Θεωρούμε ότι πέρα απ’ την ιδιαιτερότητα της νησιωτικότητας που μας χαρακτηρίζει και που άρα θα πρέπει να προσδιορίζει όλες τις θεματικές ενότητες αυτού του συνεδρίου, τα αμέσως επόμενα θέματα που είναι ανάγκη να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα είναι η προστασία του περιβάλλοντος, οι ριζοσπαστικές αλλαγές που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό μας σύστημα και η υγεία ως τρόπος ζωής και όχι ως μία διαδικασία καταστολής.

Εμείς από τη μεριά μας, λόγω του αντικειμένου που διαπραγματευόμαστε, και επειδή έχουμε προκαλέσει μία σειρά ανοικτών συναντήσεων διαλόγου με την τοπική κοινωνία, βρισκόμαστε σε θέση να προτείνουμε πρακτικές γύρω από τα δύο πρώτα ζητήματα.

            Πρώτη παράμετρο του πολιτισμού θεωρούμε την οικολογία, το λόγο δηλαδή γύρω από το μέρος που ζούμε, το ίδιο μας το σπίτι! Οι καταστροφές που γίνονται σε αυτό τα τελευταία χρόνια είναι δυσανάλογες σε σχέση με όλα τα προηγούμενα. Οι ρυθμοί ανάλωσης των πρώτων υλών και  του φυσικού μας πλούτου, καθώς και η ρύπανση του εδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας ακολουθούν μία ταχεία και δυσμενή εξέλιξη με ρυθμούς που θυμίζουν γεωμετρική  πρόοδο. Συνεπώς, είναι υποχρέωσή μας να βρούμε εκείνους τους τρόπους ανάσχεσης αυτής της καταστροφικότητας, που δεν οδηγεί πουθενά, και να τους υιοθετήσουμε ως καθημερινές πρακτικές μας περνώντας τους, ακόμη, και μέσα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, αφού είναι γνωστό ότι μετά τα σχολικά έτη οι άνθρωποι είναι κατά το μάλλον ή ήττον διαμορφωμένοι και έτσι λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν.

Γι’ αυτό λοιπόν προτείνουμε ως προς τη διαφύλαξη του σημαντικότερου αγαθού – μετά την ίδια μας τη σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα – την προστασία του περιβάλλοντός μας τα εξής :

1. Την κατάργηση όλων των πλαστικών μιας χρήσης και την αντικατάστασή τους από φυσικά, οικολογικά και φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Σημειώνουμε ότι το μέτρο της κοστολόγησης της πλαστικής σακούλας που θα ξεκινήσει από την 1η Γενάρη του 2018 είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι ιδιαίτερα ήπιο σε σχέση με τη ρύπανση που προκαλείται στους ωκεανούς και τις θάλασσές μας, και άρα ανεπαρκές ως προς τη δραστική αντιμετώπισή της.
2. Την εξ ολοκλήρου λειτουργεία των νησιών μας με ενέργεια από τις Ανανεώσιμες Πηγές. Θεωρούμε ότι η γεωφυσική μας κατάσταση μπορεί να καταστήσει εφικτή αυτήν την πρόταση που ήδη βλέπουμε να λειτουργεί σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως για παράδειγμα την Κόστα Ρίκα η οποια παρήγαγε για το 2016 το εντυπωσιακό 98% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ΑΠΕ και μόνο!
3. Την περαιτέρω ενίσχυση της λειτουργίας της ανακύκλωσης και της συνεχούς προβολής και διαφήμισής της στις σχολικές μονάδες προκειμένου να γίνει «κτήμα» στις συνειδήσεις των παιδιών μας που εκπροσωπούν το αύριο των νησιών μας. Καθημερινά γινόμαστε δέκτες παραπόνων και αμφισβήτησης για τη λειτουργία της ανακύκλωσης στην Κεφαλονιά. Θα πρέπει να γίνουν άμεσες δράσεις προκειμένου ο κόσμος να είναι σε θέση να εμπιστευτεί αυτήν την πρακτική και να την ενδυναμώσει με περισσότερες επιλογές(περισσότερα ρεύματα).
4. Εκστρατεία ενημέρωσης και αποτροπής του κόσμου απ’ το εμφιαλωμένο νερό. Τα πλαστικά μπουκάλια που αφήνει πίσω του το εμφιαλωμένο νερό, δημιουργούν ολόκληρα βουνά από πλαστικά απορρίματα εφόσον δεν ανακυκλώνονται καθολικά και ορθά. Είναι από πολλές πλευρές παράλογο να μην αξιοποιεί η τοπική αυτοδιοίκηση τις εξαιρετικές πηγές που διαθέτει ο τόπος μας, και να αφήνει τους συμπολίτες μας στα ενεργοβόρα, κοστοβόρα, αντιοικολογικά και λιγότερο υγιεινά εμφιαλωμένα νερά. Επί των καποδιστριακών δήμων γινόντουσαν αναλύσεις στις πηγές και τοιχοκολλούσαν επί τόπου τα αποτελέσματα. Αυτό σταμάτησε το 2010 και κατά τη γνώμη μας είναι ανάγκη να συνεχίσει να γίνεται προκειμένου ο κόσμος να είναι σίγουρος για το νερό που πίνει.
5. Ενίσχυση των συλλογικοτήτων που παρουσιάζουν έργο σχετικά με τα αδέσποτα, κακοποιημένα και τραυματισμένα ζώα. Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειριζόμαστε τα ζώα αποτελεί αλάνθαστο τεκμήριο για τον πολιτισμό μας. Να σημειωθεί ότι με πρόσφατη απόφαση της πολιτείας της Καλιφόρνια, τα «πετ σοπ» της περιοχής διαθέτουν μόνο αδέσποτα!
6. Ανάδειξη του τεράστιου πλούτου που διαθέτει η τοπική χλωρίδα της περιοχής μας και στη συνέχεια βοήθεια από την πολιτεία για την τυποποίηση και προώθησή του. Κοιτάξτε για παράδειγμα το μέλι Μανούκα από τη Νέα Ζηλανδία που χωρίς να είναι τίποτα το ιδιαίτερο σε σχέση με τα δικά μας μέλια, πωλείται πανάκριβα ανά τον πλανήτη… Χρειάζεται λοιπόν βοήθεια από την πολιτεία για να προωθήσουμε θαυματουργά βότανα όπως το βαλσαμόχορτο, το σαπουνόχορτο αλλά ακόμη και τα βασικά προϊόντα του πολιτισμού μας όπως το λάδι, το κρασί και το μέλι και τα παράγωγά τους(βλέπουμε μικρές βιοτεχνίες που πνίγονται στη νομοθεσία πάνω στην προσπάθειά τους να φτιάξουν σαπούνια από ελαιόλαδο για παράδειγμα την ίδια ώρα που τα αντίστοιχα προϊόντα που έχουν ως βάση τα ορυκτέλαια επελαύνουν στις αγορές και εντείνουν τις αλλεργίες). Συνεπώς προτείνουμε και απλοποίηση της νομοθεσίας γι’ αυτούς τους μικρομεσαίους βιοτέχνες.
7. Επανεισαγωγή πρακτικών ελεγχόμενης στάθμευσης και μαζικών μετακινήσεων στα κέντρα των πόλεων των νησιών μας προκειμένου να αποτρέπονται οι πολίτες από την καθολική μετακίνησή τους με αυτοκίνητα, και να ενθαρρύνονται στο καθημερινό περπάτημα που θα τους χαρίζει αναρίθμητα οφέλη στην υγεία τους ενώ παράλληλα θα έχουμε μειωμένες εκπομπές ρύπων, λιγότερη εισαγωγή καυσίμων και λιγότερα δυστυχήματα λόγω της μειωμένη κίνησης στους δρόμους.
8. Εισαγωγή στα σχολεία μαθήματος οδικής αγωγής και παράλληλη αξιοποίηση του οδικού εκπαιδευτικού πάρκου που βρίσκεται στην περιοχή Λάμια της Κεφαλονιάς. Σήμερα το εν λόγω πάρκο φιλοξενεί χορτάρια και παραμένει αναξιοποίητο. Προτείνουμε την παροχή του στη Β΄βάθμια εκπαίδευση προκειμένου να μπορεί να το λειτουργεί ως εκπαιδευτικό μέσο στα πλαίσια του μαθήματος που προαναφέραμε.
9. Να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της φωτορύπανσης που μέχρι στιγμής δε φαίνεται να λαμβάνεται καθόλου υπόψη στα δημόσια έργα. Για παράδειγμα η γέφυρα Δεβοσέτου. Αντί να έχει διακριτικό φωτισμό κρυμένο καλά πίσω απ’ τα αδιαπέραστα πλαϊνά της τοιχώματα, έχει ψηλούς φανοστάτες που ενοχλούν τους νυκτόβιους οργανισμούς, εντός και εκτός της θάλασσας, αλλά και το ανθρώπινο μάτι. Παράλληλα, στα τελευταία έργα που έγιναν στο κέντρο του Αργοστολίου η φωτορύπανση προσεγγίζει ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα αφού κυριολεκτικά γίνεται η νύχτα μέρα, και έτσι φαίνεται ότι οι υπεύθυνοι του έργου δεν έλαβαν καθόλου υπόψη τους αυτό το είδος της ρύπανσης – αλλά και την έλλειψη πρασίνου σύμφωνα με το αποτέλεσμα – που απασχολεί όλη τη σύγχρονη επιστημονική κοινότητα αλλά και τις οικολογικές οργανώσεις.
10. Οι αλλαγές που παρατηρούμε να προωθούνται στην εκπαίδευση από την κυβέρνηση θεωρούμε πως βρίσκονται στη σωστή βάση και τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, υπάρχει ανάγκη περαιτέρω ριζοσπαστικών αλλαγών όπως για παράδειγμα η ολική μετατροπή του σχολικού προγράμματος στα Δημοτικά σχολεία. Πληροφορούμαστε ότι όλη η ύλη του Δημοτικού σχολείου είναι δυνατόν να διδαχθεί μέσα σε έξι… μήνες! Γι’ αυτό προτεινουμε την τέλεια αλλαγή του προγράμματος και την αντικατάστασή του με ενότητες που θα βοηθούν στο να ανακαλύψουν τα παιδιά σε αυτήν την τρυφερή και ανέμελη ηλικία τις κλίσεις τους. Είναι η μοναδική τους ευκαιρία για κάτι τέτοιο πριν την απαιτητική και πολύ συχνά εξουθενωτική περίοδο της εφηβείας σε συνδυασμό με τις σχολικές και εξωσχολικές απαιτήσεις. Λιγότερα μαθήματα λοιπόν και περισσότερα ερεθίσμτα για να ανακαλύψουν που ανήκουν.
11. Επειδή το σχολείο δε θα πρέπει να είναι ένα προπαρασκευαστήριο των «γραναζιών» που χρειάζεται η μηχανή της αγοράς εργασίας, αλλά αντιθέτως ένας χώρος εκπαίδευσης, προβληματισμού και σχόλης (όπως ακριβώς λέει και το όνομά του), προτείνουμε επίσης της κατάργηση της βαθμολογίας τουλάχιστον μέχρι την 5η Δημοτικού. Διότι το θεμιτό δεν είναι να παρατηρούμε ποιος έμαθε καλύτερα από ποιον, αλλά το να μάθουν όλα τα παδιά, το καθένα με το δικό του τρόπο. Συνεπώς χρειάζεται να προτείνουμε και την εξατομίκευση της εκπαίδευσης και όχι την ενιαία γραμμή για όλους που θεωρούμε ότι έχει θεμελιώδη προβλήματα.
12. Να καταργηθεί η τυποποιημένη διάταξη των θρανίων στις τάξεις(μπορούν και κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν πάγκοι εργασίας αντί για θρανία προκειμένου να αφήσουμε πίσω μας αυτήν τη καθιστική στάση του σώματος που μας ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή και που κάθε άλλο παρά φυσική, υγιεινή ή εποικοδομητική μπορεί να χαρακτηριστεί) και να ενθαρρύνεται το μάθημα εκτός τάξης όταν ο καιρός το επιτρέπει. Το γεγονός ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει σε μία χώρα με το κλίμα της Φιλανδίας, καταδεικνύει τις αδυναμίες της δικής μας προσέγγισης.
13. Να θεσπιστεί υποχρεωτικά η φυσική αγωγή τις πρώτες ώρες του προγράμματος και όχι – αν είναι δυνατόν! – στη μέση ή ακόμη και προς το τέλος της ημέρας.
14. Να μη δίνονται εργασίες για το σπίτι αλλά όλη η δουλειά να γίνεται εντός του σχολείου.
15. Αντί για τα σχολικά γεύματα που είναι σαφώς ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός και στη κατεύθυνση του να μην υπάρχουν παιδιά που να πεινούν στα σχολεία μας, να επιδοτούνται όλοι οι γονείς με 100€ για κάθε τέκνο μέχρι αυτά να φτάσουν την ηλικία των 18 ετών.

Και αν κάποιοι σκέφτονται τι δουλειά έχουν αυτές οι προτάσεις για την παιδεία σε ένα αναπτυξιακό συνέδριο, τους απαντάμε ότι έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο αν θέλουμε να βάλουμε σε λειτουργία ένα όραμα για μία εντελώς διαφορετική πραγματικότητα σε τουλάχιστον 20 χρόνια από σήμερα.

Ελπίζουμε η κυβέρνηση, που είχε αυτήν την ιδέα για τη διοργάνωση των Περιφερειακών Αναπτυξιακών Συνεδρίων, να ακούσει με προσοχή τα μηνύματα των φορέων, των συλλογικοτήτων αλλά και των απλών πολιτών γιατί είναι πραγματικά μία μοναδική ευκαιρία αλληλεπίδρασης και δρομολόγησης λύσεων προς όφελος του κοινού καλού που, θέλω να πιστεύω, μας αφορά όλους.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Για την Πολιτιστική Εστία Κεφαλονιάς και για το Κίνημα Ενσυνείδητης Κατανάλωσης,
Γιάννης Βαρούχας
https://www.facebook.com/dialogos.diadrasi/
https://www.facebook.com/groups/519226528099673/