Ίσως ζούμε κάπου στη μέση της διαδρομής που θα διαγράψει η επιδημίας από τον κορωνοϊό  COVID-19, ίσως ζούμε λίγο πριν τον μεγάλο πανικό που πιθανόν να ανακύψει οσονούπω. Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τη συμπεριφορά του ιού και τις μεταλλάξεις του, ώστε να μπορούμε να προβλέψουμε τη διάρκεια και τη βαρύτητα της επιδημίας που εξελίσσεται. Οι υγειονομικές αρχές μελετούν και σχεδιάζουν στρατηγική για την αντιμετώπιση της επιδημίας και όλοι οι άλλοι οφείλουμε να συμμορφωνόμαστε ψύχραιμα με τις αποφάσεις και τις οδηγίες τους.

Ωστόσο ο κορωνοϊός δεν είναι ο μόνος ιός που δημιουργεί τέτοιου είδους νοσολογικά προβλήματα στους ανθρώπους. Τις ίδιες περίπου επιπτώσεις, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες των ανθρώπων, έχουν και λοιμώξεις από άλλους ιούς, όπως είναι ο ιός της γρίπης ή ακόμη και το κοινό κρυολόγημα, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε πάρα πολύ σοβαρές επιπλοκές και ακόμη και σε θάνατο. Κάποιοι άνθρωποι ανταπεξέρχονται στη νόσο με ήπιας βαρύτητας ταλαιπωρία, άλλοι όμως είναι πιο άτυχοι ή πιο αδύναμοι και δεν τα καταφέρνουν το ίδιο καλά. Έρχεται βέβαια κάποτε η στιγμή, που οι ίδιοι εμείς ή κάποιος δικός μας άνθρωπος θα βρεθούμε στην πλευρά των «άλλων».

Το μέτρο λοιπόν της προσωπικής ευθύνης για την πρόληψη μετάδοσης των λοιμώξεων δεν ξεκινά από την επιδημία του κορωνοϊού, ούτε σταματά σε αυτήν. Θα πρέπει να είναι διαρκής και γενικότερος στόχος της κοινωνίας μας η σωστή υγειονομική συμπεριφορά των μελών της.

Το έτος 2007 είδαμε αναρτημένη στο νοσοκομείο της Κεφαλονιάς μια αφίσα του ΚΕΕΛΠΝΟ με οδηγίες για την πρόληψη της διασποράς του ιού της γρίπης (η αφίσα της εικόνας). Την αφίσα εκείνη κάποιοι από όσους δραστηριοποιούμασταν σε Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων την βλέπαμε για πρώτη φορά. Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο να αναρτηθεί στα σχολεία μας, για την ενημέρωση των μαθητών και, μέσω αυτών, των οικογενειών τους και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Η αντίληψη ότι μπορούμε να είμαστε παθητικοί μπροστά στις επιδημίες, πιστεύοντας ότι οπωσδήποτε θα μας προσβάλουν, ή η αντίληψη ότι αφού αρρώστησε το ένα παιδί σε μια οικογένεια ή σε μία τάξη σίγουρα θα αρρώσταιναν και τα υπόλοιπα, δεν μας εύρισκε σύμφωνους. Φωτογραφήσαμε την αφίσα, την ανασυντάξαμε στον υπολογιστή και την αναρτήσαμε στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου (4ο Δημοτικό Αργοστολίου).

Δυο χρόνια αργότερα, το 2009, ανέκυψε η πρώτη σοβαρή επιδημία γρίπης από τον ιό Η1Ν1, που είχε γρήγορη μετάδοση, αυξημένη θνησιμότητα και έτεινε να γίνει πανδημία. Οι οδηγίες που είχαμε κι εμείς αναρτήσει πριν δύο χρόνια προβλήθηκαν κατά κόρον στην παγκόσμια κοινότητα και αποτέλεσαν για όλη την ανθρωπότητα μια ουσιαστική ελπίδα και δυνατότητα άμυνας έναντι της επιδημίας. Έκτοτε, ανά 2-3 χρόνια έχουμε και μία νέα σοβαρή ιογενή απειλή για την υγεία μας, που τείνει να γίνει πανδημία, και οι οδηγίες αυτές είναι πάντα στην πρώτη γραμμή των μέτρων προστασίας.

Σήμερα που η εφαρμογή των κανόνων υγιεινής εξακολουθεί να αποτελεί κοινωνικό στόχο, σήμερα που ο σεβασμός της ζωής, της προσωπικότητας και της ιδιαιτερότητας του ανθρώπου προωθείται από τα ηθικά και νομοθετικά προτάγματα του δυτικού κόσμου, οφείλουμε να αναλάβουμε την σοβαρή ευθύνη που έχουμε στον τομέα της διασποράς των λοιμώξεων, εφαρμόζοντας οδηγίες που είναι απλές, αξιολογημένες και αποτελεσματικές.

Οι έχοντες επιτελικό ρόλο στην υγειονομική ενημέρωση (υγειονομικές αρχές και ιατρικός κόσμος) πρέπει να μην σταματούν να ενημερώνουν και να εμπνέουν στην εφαρμογή των κανόνων πρόληψης. Η πολλαπλότητα της επανάληψης στην διάδοση των μηνυμάτων έχει ως αποτέλεσμα όλο και πολυπληθέστερες ομάδες ανθρώπων να τα αποδέχονται και να ανταποκρίνονται θετικά στα μηνύματα αυτά. Τα σχολεία είναι κομβικοί σταθμοί στην προσπάθεια υγειονομικής ενημέρωσης, γιατί μέσω των παιδιών ενημερώνονται ακριβέστερα οι οικογένειες, γιατί τα παιδιά είναι η πιο επιρρεπής πληθυσμιακή ομάδα στον συγχρωτισμό και στην ανεπιφύλακτη κοινωνική συναναστροφή, αλλά και επειδή, ενημερώνοντας συστηματικά τα παιδιά, εκπαιδεύουμε ουσιαστικά την επόμενη γενιά να αναπτύξει υγειονομική συνείδηση, κοινωνική ευαισθησία και γνώση αυτοπροστασίας.

Το μήνυμα για τον ευρύτερο πληθυσμό, όπως έλεγε και η αφίσα εκείνη του 2007, είναι το εξής:

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΤΕ ΤΟΥΣ EΑΥΤΟΥΣ ΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΙΠΗ: Μη διασπείρετε τα μικρόβια !
1) Καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με χαρτομάντιλο όταν βήχετε ή φταρνίζεστε.2)-Πετάξτε αμέσως το χαρτομάντιλο σε κλειστό καλάθι απορριμμάτων.3) -Δεν έχετε χαρτομάντιλο; Φταρνιστείτε στον αγκώνα σας και όχι στα χέρια σας. 4) -Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό (διάρκεια πλυσίματος χεριών τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα) ή χρησιμοποιείστε αλκοολούχο διάλυμα (οινόπνευμα).

Και επιπλέον:  Παρακολουθείτε τις ενημερώσεις των αρμόδιων φορέων. Αποφύγετε στενές επαφές με ανθρώπους που δείχνουν ότι νοσούν. Μείνετε σπίτι, αν αισθάνεστε κακουχία ή έχετε πυρετό, και επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. Επικοινωνήστε με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, αν νομίζετε ότι υπάρχει πιθανότητα να έχετε προσβληθεί από τον κορωνοϊό. Σεβαστείτε και προστατέψτε τους ανθρώπους γύρω σας. Προσπαθείτε να μην μολύνετε επιφάνειες και αντικείμενα και αν συμβεί αυτό, επανορθώστε καθαρίζοντάς τα…

Διονύσης Γαρμπής, πρόεδρος Οδοντιατρικού Συλλόγου Κεφαλληνίας, 5 Μαρτίου 2020