕΕΕΕΚ σε αυτά.

Συνεπώς απαιτείται να εφαρμοστεί ένα ρεαλιστικό σχέδιο στην Ειδική Εκπαίδευση για να επιτελέσει το σκοπό της, ώστε οι μαθητές με ΕΕΑ να ευδοκιμήσουν στις προκλήσεις και την επιτυχία, όπως οι υπόλοιποι μαθητές στα γενικά σχολεία.