<<Ότι να φτιαστεί ο αυτός Ναός είς τον καιρόν ετούτον ως καθώς πρέπει>>

Ανοιχτή επιστολή προς Μητροπολίτη Κεφαλληνίας κ. Δημήτριο για την εκκλησία των Σπαρτιών

Σεβασμιώτατε, 

Την επαύριο των καταστροφικών σεισμών του 53 ο άστεγος οικισμός των Σπαρτιών και φυσικά η εκκλησία της Παναγίας ξαναστήθηκε σε παράκες και σκηνές όπως-όπως κι ό,που υπήρχε η δυνατότητα, χωρίς κανείς να νοιαστεί για σύνορα και χωράφια. Εκείνες τις δύσκολες ώρες το μόνο πράγμα που έστεκε όρθιο ήταν η αίσθηση μιας κοινής μοίρας εν απελπισία και η μόνη και απόλυτη χωροδόμος αρχή ήταν αυτλη του Μαζί. Η μέριμνα δηλαδή της ελάχιστης δυνατής απόστασης ώστε να γειτονεύουν τα παραπήγματα και να λειτουργούν ως πυρήνες αλληλοβοήθειας.  

Αυτή η στιγμή -κι ας μου επιτραπεί η έκφραση- ήταν μια σχεδόν Πρωτοχριστιανική στιγμή για τα Σπαρτιά, η μνήμη της οποίας έχει εγγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο των κατοίκων ως ρυθμιστικό ιδεώδες της σχέσης του δημοσίου με τον ιδιωτικό χώρο.

Η ιστορική ιδιομορφία της έλλειψης μιας πλατείας/σπιανάδας στον οικισμό έφερε εκ των πραγμάτων την ιστορική εκκλησία της Παναγίας των Σπαρτιών στο κέντρο της δραστηριότητας και του παιχνιδιού με ό,τι  αυτό συνεπάγεται σε ζωή, θόρυβο και φθορές για έναν χώρο οπου μαζεύονται μικρά παιδιά και προέφηβοι. 

Το πλάτωμα που λέγεται Καμάρι και που υποδύεται την κεντρική πλατεία του χωριού είναι στην ουσία ένας διαπλατυσμένος δρόμος όπου ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες το παιχνίδι είναι επικίνδυνο. Απο τον προηγούμενο χρόνο που το προαύλιο της εκκλησίας έκλεισε με λουκέτο και η παιδική δραστηριότητα εξωθήθηκε αναγκαστικά στο Καμάρι, έχω γίνει μάρτυρας πολλών περιστατικών οπου το παιχνίδι σε αυτόν το δρόμο παρ ολίγο να γίνει αιτία σοβαρού τροχαίου ατυχήματος. 

Η εκκλησία της Παναγίας και το προαύλιό της είναι το αποτέλεσμα συλλογικού κόπου και προσφορών ήδη απο τους σεισμούς του Σεπτεμβρίου του 1636 οπου ´´ο ναός εχαλάστηκε εις τον καιρό του φοβερού σεισμού´´ όταν απο αυστηρά οικογενειακός άλλαξε χαρακτήρα όπως γλαφυρά περιγράφουν οι σολοικισμοί της νοταρικής πράξης του 1657 ´´ και βλέποντας τον χαλασμόν του αυτού ναού... θέλουν με κάθε τους καλή προαίρεση δια να βοηθήσουν με πάσα τους έξοδα και συνδρομή να φτιαστεί ο αυτός ναός και απόφαση ότι να γίνει αδελφάτο´´. 

Ο Ναός έγινε ενοριακός μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα με πράξη δωρεάς, ξαναχτίστηκε μετά τους σεισμούς του 53 με την αυθόρμητη προσφορά και εργασία των Σπαρτινών και του Στρατού -Πλούσιο φωτογραφικό υλικό απο αυτήν την περίοδο υπάρχει στο φωτογραφικό αρχείο της Οικογένειας Βαγγελάκη Πανά. 

Το σημερινό προαύλιο διαμορφώθηκε ως έχει απο την οικειοθελή μετεγκατάσταση των ιδιωτικών  οικογενειακών τάφων και του Ηρώου του χωριού πριν απο περίπου 30 χρόνια με την ρητή πρόθεση να απελευθερωθεί πολύτιμος κοινόχρηστος χώρος.  Όλα αυτά σε εποχές οπου το κλειδαμπάρωμα του περιβόλου θα ήταν αδιανόητο.

Ο χώρος του προαυλίου καλώς διεκδικείται και μάλλον ανήκει στην κοινότητα Σπαρτιών. Πέραν όμως απο το τυπικό του πράγματος είναι θλιβερό να στερείται απο την λυπηρά ολιγάριθμη νέα γενιά του χωριού αυτό που ήταν αυτονόητο στα δικά μου παιδικά χρόνια. Σε σχετικά πρόσφατες εποχές το παιχνίδι μας ξεκινούσε στο προαύλιο και σχεδόν συνεχίζονταν μέσα στο Ιερό ή με το κράτημα της τόρτσας υπο την ιδιότυπη ενθάρρυνση και ανοχή του Παπα-Γαρμπή που είχε την οξύνοια να αντιληφθεί το πως κερδίζεται μια αυθεντική σχέση της Εκκλησίας με τις μικρές ηλικίες. 

 Ο χώρος ως τοπόσημο είναι συνυφασμένος εκτός απο την εκκλησιαστική ζώη και με την κοινοτική μας ζωή, τα έθιμα, την γέννηση, τον γάμο, και τον θάνατο και έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για όλους τους εμάς τους Σπαρτινούς -νηστεύσαντες και μή νηστεύσαντες- . 

Είναι άδικο να κηρύσσεται αυτός ο ζωτικός για το χωριό χώρος σε κατάσταση πολιορκίας εξαιτίας κακής κρίσης και γηρασμένων αντανακλαστικών απο ανθρώπους που θέλοντας καλοπροαίρετα να προστατέψουν τον ναό απο τις -αείποτε επανερχόμενες- μικροφθορές εξορίζουν  έναν ολόκληρο οικισμό απο το φυσικό του κέντρο. Μια χειρονομία που πολλοί απο εμάς βιώνουν ως τράυμα, έστω κι αν αυτή  συνέβη απο αγαθή πρόθεση. Δεν έγινε ξαφνικά η Παναγία ούτε κέντρο βανδαλισμών ούτε παιδικής παραβατικότητας. Ακόμα και ο γράφων έχει σπάσει μια/δυο λάμπες στα δέκα του προ εικοσαπενταετίας χωρίς κατα τεκμήριο να καταλήξει βάνδαλος, κλέφτης ή φονιάς.    

Σεβασμιότατε,

Έχω την πεποίθηση οτι ο προκατοχός Σας Παπα-Φωκάς ως καλός γνώστης της τοπικής κατάστασης και ώς φωτισμένος  Άνθρωπος και Ιεράρχης που ήταν δεν θα επέτρεπε να χρονίσει αυτή η πικρία και να μετατραπεί ένα κατ ουσίαν ασήμαντο πείσμα σε αιτία ρήξης μεταξύ συχγωριανών ή να φέρει η Εκκλησία το κρίμα ενός σοβαρού ατυχήματος για κάποιο μικρό παιδάκι που θα παίξει μπάλα στο κυκλοφοριακά βεβαρημένο Καμάρι απρόσεχτα όπως το θέλει η ηλικία του. 

Εκεί που η κοινή λογική έχει αποτύχει και τα αναπόφευκτα μικροπάθη ανθρώπων που έχουν ζήσει πολύ καιρό μαζί δεν επιτρέπουν -δυστυχώς- μια αυτονόητη συνεννόηση και ρύθμιση της κατάστασης μεταξύ φίλων και συγχωριανών ελπίζω η παρέμβασή Σας να δώσει αίσια λύση που να κρατά τα Παιδιά, την Ζωή και τον Θόρυβό της εντός κι όχι να τα κλείνει έξω περιτειχίζοντας για να προστατέψει ένα άδειο κι απονεκρωμένο κενό. 

Ας επαναλάβω την λέξη που πρέπει να χαλάσει την παρεξήγηση: Τα Παιδιά. Ότι αυτά κληρονομήσουσιν...

Με τιμή,

Βύρωνας Λυκιαρδόπουλος

Σπαρτινός παρεπιδημών εν αλλοδαπή