21 Φεβρουαρίου παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσας 

Η  ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ

Ανοικτή επιστολή προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων

Γαβριήλ Μανωλάτος

Καθηγητής διεθνούς οικονομίας και ανάπτυξης

Αξιότιμη  Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρία Νίκη Κεραμέως

Θέμα: Η γλώσσα μας απειλείται                                   

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ

Ως γνωστό, η 21 Φεβρουαρίου είναι παγκόσμιος ημέρα μητρικής γλώσσας που καθιερώθηκε το 1999 από τη Γενική Συνέλευση της ΟΥΝΕΣΚΟ, με αφορμή τη σφαγή της Ντάκα στις 12 Φεβρουαρίου του 1952…

Η μητρική γλώσσα ενός λαού δεν είναι απλώς ένα μέσο επικοινωνίας ή ένα όχημα μεταφοράς πληροφοριών και γνώσεων, συναισθημάτων και σκέψεων. Στην μητρική γλώσσα έχουν γραφτεί διαχρονικά τα βιώματα, οι αξίες και οι αντιλήψεις που έχουν υιοθετηθεί ανά τους αιώνες από μια γλωσσική κοινότητα.

Η γλώσσα είναι οι ρίζες της ταυτότητας, ενός τόπου, ενός έθνους, μιας χώρας. Η σχέση μεταξύ της μητρικής γλώσσας και της οικοδόμησης της ταυτότητας ενός έθνους και ενός λαού είναι αδιάσπαστη. Καθορίζει για πάντα την ψυχολογία, τις μνήμες, και τα διανοητικά σχήματα, μέσα από τα οποία οδηγούμαστε συνολικότερα στη ζωή μας. Η γλώσσα, είναι εκείνη, που καθιστά δυνατή την  αλλαγή, την καινοτομία, τη δημιουργικότητα, άρα το διάλογο και την ανάπτυξη στην ανθρώπινη κοινωνία.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Όσον αφορά στη γλώσσα μας, στην ελληνική γλώσσα, φοβάμαι κυρία υπουργέ, ότι απειλείται από γενικευμένη παρακμή και καθολική υπονόμευση. Ενώ ο μέσος ευρωπαίος χρησιμοποιεί περισσότερες από 2.500 λέξεις στην επικοινωνία του και στις εκφράσεις του, ο Έλληνας κατά μέσον όρο χρησιμοποιεί 800 περίπου λέξεις. Οι δε νέοι μας, χρησιμοποιούν ακόμη λιγότερες λέξεις στις εκφράσεις τους. Η κατάσταση είναι ακόμη πιο απογοητευτική στον γραπτό λόγο των πολιτών και στην γραπτή επικοινωνία των Ελλήνων. Η νεολαία, στη συντριπτική της πλειοψηφία όχι μόνο διακρίνεται από μεγάλη λεξιπενία αλλά αντικατέστησε και το ελληνικό αλφάβητο με την αθλιότητα των λεγόμενων «ΓΚΡΙΚΛΙΣ»  δηλαδή ελληνικές λέξεις με αγγλικά γράμματα.

Εκεί που η ελληνική γλώσσα ήταν η βάση έκφρασης των επιστημόνων και της διανόησης, κινδυνεύει από γενικευμένη παρακμή και καθολική φτωχοποίηση. Σπάνια βλέπει κανείς ελληνικές επιγραφές στην ίδια την Ελλάδα. Σημαντικά γεγονότα και σπουδαίες εκδηλώσεις ενώ αφορούν και αναφέρονται σε ελληνικό κοινό και σε ελληνικά προγράμματα, αναγγέλλονται όχι στην ελληνική αλλά σε άσχημα και κακοποιημένα πολλές φορές αγγλικά, τη γλώσσα της ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης… Η άλωση των λαών παίρνει πολλές μορφές…

 Πιστεύω κυρία υπουργέ, ότι τα αίτια είναι πολλά και εκτίνονται από την παρεχομένη εκπαίδευση έως τα μέσα ενημέρωσης και τηλεθέασης και κόμη μέχρι τις ενδοοικογενειακές σχέσεις.

Ο Ελληνισμός της διασποράς βρίσκεται ακόμη σε δυσκολότερη κατάσταση. Οι διάφοροι εθνικοτοπικοί σύλλογοι, οι ελληνικές κοινότητες, οι ελληνικές οικογένειες της  διασποράς,  συμβάλουν είτε με  παραλήψεις τους είτε με διάφορες επιλογές τους στην φτωχοποίηση και την παραγκώνιση της γλώσσα μας.

Η γλώσσα μας, πραγματικά απειλείται και μαζί με τη γλώσσα μας κινδυνεύει βέβαια και ο Ελληνισμός και ιδίως ο Ελληνισμός  της διασποράς.

Όλοι είμαστε υπεύθυνοι. Όλοι έχουμε καθήκον να κρατήσουμε ανέπαφη τη  γλώσσα μας και την ελληνική υπόστασή μας, γιατί η γλώσσα είναι το κύριο στοιχείο που καθορίζει την ταυτότητα ενός έθνους και ενός λαού.

Το κράτος και η ελληνική πολιτεία, το υπουργείο σας, κυρία υπουργέ, φέρουν την κύρια ευθύνη και επωμίζονται το βαρύ έργο για να διατηρήσουμε και την εθνική μας υπόσταση και την ελληνική μας ταυτότητα. Μαζί και όλοι οι ελληνικοί φορείς της διασποράς θα πρέπει να διασώσουμε την γλώσσα μας.

Το ελληνικό κράτος και η ελληνική πολιτεία, η ελληνική εκπαίδευση και τα ελληνικά σχολεία, η εκκλησία, τα μέσα  ενημέρωσης και τηλεθέασης, σύλλογοι και φορείς και πιο πολύ οι γονείς και ακόμη, οι φορείς των Ελλήνων της διασποράς, κοινότητες, εθνικοτοπικοί σύλλογοι, ελληνική εκκλησία της διασποράς και ιδίως οι γονείς και οι οικογένειες των αποδήμων Ελλήνων θα πρέπει επιμένουμε με αποφασιστικότητα και θέληση ώστε να αποκτήσουν οι νέες γενιές σωστά την ελληνική μόρφωση και παιδεία, ώστε όχι μόνο να διατηρηθεί ή μητρική μας γλώσσα αναλλοίωτη, αλλά να αναπτυχθεί και να διαδοθεί. Έτσι μόνο, θα διατηρηθεί και θα αναπτυχθεί και ο πολιτισμός μας και η εθνική μας υπόσταση.

Τα λεγόμενα «Γκρίκλις» αποτελούν, κυρία υπουργέ, ένα πραγματικό έκτρωμα γραφής. Η πολιτεία και το υπουργείο σας, θα πρέπει να λάβετε σίγουρα κάποια ενδεδειγμένα μέτρα για το θέμα.

Ο καθηγητής γλωσσολογίας και νεοελληνικών, ο γνωστός Γεώργιος Μπαμπινιώτης, έχει δηλώσει:

«Εγώ θα έλεγα στον κόσμο που μας ακούει: "τη γλώσσα και τα μάτια σας". Θα έλεγα ότι σε ημέρες κρίσης θα πρέπει να σκύψουμε σε ό,τι καλύτερο διαθέτει αυτός ο τόπος, που είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοση μας και με τον πιο εύγλωττο τρόπο η γλώσσα μας». Και πρόσθεσε:

«Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω από όλα η γλώσσα είναι αξία». «…Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης. Αυτό μπορεί οι νέοι άνθρωποι να το πληρώσουν ακριβά»

Εξάλλου, στη διακήρυξή της η Ακαδημία Αθηνών για τα «γκρίκλις», αναφέρει μεταξύ άλλων:

«…αυτή η προσπάθεια, θα επιτύχει καίριο πλήγμα κατά της ελληνικής σκέψης και όλων των πτυχών της ελληνικής κουλτούρας που εκφράζονται με γραπτά κείμενα αλλά και των εν γένει ανθρωπιστικών σπουδών…

…Ως λαός, που μέσα από το ίδιο αλφάβητο της γλώσσας του μεταδίδει την κουλτούρα σε όλο τον κόσμο, εμείς οι Έλληνες δεν μπορούμε παρά να αρνηθούμε να εγκαταλείψουμε την ιστορική μας γραφή. Μία γλώσσα που ο τρόπος γραπτής απόδοσης παραμένει αναλλοίωτος για ολόκληρες χιλιετίες μέχρι σήμερα.

…Θεωρούμε α ν ό σ ι α αλλά και α ν ό  η τ η κάθε προσπάθεια να αντικατασταθεί η ελληνική γραφή στο λίκνο της…»

Παρακαλώ κυρία υπουργέ, να σκεφτείτε επί του θέματος και να λάβετε τα ενδεδειγμένα εκείνα μέτρα ώστε να αντιμετωπιστεί το φλέγον πρόβλημα που περιέγραψα ανωτέρω. 

Ελπίζω να διαβάσω σύντομα τις εξαγγελίες σας οι οποίες θα ενθουσιάσουν και θα ενδυναμώσουν τον Ελληνισμό. 

Παρακαλώ δεχτείτε τις ευχαριστίες μου

Γαβριήλ Μανωλάτος 

Καθηγητής

Διεθνούς Οικονομίας και Ανάπτυξης