Είμαι πεπεισμένος ότι από τα πολλά δεινά που μπορεί να βρούν τον τόπο ερχόμενα απ´ έξω "ουδέν δεινότερον"  από τους επαναπατριζόμενους σωτήρες και απο αυτούς που δίνουν οδηγίες προς ναυτιλομένους απο το εξωτερικό. Ειδικά σε τέτοιες στιγμές που οι ωροδείκτες μετρούν τον αργό χρόνο της αγωνίας για τα ερχόμενα γεγονότα. Και ακόμα περισσότερο όταν συνάδελφοι με πολύ βαρύτερη επιστημονική σκευή ή όταν οι γιατροί που θα σταθούν στην πρώτη γραμμή του πυρός της επικείμενης επιδημίας επέλεξαν να σιωπούν αφήνοντας τον υπεύθυνο λόγο σε δημόσιους φορείς και αρμοδίους. Σέβομαι την σιωπή Τους και καθόλου δεν σκοπεύω να υποδείξω συγκεκριμένες λύσεις για το υγειονομικό σύστημα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης.

Παρακολουθώ το δράμα σε ξένη γλώσσα και περιμένω τις εξελίξεις στην πρώτη γραμμή μαζί με πολλούς άλλους συναδέλφους -ανάμεσά τους πολλούς Έλληνες- ενός Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Σουηδίας. Θα δώσω την μάχη εδώ που βρέθηκα. Για λόγους όμως που κάθε Κεφαλονίτης που έζησε μετανάστης έστω και για μια στιγμή καταλαβαίνει πολύ καλά, οι σκέψεις μου γυρνούν στο νησί και στους ανθρώπους που άφησα πίσω. Έτσι έγινε κι απόψε στην προπαρασκευαστική συνάντηση της κλινικής μου για την αντιμετώπιση του κορονοιού. Συζητώντας τα προτεινόμενα μέτρα συνέλαβα τον εαυτό μου πολλές φορές να ρωτά -Θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό στο ΚΥ στο Βαθύ ή στο Νοσοκομείο στο Αργοστόλι; Αυτή η ανησυχία μου επιβάλλει να μοιραστώ μερικές απο αυτές τις σκέψεις μαζί σας.

Αυτό που έρχεται είναι πάρα πολύ σοβαρό -ξεκάθαρα απο αυτά που συμβαίνουν στην Ιταλία. Ο κόσμος το έχει καταλάβει και το Ελληνικό κράτος φαίνεται να αντιδρά παραδειγματικά για την ώρα με μία ´´περίοδο γενικής καραντίνας´´. Η συλλογική δυσκολία έχει ενώσει έναν λαό και στα αυτιά μου φτάνει απο μακριά κάτι απο την ευφορία και τον ενθουσιασμό φαντάρων καθ όδόν προς το μέτωπο, φεύ, πρίν να πέσει η πρώτη σφαίρα. Αυτό που με φοβίζει είναι οτι ξεκινήσαμε να τρέχουμε κατοστάρι και οτι στην στροφή του στίβου μπορεί να μας περιμένει Μαραθώνιος. Η επιτυχία της καραντίνας και οι αντοχές του κόσμου θα τεθούν σε δοκιμασία πολύ πιο σύντομα απ όσο νομίζουμε άν βγάλει καλές μέρες τον Απρίλη.

Μιλάω όσο πιο σεμνά μπορώ για πράγματα για τα οποία κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος. Αυτήν την στιγμή το ποσοστό νόσησης, η θνητότητα και τα ποσοστά νοσηλείας λογω Covid19 αποτελούν το ιερο δισκοπότηρο προς εύρεση των επιδημιολόγων διεθνώς. Στην αρχή μιας επιδημίας τα νούμερα είναι ακόμα αρκετά αβέβαια και ίσως φουσκωμένα αλλα καλό είναι να αρχίσουμε να υποψιαζόμαστε τι μπορούμε να περιμένουμε τους επόμενους μήνες.

Κάπου ανάμεσα σε μισούς και σε οχτώ στους δέκα, περνούν τον Covid19 στο φτερό με λίγα συμπτώματα και αρκετοί σαν απλή γρίπη. Γύρω στο 5% χρειάζεται νοσηλέεί σε νοσοκομείο  και το 1-2% χρειάζεται εντατική, κυρίως άτομα άνω των (60)-70, καπνιστές, πνευμονοπαθείς, διαβητικοί ή άτομα με σοβαρά καρδιακά νοσήματα. Όλη η προσπάθεια γίνεται για αυτούς, την γενιά των μανάδων και των γιαγιάδων μας. Και το οικονομικό κόστος το έχω γραμένο εκεί που δεν πιάνει μελάνι.

Δεν θα με εκπλήξει αν μέχρι να κάνει η επιδημία τον κύκλο της εώς χίλιοι Θιακοί και Κεφαλονίτες χρειαστούν νοσηλεία μιας εβδομάδας, εκ των οποίων έως και διακόσοι εντατική θεραπεία για μία έως τρείς εβδομάδες. Ελπίζω αυτή η νόσηση να απλωθεί σε διάστημα πολλών μηνών και όχι μέσα στον αμέσως επόμενο χρονικό ορίζοντα Μάρτη-Μάη. 

Τα δρακόντεια μέτρα που ήδη εφαρμόζονται και που η συνείδηση του κόσμου τα συμμερίζεται, τα ακολουθεί και τα περιφρουρεί, φαίνεται απο τις πρώτες καταγραφές, οτι θα ανακόψουν τις σκηνές αποκάλυψης που ζεί η Ιταλία. Σε αυτό είμαι αισόδοξος για όσο τηρούμε τις οδηγίες. Γι αυτό και το κράτος δεν κρίνει αναγκάια για την ώρα την απομόνωση του νησιού μας που σε αντίθεση με την Ζάκυνθο δεν μετρά γνωστά κρούσματα. Το βέβαιο είναι οτι αυτά τα μέτρα πρέπει να τηρηθούν ευλαβικά για επαρκές χρονικό διάστημα ίσως  δύο έως τεσσάρων μηνών. Σε αυτήν την πρώτη περίοδο είναι πολύ πιθανόν οι διαθέσιμες εντατικές με επαυξημένες τις θέσεις τους να λειτουργούν λίγο πάνω ή τέλως πάντων κοντά στα όριά τους για να ανταπεξέλθουν στον κορονοιό και τα άλλα νοσήματα που βέβαια δεν θα εξαφανιστούν ώς δια μαγείας. Αλλά παρόλα αυτά να τα καταφέρουν καλά ακόμα και με ένα ικανό μέρος του προσωπικού να έχει μολυνθεί.

Όμως ο ιός αυτός ήρθε για να μείνει. Όταν ικανό μέρος του πληθυσμού -απο 60-80%- αποκτήσει ανοσία, ο Covid19 θα συνεχίσει να υπάρχει ως εποχική ίωση μαζί με άλλους κορονοιούς και να ταλαιπωρεί όσο μια εποχιακή γρίπη ή ίσως λίγο περισσότερο. Μέχρι τότε καλό είναι να γνωρίζουμε οτι όσο λιγότεροι νοσήσουν στο πρώτο κύμα που περνάμε τόσο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θα βρεθεί στην ίδια θέση όταν θα έρθει το δεύτερο κύμα του ιού. Όσοι είναι να νοσήσουν βαριά θα νοσήσουν, το στοίχημα είναι να μνα νοσήσουν λίγοι λίγοι σε μικρά κύματα ωστε να μπορεί το ΕΣΥ να ανταποκριθεί. 

 Αν υποθέσουμε συνεπώς ότι όλα πάνε καλά με τη σημερινή εξάπλωση και τα πράγματα ηρεμήσουν προς το τέλος του Μάη το πότε θα έρθει το δεύτερο κύμα κανείς δεν το ξέρει. Είναι γραμμένο στ άστρα και αστρολόγος δεν είμαι. Σοβαρά μοντέλα που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στην Μεγάλη Βρετανία δείχνουν οτι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος νέου κύματος έξαρσης με ξανά αυξανόμενα περιστατικά μόλις μετά απο ένα μήνα ύστερα απο την επιτυχή χαλάρωση των μέτρων. Η Κίνα και η Κορέα έχουν ξεμπερδέψει για την ώρα με την επιδημία αλλα εξακολουθούν να εφαρμόζουν ακόμα αυστηρά μέτρα σε κάποιο βαθμό και δεν έχει περάσει αρκετός χρόνος για να ξέρουμε αν θα ξαναφουντώσει το πράγμα κι εκεί ή όχι. Το Ελληνικό καλοκάιρι και η ζέστη είναι ένας άγνωστος X της εξίσωσης αλλα η γενική εκτίμηση είναι οτι αυτό δεν θα αρκέσει απο μόνο του στο να αποτρέψει την επανεξάπλωση, αν ισχύουν για τον Covid19 αυτάπου ξέρουμε για άλλους Βήτα κορονοιούς.

Ακόμα και αν η πανδημία ελεγχθεί στην Ελλάδα μέχρι το τέλος Μαίου ταυτόχρονα με πολλές άλλες Ευρωπαικές χώρες που βρίσκονται στην ίδια φάση της Πανδημίας με εμάς η ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ χωρών μπορεί να πυροδοτήσει έναν νέο κύκλο εξανεμίζοντας ό,τι πετύχαμε με κόπο. Έγκυρα μοντέλα προβλέπουν οτι το Ηνωμένο Βασίλειο αν συνεχίσει χωρίς μέτρα θα έχει κορύφωση των περιστατικών περίπου προς το τέλος του Ιουνίου, για να μην μιλήσουμε για τις ΗΠΑ. Όλα αυτά δείχνουν ξεκάθαρα οτι η φετινή τουριστική σαιζόν είναι χαμένη για την Κεφαλονιά.

Το στοίχημα είναι καθυστερήσει ένας νέος κύκλος επιδημίας μέχρι το τέλος του Φθινοπώρου με την ελπίδα να προλάβουμε να επανδρώσουμε τις εντατικές, να δοκιμάσουμε την αποτελεσματικότητα λιγότερο δρακοντείων αλλά ικανών μέτρων πειρορισμού της εξάπλωσης, να πειραματιστούμε με αντιικές θεραπείες και να παράξουμε μαζικά ένα νέο εμβόλιο για τους ευπαθείς σε λιγότερο χρόνο απο τους 18 μήνες που συνήθως απαιτούνται για νέα εμβόλια αν όλα πάνε καλά.

Τα κλειστά μαγαζιά και σχολεία μέχρι τότε όμως είναι κάτι που δεν μπορεί να περπατήσει. Η κατάσταση πολιορκίας δεν μπορεί να κρατήσει πάνω απο δύο τρείς μήνες. Πρέπει μετά το πέρας της περιόδου καραντίνας να αντιμετωπίσουμε το θέμα με μια νέα δημόσια συνείδηση και αγωγή. Μέχρι νεοτέρας θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για επαγρύπνηση διαρκείας και περιοδική όξυνση των μέτρων όταν η επιδημία σηκώνει κεφάλι ξανά. Για τον επόμενο χρόνο είναι πιθανόν να χρειάζεται μένουμε σπίτι με το παραμικρό σύμπτωμα κρυολογήματος εμείς και προληπτικά τόσο εμείς όσο και οι οικέιοι που μοιράζονται την ίδια στέγη με εμάς, να περιορίσουμε τις επαφές μας στο λιγότερο δυνατόν με τους άνω των 70 και να ακολουθούμε τα βασικά μέτρα υγιεινής με αυστηρότητα χωρίς χαλάρωση.

Το οικονομικό μέλλον έιναι άδηλο. Παγκοσμίως. Φοβάμαι όμως παραπάνω για την Ελλάδα. Φοβάμαι ότι τα πράγματα θα δυσκολέψουν όταν επιχειρήσεις δεν θα πληρώνουν τους εργαζόμενους λογω πεσμένου τζίρου ή όσους εργάζονται και κρατούν τα παιδιά στο σπίτι λο΄γω των κλειστών σχολείων, όταν οι ηλικιωμένοι λόγω περιορισμών δεν θα μπορούν να μένουν στο ίδιο σπίτι με τα παιδιά τους ή να εξυπηρετούνται απο αυτά και να χρειαστούν άτομο να τα φροντίζει. Τα έσοδα απο τον τουρισμό είναι πολύ πιθανόν να χαθούν τελείως  και τα κόστη για την χρηματοδότηση της υγείας να ανέβουν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Δεν θέλω καν να σκέφτομαι την πιθανότητα ενός νέου κράχ τύπου 2008 ή ενός νεου Ελληνικού Καστελόριζου-2011.

Η ιατρική έχει φωνάξει πολλές φορές ´´Λύκος´´ στο παρελθόν και κάποιες έχει διαψευστεί. Έυχομαι να είναι ακόμη μια φορά τα πράγματα έτσι. Ο κρατικά κατευθυνόμενος φόβος και η ιατρική κατατρομοκράτηση μου είναι ενστικτωδώς απεχθή φαινόμενα. Αντιδρώ στην ιδέα οτι θα πρέπει να εγγραφεί στην συνείδησή μας ο πλησίον μας ως εν δυνάμει φορέας νοσημάτων, ότι θα πρέπει να αραιώσουμε τις ωραίες μεσογειακές μας παρέες και συναναστροφές. Με ενοχλεί το οτι τα εγγόνια θα πρέπει για κάποιο διάστημα να μένουν μακριά απο τον νόννο και την νόννα τους. Με απωθεί ένας δημόσιος λόγος μόνιμα αποικισμένος απο επιδημιολόγους, προφεσσορες υγιεινής και άλλους τεχνοκράτες. Υποψιάζομαι τον εαυτό μου όταν λέει τα ίδια περίπου πράγματα με τον σκάι. Δεν πιστέυω στον γιατρό νομοθέτη και ρυθμιστή της ζωής.

Η συνείδησή μου όμως λέει οτι δεν μπορεί να γίνει αλλιώς για κάποιο διάστημα. Μέχρι να ξέρουμε περισσότερα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μην ζήσουμε αυτό που ζεί η Ιταλία. Δεν θέλω να ζήσω την εξουσία του τρόμου του Ιταλού εφημερεύοντα συναδέλφου που πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε δέκα εν αγωνία θνήσκοντες, αυτόν τον ένα που θα πάρει το τελευταίο διαθέσιμο κρεβάτι στην εντατική.

Έχει εiπωθεί άλλωστε κάπως έτσι: Αλίμονό του που πέσει στα χερια ενός ζώντανού Θεού.

Ο κ. Βύρωνας Λυκιαρδόπουλος είναι επιμελητής Εσωτερικής Παθολογίας/ Γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσκομείο Λινσέπινγκ της Σουηδίας