Του Βασίλη Λυμπερόπουλου*

Είναι γνωστό ότι οι διαθέσιμες θέσεις στα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ)  είναι λιγότερες από των συνολικό αριθμό των μαθητών που συμμετέχουν στις πανελλήνιες εξετάσεις.

Το άνοιγμα της παραπάνω ψαλίδας  ευτυχώς  είχε μικρύνει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και η πρόσβαση στα ΑΕΙ, είχε γίνει πιο προσιτή για τους μαθητές, με εξαίρεση τις  σχολές μεγάλης ζήτησης, όπως το Πολυτεχνείο, την Ιατρική κλπ. Εδώ και δεκαετίες, εκτός από μικρές περιόδους εφαρμογής βάσεων εισαγωγής, ίδιος αριθμός μαθητών  αντιστοιχούσε σε ίδιο αριθμό διαθέσιμων θέσεων τις οποίες  ανακοίνωναν οι κυβερνήσεις πριν την έναρξη των εξετάσεων.   

Για παράδειγμα το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος (2020/2021) εισήχθησαν στην Ανωτάτη Εκπαίδευση  81.413 από τους 105.420 υποψηφίους όλων των διαδικασιών. Έμειναν δηλαδή έξω 24.007 μαθητές. Ποσοστό επιτυχίας 77%.    

Φέτος όμως, εν μέσω πανδημίας, η  επινόηση και η εφαρμογή από την Κυβέρνηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) μείωσε δραματικά το ποσοστό των  επιτυχόντων έναντι των θέσεων και οδήγησε σε απόγνωση χιλιάδες νέους και απ’ ότι φαίνεται θα έχει δυσμενή αποτελέσματα αφού αποψιλώθηκαν  δεκάδες Τμήματα των ΑΕΙ.  

Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας ο πανελλαδικά συνολικός αριθμός των υποψηφίων μαθητών για φέτος ήταν 103.468,  84.946 με τις διαδικασίες των ΓΕΛ και 18.522 με τις διαδικασίες των ΕΠΑΛ.  Από όλους τους υποψηφίας  75.223 επέβαλαν μηχανογραφικό  και εισήχθησαν 59.669 (57,65%) στα ΑΕΙ  και 3.570 (3,45%) στην ΑΣΤΕ, στις Στρατιωτικές και Αστυνομικές Σχολές και στις Ακαδημίες της Πυροσβεστικής, του Εμπορικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος.  Συνολικά εισήλθαν 63.239 στην Ανωτάτη Εκπαίδευση. Έμμειναν δηλαδή έξω 40.229 μαθητές. Ποσοστό επιτυχίας  61,1%. 

Δραματική μείωση φοιτητών σε πέντε από τα δέκα Τμήματα του Ιονίου Πανεπιστήμιου  

Ο αριθμός των επιτυχόντων μαθητών στο σύνολο των Σχολών και Τμημάτων του Ιονίου Πανεπιστημίου έναντι του αριθμού των διαθέσιμων θέσεων κυμάνθηκε στο ίδιο περίπου χαμηλό  μέσο όρο των πανελλαδικώς επιτυχόντων στα ΑΕΙ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση  του Ιόνιου Πανεπιστημίου (30/08/2021)  «την φετινή χρονιά, με την εφαρμογή της ΕΒΕ επήλθε μείωση στον ονομαστικό αριθμό των εισακτέων - όπως αυτός ορίστηκε με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων - της τάξης του 40%, καθώς στο Ίδρυμά μας εισήχθησαν τελικά 1064 πρωτοετείς φοιτητές επί του συνόλου των 1793 διαθέσιμων θέσεων». Δηλαδή 729 θέσεις έμεινα κενές.

Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται οι διαθέσιμες θέσεις και οι φετινοί επιτυχόντες, για τους φετινούς  απόφοιτους από το ημερήσιο Γενικό  Λύκειο.

• Το πανελλαδικό ποσοστό των επιτυχόντων στα ΑΕΙ των φετινών αποφοίτων από το ημερήσιο ΓΕΛ  ήταν 63,54% (57.935 στους 75.437). Από τις  1483 προσφερόμενες  θέσεις στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο για τους αποφοιτήσαντες καλύφθηκαν μόλις οι 824.  Οι υπόλοιπες 659, ποσοστό 44,43%, έμειναν κενές!  
• Από τα δέκα Τμήματα του Ιόνιου Πανεπιστήμιου μόνο σε πέντε δεν έμεινε καμία θέση «ορφανή» για μαθητές των ημερησίων ΓΕΛ. Πρόκειται για τα Τμήματα ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (104/104),  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ (201/201),  ΤΕΧΝΩΝ ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑΣ (86/86) και ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (112/112) της Κέρκυρας, καθώς και το Τμήμα  ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (208/208) του Αργοστολίου.
• Από τις 100 διαθέσιμες θέσεις του Τμήματος ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ της Κέρκυρας, καλύφθηκαν μόλις 21, ποσοστό 21%.
• Στο Τμήμα της ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ του Αργοστολίου, σε ένα σύνολο 222 διαθέσιμων θέσεων, οι επιτυχόντες ανέρχονται μόλις στους 26, ποσοστό 11,7%.
• Δικαίωμα εγγραφής στο Τμήμα ΙΣΤΟΡΙΑΣ της Κέρκυρας θα έχουν μόλις 22 σπουδαστές, ποσοστό 12,36%, έναντι των 222 διαθέσιμων θέσεων.
• Στο Τμήμα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ της Ζακύνθου, από τις 154 διαθέσιμες θέσεις έμειναν «ορφανές» οι 149. Οι επιτυχόντες είναι μόλις 5, ποσοστό 3,2%.
• Στο γνωστό Τμήμα ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ της Κέρκυρας οι επιτυχόντες είναι 39, ποσοστό 33%. Από τις 118 διαθέσιμες θέσεις οι 79 έμειναν κενές.

Ο πρύτανης του Ιόνιου Πανεπιστημίου Ανδρέας Φλώρος  δήλωσε στην εφημερίδα «Το Βήμα» (31/08/2021) ότι πέντε Τμήματα του Ιδρύματός , «με τα δεδομένα του νέου εξεταστικού συστήματος, αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Θα μπούμε στη διαδικασία να δούμε τι αλλαγές πρέπει να γίνουν στα γνωστικά μας πεδία, ώστε να τα διευρύνουμε και να κάνουμε στοχευμένες παρεμβάσεις», «ωστόσο λόγω του πολυνησιωτικού χαρακτήρα των Τμημάτων μας δεν μπορούμε να κάνουμε δραστικές αλλαγές. Επιπλέον δεν ξέρουμε πού θέτει τον πήχη το υπουργείο Παιδείας. Και η αλήθεια είναι ότι ένα από τα προβλήματα εφέτος ήταν το νέο εξεταστικό σύστημα που ήταν εξαιρετικά δύσκολο και σύνθετο», και πρόσθεσε «Το κυρίαρχο πρόβλημα έχει να κάνει με τον αριθμό των εισακτέων. Μια απλή αναπροσαρμογή του θα έλυνε το πρόβλημα χωρίς να χρειαζόμαστε ένα τόσο σύνθετο εξεταστικό σύστημα».

Έχει κάποια λογική αυτό;

Η επιβολής της ΕΒΕ  οδήγησε σε παραλογικές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Σχολή ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ της Κέρκυρας .  Χαρακτηριστική είναι μια από τις ανοικτές επιστολές μαθητών   προς την υπουργό Παιδείας και θρησκευμάτων κα Κεραμέως οι οποίες συγκλόνισαν το πανελλήνιο αναφορικά με τις επιπτώσεις της εφαρμογής της:  «Φέτος πέρασα κι εγώ την επώδυνη διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων σε μια ομολογουμένως δύσκολη χρονιά. Συγκέντρωσα την πολύ υψηλή βαθμολογία των 19.987 μορίων αλλά δεν μου δίνεται το δικαίωμα να υποβάλω αίτηση για τη Σχολή Μεταφραστικού του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα που αποτελεί την πρώτη σχολή προτίμησης μου.
Και αυτό γιατί ενώ έγραψα Αγγλικά 17,8 στα Γαλλικά δεν κατάφερα για λίγα μόρια να πιάσω την ΕΒΕ.
Πίστευα ότι η μεταρρύθμιση σας σκοπό είχε να αποκλείσει από τα πανεπιστήμια μαθητές με βαθμολογίες 2 και 3 όπως λέγατε. Συγχαρητήρια λοιπόν.
Τα καταφέρατε.
Με αποκλείσατε με γενική βαθμολογία πάνω από 17. Πέτυχε η μεταρρύθμισή σας, λοιπόν .
Μπορείτε να είστε περήφανη !!!!!  Θέλω να επισημάνω εδώ ότι Γαλλικά δεν διδάχτηκα ποτέ στο σχολείο μου, αλλά ο πατέρας μου, ένας φτωχός άνθρωπος, πληρώνει εδώ και 2 χρόνια φροντιστήριο προκειμένου να με βοηθήσει να πετύχω το όνειρο μου... Ήταν το όνειρό μου λοιπόν και μου το στερείτε με έναν εντελώς παράλογο τρόπο αφού με κρίνετε ικανή να εισαχθώ στην Γαλλική Φιλολογία Αθηνών με την ίδια βαθμολογία στα Γαλλικά αλλά όχι στο Μεταφραστικό Κέρκυρας. Δηλαδή με το σκεπτικό σας μπορώ να διδάξω Γαλλικά αλλά δεν μπορώ να μεταφράσω. Έχει κάποια λογική αυτό;».

Το συμπέρασμα είναι ότι  χιλιάδες μαθητές, ακόμα και με υψηλότατες βαθμολογίες έμειναν  έξω από τα ΑΕΙ ή τα Τμήματα στα οποία επιθυμούσαν να σπουδάσουν.  Έτσι τα ιδιωτικά Κολέγια αποκτούν  νέους πελάτες αφού το υπουργείο Παιδείας  παρακάμπτοντας το Σύνταγμα,  τους επιτρέπει να λειτουργούν  και μάλιστα χορηγεί στους αποφοίτους τους τα ίδια εργασιακά δικαιώματα με εκείνα των αποφοίτων των δημόσιων ΑΕΙ!

 «Ορφανές» 225  θέσεις στα δύο  Τμήματα του Ιονίου Πανεπιστήμιου στο Αργοστόλι.

Με τις φραγές που έθεσε η Κυβέρνηση, ο αριθμός των «ορφανών» θέσεων, αν εξετάσουμε το δίπολο, διαθέσιμες θέσεις-επιτυχόντες  για μαθητές από όλες τις διαδικασίες, μεταβάλλεται ελαφρώς προς τα κάτω ή προς τα πάνω  σε σχέση  με το δίπολο, διαθέσιμες θέσεις-επιτυχόντες  για φετινούς αποφοίτους των ημερησίων ΓΕΛ.  Ας εξετάσουμε  για παράδειγμα τις δύο Σχολές του Αργοστολίου για μαθητές από όλες τις διαδικασίες.    

• Οι διαθέσιμες θέσεις για όλες τις διαδικασίες στο Τμήμα ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ήταν 263. Καλύφθηκαν οι 258 (ΓΕΛ-Ημερήσια: 208/208, ΓΕΛ-Εσπερινά: 0/3, ΕΠΑΛ-Ημερήσια: 26/26, ΕΠΑΛ Εσπερινά 1/3, 10% ΓΕΛ Παλαιό 2020: 2/2, 10% ΓΕΛ Νέο 2020-Ημερήσια: 12/12, 10% ΓΕΛ-Ημερήσια 2019: 9/9), ποσοστό 98%,  λίγες μονάδες κάτω από το 100% των θέσεων που καλύφθηκαν με την διαδικασία των  φετινών αποφοίτων των ημερήσιων ΓΕΛ.
• Οι διαθέσιμε θέσεις για όλες τις διαδικασίες στο Τμήμα ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ήταν 275. Καλύφθηκαν  μόλις οι 55 ( ΓΕΛ-Ημερήσια: 26/222, ΓΕΛ-Εσπερινά: 0/3, ΕΠΑΛ-Ημερήσια: 10/25, ΕΠΑΛ Εσπερινά: 3/3 , 10% ΓΕΛ Παλαιό - ημερήσια 2020: 2/2, 10% ΓΕΛ Νέο -ημερήσια 2020: 11/11, 10% ΓΕΛ 2019 Ημερήσια: 3/9), ποσοστό 20%, μερικές μονάδες πάνω από το ποσοστό 11,7%  που αφορά  τους φετινούς αποφοίτους των ημερησίων ΓΕΛ.
• Για το ακαδημαϊκό έτος 2021/2022 έχουν δικαίωμα εγγραφής στο πρώτο έτος Πανεπιστημιακών Τμημάτων του Αργοστολίου 313 (58,17%) νέοι φοιτητές, προερχόμενοι από όλες τις διαδικασίες. Εάν δεν είχε θεσμοθετηθεί και εφαρμοστεί η ΕΒΕ θα είχαν δικαίωμα εγγραφής  538 νέοι φοιτητές. Δηλαδή συνολικά  225 θέσεις έμειναν  «ορφανές» ή καλύτερα  έγιναν «αέρας κοπανιστός».

Για την ηγεσία του  υπουργείου Παιδείας ένας μαθητής μπορεί να κρίνεται ανίκανος να παρακολουθεί ένα δημόσιο ΑΕΙ, αλλά ο ίδιος μαθητής, αν πληρώνει, κρίνεται, χωρίς καμία διαδικασία, ικανότατος να φοιτήσει σε Ιδιωτικά Κολέγια των οποίων οι διαφημίσεις κατακλύζουν τις τελευταίες μέρες την τηλεόραση ή είναι κατάλληλος να σπουδάσει σε κάποιο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού, δημόσιο ή ιδιωτικό. 

Το σύστημα των αποκλεισμών από την ελεύθερη πρόσβαση στα δημόσια ελληνικά ΑΕΙ, ιδιαίτερα με την εφαρμογή  της ΕΒΕ,   δεν αναβαθμίζει την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, αντίθετα εντατικοποιεί την παραπαιδεία   και σίγουρα αυξάνει τον αριθμό των «πελατών»  των επιχειρηματιών της ιδιωτικής εκπαίδευσης και των «κολεγιαρχών». Αυτό που επιχειρείται είναι η μεταφορά κοινωνικών πόρων από τη δημόσια στην ιδιωτική εκπαίδευση, σε βάρος των πολλών. 

Η ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση  και στις Τεχνικές Σχολές με ένα αναβαθμισμένο απολυτήριο Λυκείου, η πρόσληψη καθηγητικού προσωπικού  με αξιοκρατικά κριτήρια και η αναβάθμιση των υλικοτεχνικών υποδομών: αιθουσών, εργαστηρίων, εστιών κλπ, μαζί με την απαραίτητη γενναία   χρηματοδότηση  όλων των βαθμίδων της δημόσιας εκπαίδευσης  και της έρευνας , θα μπορούσαν να είναι μια σοβαρή απάντηση  και συμβολή στην οικονομική, μορφωτική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου. Όμως με βάση των πολιτικών και ιδεολογικών επιλογών, δυστυχώς, η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης  τα τελευταία χρόνια βαίνει σημαντικά μειούμενη και σύμφωνα με τις οικονομικές εξαγγελίες θα μειωθεί περαιτέρω.  «Η Δημόσια Δαπάνη για τα Πανεπιστήμια έχει ήδη μειωθεί κατά πάνω από 10% στον προϋπολογισμό του 2021 και προβλέπεται να μειωθεί κι άλλο από το 2022 και μετά, στο 80% των λειτουργικών δαπανών των Πανεπιστημίων. Το υπόλοιπο 20% θα δίνεται με βάση τους νέους δείκτες αξιολόγησης και έτσι όχι σε όλα τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα», αναγράφει σχετική μελέτη των καθηγητών Βανέσσας Κατσαρδή και Γιώργου Σταμπουλή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

*Φοιτητής του Τμήματος Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας