~ «Αλήθεια, γνωρίζετε ποιοί είσασθε;»
Χολυγουντιανός ηθοποιός Τζόναθαν Τζάκσον

Αλλά πριν τον ηθοποιό του Χόλυγουντ Τζόναθαν Τζάκσον,
ας μιλήσουμε γιά τον θεμελιωτή της Επτανησιακής Σχολής
στην Ζωγραφική, Παναγιώτη Ν. Δοξαρά (1662-1729).

‘Εναν με καταγωγή από την Μάνη «υπέρ»-Επτανήσιο, αφού η ζωή του συνδέθηκε με περισσότερα του ενός του Επτανησιακού συμπλέγματος νησιά·
την Ζάκυνθο, την Λευκάδα και την Κέρκυρα.
Έναν Ποιητή-Πολεμιστή που η καλλιτεχνική του οντότητα δεν τον εμπόδισε
να σηκώσει το πολεμικό του ξίφος εναντίον των Οθωμανών.

Αρθρώνουμε στο σημείο αυτό λόγο καινοτόμο (και προαιώνιο),
λέγοντας πως:
Ποτέ δεν αποτέλεσε το έργοτου την στροφή της Ελληνικής Ζωγραφικής
προς την δυτικής φιλοσοφίας Τέχνη με τον τρόπο που την γράφουν
και όπως την ερμηνεύουν, βιβλία που διδαχθήκαμε στα Πανεπιστήμια.
Έτσι φαίνεται να έγινε, αλλά δεν συνέβη ακριβώς αυτό.

Όπως και του Θεοτοκόπουλου η Τέχνη,
δεν είναι στροφή προς την δυτική έλλειψη...

(κάτι λείπει από την δυτική τέχνη την εποχή εκείνη,
αλλά και με διαφοροποιημένο τρόπο, μέχρι σήμερα·
κι αυτό κυρίως είναι: το ζωτικό «λάθος»!
Αντ’αυτού έχει την έπαρση τού «σωστού»·
που θέλει να βάλει σε «τάξη» κ’ το θαύμα τής Ζωής των άλλων!)

...αλλά ένας τρόπος για να εμπεδωθεί το Ελληνικό Δίδαγμα
μέσα από τον εξωτερικά φαινόμενο δυτικό τρόπο·
ένας δούρειος ίππος στην καρδιά της ιεροεξεταστικής θνητής Ευρωπαϊκής «ορθότητας».

Το ίδιο κατ’αναλογίαν κάνει ταπεινά, και προφανώς μη συνειδητοποιώντας το, κι ο Δοξαράς.
Εντάξει, ναι, εγκαταλείπεται η υπερβατική Ελληνική Βυζαντινή τεχνική,
που ανατρέπει την προοπτική, το βάθος πεδίου, την αίσθηση της τρίτης διάστασης, την σκιαγράφηση και τις λογικές αναλογίες·
ζωγραφικές παραμέτρους τις οποίες υποτάσσει σε ένα βαθύτερο
ζωτικό οντολογικό υπαρξιακό στόχο-μήνυμα.

Εγκαταλείπονται οι υπερβατικές Ελληνικές, Βυζαντινές, μορφές·
όμως στο «από κάτω τους κείμενο» κρατούν οι μορφές αυτές κρυμμένο
τον ένθεο «διονυσιασμό» ελεύθερων ανυπότακτων, και θεωρούμενων «άσχημων» ίσως αισθητικά προσώπων, που όμως θα παραμέριζαν κάθε ηθικισμό και ευσεβιστική πρακτική, προκειμένου να συναντηθούν γυμνά
από φτιασιδώματα, και με την αλήθεια τους εξομολογούμενη,
με την ανάσα του Δημιουργού τους.

Που φαίνεται αυτό; Σε ζωτικές λεπτομέρειες των έργων αυτών·
και πάντα με εποπτικό εργαλείο την επισταμένη σύγκριση,
μεταξύ αυτών και άλλων καθαρά Ευρωπαϊκών έργων, της ιδίας περιόδου.

Ναι, θα επαναλάβουμε, αποδεσμεύεται το έργο τού Δοξαρά από την Βυζαντινή παράδοση· και ναι, υιοθετεί τις αρχές της δυτικό-Ευρωπαϊκής ζωγραφικής·
κι όμως... πρόκειται γιά μιά πολύ βαθύτερη διαδικασία· αυτήν που αναφέραμε
ακροθιγώς πιό πάνω.

Διαδικασία μακρά, που φέρνει π.χ. τον Θεοτοκόπουλο να είναι η θεωρούμενη αιτία, ως ο πραγματικός ξενιστής των κινημάτων μοντερνισμού στην Ευρώπη,
όταν αυτή, η Ευρώπη, αποφασίζει να απαλλαγεί από την αποπνικτική ατμόσφαιρα ενός «ορθού» φαίνεσθαι, και να προχωρήσει έστω με έναν υστερικό, πολλές φορές είναι αλήθεια, τρόπο, στην αποκατάσταση
της υπέρβασης.

Η Επτανησιακή Σχολή που θεμελίωσε ο Δοξαράς, απετέλεσε πράγματι
την αφετηρία της νεο-Ελληνικής Τέχνης· το δίδαγμα της οποίας εμπεδώθηκε είτε στείρα είτε δημιουργικά όπως π.χ. από τον Φώτη Κόντογλου,
ή τον Γιάννη Τσαρούχη, που έλεγε:

Ο προπλασμός μου στην ζωγραφική επιφάνεια είναι σκούρος,
γιατί στην Δημιουργία σύμφωνα με την Γέννεση, πρώτα ήταν το σκοτάδι
και μετά έγινε το Φως...(!)·
επιστρέφοντας έτσι από έναν άλλον δρόμο στο Ελληνικό Βυζαντινό δίδαγμα,
και την υπέρβαση· αφού η δύση, «λογικά» σκεπτόμενη, πάει αντίθετα, στεκόμενη μπρός σ’έναν άσπρο μουσαμά, που πρέπει να να τον σκουρήνει·
από το Φως δηλαδή στο σκοτάδι.
Και φυσικά το ίδιο κάνουμε κι εμείς, αλλά με άλλη εκκίνηση και πρόθεση.

Ψιλά γράμματα, θα πεί κανείς.
Αν ήξεραν όμως, αυτοί που θα το πουν, πόση σχέση έχουν οι προεκτάσεις αυτών των «ψιλών γραμμάτων» με την κρίση που υφιστάμεθα(!), δεν θα το πίστευαν.

Γιατί πρώτα πρέπει να στοιχειοθετηθεί η πνευματική άλωση.
Τα υπόλοιπα έπονται.

Μου λένε οι φίλοι μας: «Για ποιόν τα γράφεις αυτά...;»
Απαντώ: «Γιά τους χειρότερους!
Πρόκειται για τους αυριανούς άριστους!»

Ο διεθνής ηθοποιός Τζόναθαν Τζάκσον, φαίνεται καταλαβαίνει ολοκληρωτικά
την αλήθεια αυτή.
Υπόδειγμα ο ίδιος μιάς ακραίας συνέπειας του δυτικού πολιτιστικού διδάγματος, με απόλυτα καθολική αναγνωρισιμότητα: τού Χόλυγουντ!
Μεγάλωσε μέσα σ’αυτό, αφού από παιδί ξεκίνησε και πριν την εφηβεία του
να παίζει· προχωρώντας με συμμετοχές σε σειρές και ταινίες με παγκόσμια
διανομή.

Στις 20 Νοεμβρίου 2016 ήλθε στην Ελλάδα να μιλήσει.

Μας είπε πάρα πολλά.
Για την πορεία του.
Για το πως αντιλήφθηκε την Τέχνη ως Μυστήριο.
Για την ακατάβλητη Παγκόσμια Ελληνική Πνευματικότητα.
Για το ότι πριν δύο χρόνια βαπτίσθηκε Ορθόδοξος.

Συγκλονιστική επίσης ήταν η στιγμή που μας είπε,
πως ήλθε στην Ελλάδα για να πάρει Δύναμη...(!)
Η στιγμή επίσης που ερωτηθήκαμε για το αν ξέρουμε ποιοί είμαστε;
Όχι στο παρελθόν, αλλά στο σήμερα, το αύριο, και το πάντα.

Άνθρωποι σαν τον Δοξαρά, τον Θεοτοκόπουλο, τον Κόντογλου
και τον Τσαρούχη, ξαναείπαν και έδωσαν μαρτυρία για την καταλυτική αυτή αλήθεια με τον τρόπο τους, και ο καθένας στην εποχή του και τον περίγυρο του.

Ο Τσαρούχης μάλιστα που συνήθιζε να λέει:
Μέσα στην ζωή, δεν με ενδιέφερε το Ελληνικό, αλλά το όμορφο και το αληθινό.
Συνέβη όμως ψάχνοντας για το όμορφο και το αληθινό, να βρω το Ελληνικό.

Όσοι έχουν βγεί έξω και έχουν λειτουργήσει εκεί,
καταλαβαίνουν πολύ καλύτερα τι λέω.

Καλά Χριστούγεννα και Χρόνια Πολλά σε όλους.

Γεώργιος Κακής Κωνσταντινάτος
Ηθοποιός Σκηνοθέτης Εικαστικός
Απόφοιτος Σχολής Καλών Τεχνών -Τμήματος Θεάτρου-
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Biennale Νέων
Ευρώπης κ’ Μεσογείου (B.J.E.M.)