«Μπορεί να δείχνω κακός αλλά δεν είμαι και βρίσκομαι εδώ για να σας παρουσιάσω τον καθηγητή Shafi Ahmed”, μας λέει με αυστηρό ύφος από τη μεγάλη οθόνη το Avatar του καθηγητή, ο οποίος έχει ήδη ανέβει στο βήμα, στο πλαίσιο του Aristotle Medical Forum 2023 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, για να μας μιλήσει για τον “εικονικό” του κόσμο που κάθε άλλο παρά εικονικός είναι.

Ο πολυβραβευμένος χειρουργός καρκίνου στο The Royal London Hospital, διάσημος και ως “virtual doctor” και συνιδρυτής της εταιρείας εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας Medical Realities, που άλλαξε το πρόσωπο της ιατρικής εκπαίδευσης χρησιμοποιώντας την virtual reality, βρίσκεται για πρώτη φορά σε συνέδριο στην Ελλάδα για να μας δείξει πώς χειρουργεί live streamed για να εκπαιδεύσει τους γιατρούς σε παγκόσμια κλίμακα.

Αποστολή του, όπως μας λέει, είναι να συγχωνεύσει τον κόσμο της ιατρικής, της παγκόσμιας εκπαίδευσης και της εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας για τον εκδημοκρατισμό και την κλιμάκωση της χειρουργικής εκπαίδευσης, προκειμένου να την καταστήσει προσιτή και προσβάσιμη σε όλους χρησιμοποιώντας τη δύναμη της συνδεσιμότητας.

«Έχουμε αναπτύξει ένα εκπαιδευτικό εργαλείο VR που επιτρέπει στους ασκούμενους χειρουργούς να “βυθιστούν” στην πραγματικότητα ενός άλλου χειρουργού και να αποκτήσουν την οπτική του σε μια επέμβαση.

Αντί να παρακολουθούν από απόσταση ή από περίεργη γωνία, οι φοιτητές μπορούν να δουν τις επεμβάσεις μας από την οπτική γωνία του χειρουργού», περιγράφει ο ίδιος δείχνοντάς μας ταυτόχρονα και σχετικό βίντεο.

Ο Shafi Ahmed με τον Πρόεδρο της Ιατρικής ΑΠΘ και της ΕΜΒΙΕΕ καθηγητή Κυριάκο Αναστασιάδη και τον διευθυντή του εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας καθηγητήΠαναγιώτη Μπαμίδη

Ο καθηγητής το 2016 «τάραξε» τα νερά της χειρουργικής αφαιρώντας έναν όγκο από το παχύ έντερο ενός 70χρονου άνδρα από το Λονδίνο. Αυτή ήταν μια επέμβαση ρουτίνας χωρίς ιδιαίτερο κίνδυνο με τη διαφορά ότι όταν ο Ahmed και η ομάδα του αφαιρούσαν τον καρκίνο, μια συσκευή κάμερας 360 μοιρών τοποθετημένη πάνω από το χειρουργικό τραπέζι απαθανάτιζε κάθε κίνηση των γιατρών σε 4K και τη μετέδιδε σε VR παγκοσμίως.

Φοιτητές ιατρικής, χειρουργοί ή οποιοσδήποτε ήθελε να δει και να ακούσει τι συμβαίνει σε ένα χειρουργείο παρακολούθησε τη δίωρη επέμβαση από κοντά, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή για κινητά της Medical Reality και ένα ακουστικό Cardboard.

Ο βασικός πρωταγωνιστής του βίντεο, ο ασθενής, συναίνεσε στην πρωτοβουλία και ο Αχμέντ τον περιέγραψε ως «πολύ υποστηρικτικό στην προσπάθειά του να διδάξει ιατρική σε ολόκληρο τον κόσμο».

Μάλιστα για να αποτρέψει το ζοφερό ενδεχόμενο μετάδοσης μιας επέμβασης που πάει στραβά, ο Ahmed καθυστέρησε τη ροή του βίντεο περίπου ένα λεπτό.

Αξίζει να σημειωθεί πως την επέμβαση παρακολούθησαν ζωντανά 55.000 άτομα σε 142 χώρες, ενώ το βίντεο κατέβηκε 200.000 φορές στο YouTube. Το 2013, ο καθηγητής ταλαιπώρησε την Google για μήνες έως ότου απέκτησε ένα ζευγάρι Google Glass και έγινε πρωτοσέλιδο όταν τα χρησιμοποίησε για να μεταδώσει live stream μια επέμβαση αφαίρεσης καρκίνου του ήπατος χρησιμοποιώντας “augmented reality”.

Περίπου 13.000 φοιτητές από 113 χώρες συντονίστηκαν, στέλνοντας στον Ahmed ερωτήσεις στις οποίες απαντούσε την ίδια στιγμή.

Η «εικονική» πραγματικότητα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο

Όταν το AR και το VR άρχισαν να απογειώνονται, ο Ahmed συνειδητοποίησε ότι μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο διδασκαλίας της ιατρικής χειρουργικής και να την εκδημοκρατίσουν.

Σύμφωνα με μια έκθεση του 2015 από την Επιτροπή Lancet για την Παγκόσμια Χειρουργική, περίπου πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλή χειρουργεία και για να αλλάξει αυτό θα πρέπει τα επόμενα 15 χρόνια να εκπαιδευτούν περίπου δύο εκατομμύρια χειρούργοι, αναισθησιολόγοι και μαιευτήρες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Και ο Άχμεντ το γνωρίζει καλά αυτό, καθώς ταξιδεύει συχνά σε ιατρικές σχολές σε προβληματικές περιοχές (όπως η Γάζα, η υποσαχάρια Αφρική ή η πατρίδα του το Μπαγκλαντές) και βλέπει από πρώτο χέρι την έλλειψη εκπαιδευτικών ιατρικών υποδομών, ιατρικών μηχανημάτων, ακόμη και πτωμάτων για ανατομία. Για αυτό και λέει πως η διάδοση της χειρουργικής γνώσης με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο είναι ένας άλλος καλός λόγος για να συνεχίσει αυτό που άρχισε. Προσθέτει επίσης ότι, εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, πολλές εταιρείες έδειξαν «τεράστιο ενδιαφέρον για τον τρόπο που εκείνος εκπαιδεύει τους ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο».

Η δε Medical reality, η εταιρεία την οποία συνίδρυσε ο καθηγητής στις αρχές του 2015 μαζί με τον καινοτόμο στο VR Steve Dann, από τον περασμένο Απρίλιο προσφέρει μια δωρεάν διαδραστική ενότητα μάθησης εικονικής πραγματικότητας για ασκούμενους χειρουργούς. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του στη Θεσσαλονίκη ο καθηγητής Shafi Ahmed μας περιέγραψε επίσης πως χρησιμοποίησε και τα ακουστικά Hololens της Microsoft για να συγκεντρώσει εικονικά χειρουργούς από όλο τον κόσμο για να χειρουργήσουν μαζί έναν ασθενή στο The Royal London Hospital.

Για πρώτη φορά χειρουργοί από τη Βομβάη και το Λονδίνο μπορούσαν να «βλέπουν» ο ένας τον άλλον να κινούνται ως άβαταρ, να στέκονται και να συνομιλούν την ώρα της επέμβαση σαν να βρίσκονταν όλοι μαζί στο ίδιο δωμάτιο.

«Ενσωματώνοντας την τεχνολογία στην υγειονομική περίθαλψη και συγκεντρώνοντας ειδικούς σε πραγματικό χρόνο από όλο τον κόσμο και από διαφορετικές ζώνες ώρας, αποδείξαμε ότι μπορούμε να εκδημοκρατίσουμε τη χειρουργική πρακτική και να διασφαλίσουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα για τους ασθενείς», σχολίασε.

Ο καθηγητής δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο Metaverse, στον εικονικό κόσμο όπου τα κινούμενα είδωλα του εαυτού μας μπορούν να αλληλεπιδρούν με άλλους ανθρώπους. «Προσφέρει έναν συνδυασμό τεχνολογιών, όπως εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα και βίντεο, όπου οι χρήστες εμφανίζονται σε ένα ψηφιακό σύμπαν.

Το Metaverse είναι το επόμενο μεγάλο «θαύμα» του ψηφιακού κόσμου με ατέλειωτες δυνατότητες για την υγειονομική περίθαλψη», είπε.

Ρωτηθείς πως βλέπει το μέλλον απάντησε πως: «η εικονική πραγματικότητα δεν μας έχει ανοίξει πλήρως όλες τις δυνατότητές της και πως κανείς δεν αμφιβάλει πώς αυτή η τεχνολογία θα μεταμορφώσει τον κόσμο μας». Ωστόσο, αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι να βελτιώσει την πρόσβαση φτωχών κοινοτήτων στην ιατρική εκπαίδευση.

Για αυτό και δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το 2020 προτάθηκε για Νόμπελ Ειρήνης. Μερικές από τις κορυφαίες διακρίσεις του περιλαμβάνουν επίσης, τα βραβεία Future NHS και Asian Star in UK Tech το 2018, βραβείο BAFTA το 2019 και βραβείο καλύτερου εκπαιδευτή στη χειρουργική, το Silver Scalpel Award, το 2015.

Ο καθηγητής έκλεισε την ομιλία του όπως την άνοιξε.

Το Avatar του εμφανίσθηκε ξανά στην οθόνη για να μας αποχαιρετίσει στα ελληνικά και να ευχηθεί στους διοργανωτές καλή επιτυχία στο συνέδριο.

Όμως την είδηση τη μάθαμε λίγο αργότερα: στα πλαίσια του συνεδρίου υπογράφηκε μία συμφωνία συνεργασίας ανάμεσα στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ και συγκεκριμένα με την Ειδική Μονάδα Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΕΜΒΙΕΕ).

Η συνεργασία αφορά την εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα και  τη συνεκμετάλλευση υλικού, πόρων και λογισμικού προκειμένου να δημιουργηθεί το πρώτο εικονικό medical campus στο οποίο η Ιατρική Σχολή ΑΠΘ θα είναι παρούσα.

Τη συμφωνία υπέγραψαν ο Πρόεδρος της Ιατρικής ΑΠΘ και της ΕΜΒΙΕΕ καθηγητής Κυριάκος Αναστασιάδης και ο διευθυντής του εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας καθηγητής Παναγιώτης Μπαμίδης.

*Το Aristotle Medical Forum (AMF) που διοργανώνεται σε ετήσια βάση από το Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, φιλοξένησε φέτος και το 2ο Παγκόσμιο Πανομογενειακό Ιατρικό Συνέδριο με τον κοινό τίτλο: «The Odyssey: from classic to digital», από 6 έως και 8 Οκτωβρίου 2023, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.

Στο Συνέδριο συμμετείχαν επιφανείς ερευνητές και κορυφαίοι επιστήμονες παγκοσμίως, ενώ διακεκριμένοι επιστήμονες από τη διασπορά ένωσαν τις δυνάμεις τους για την εξέλιξη της Επιστήμης και τη διάδοση του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.

dikaiologitika.gr