Ο Απρίλης είναι ο μήνας της άνοιξης και των λουλουδιών, αλλά και της ζωής, της θυσίας, του έρωτα και της αγάπης! Όλη η πλάση ξυπνά, λουλουδιάζει και ετοιμάζεται να πανηγυρίσει τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Άγιο Πάσχα και την Ανάσταση του Χριστού! Πολλά σημαντικά γεγονότα της Ιστορίας μας έλαβαν χώρα τον μήνα Απρίλιο. Την Πρωταπριλιά αναβιώνει το έθιμο με τα αθώα ψέματα. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή κορυφώνεται και ετοιμαζόμαστε για το Μεγαλοβδόμαδο, με τις Λαζαρίνες και τα Κάλαντα του Λαζάρου, τα Βάγια και τα Άγια Πάθη του Χριστού, μέχρι το μυρωμένο αεράκι του Επιταφίου και το «Χριστός Ανέστη!». Τέλος, ο Απρίλης είναι ο μήνας του Αη Γιώργη. Ο μεγάλος άγιος της Χριστιανοσύνης προβάλλει πάνω στο άλογό του, αγέρωχος και κραταιός, με τα πολλά του θαύματα και τη φοβερή του προστασία που σκέπει και αγιάζει τη ρωμιοσύνη.

Η Ιστορία του Απρίλη

Ο Απρίλιος είναι ο τέταρτος μήνας του έτους, με διάρκεια 30 ημερών και ανήκει στην εποχή της ανοίξεως. Είναι ο όγδοος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο, το οποίο αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ο δεύτερος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο και ο δέκατος στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ονομαζόταν «Μουνιχιών» και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα μεταξύ 24 Μαρτίου – 22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου.

Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Απρίλιος αντιστοιχούσε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Ελαφηβολιώνα και στο πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Μουνυχιώνα. Το διάστημα αυτό στην αρχαία Αθήνα εορτάζονταν: Τα Γαλάξια προς τιμήν της Ρέας, τα Ελαφηβόλια και τα Μουνίχια προς τιμήν της Αρτέμιδος και τα Δελφίνια προς τιμήν του Απόλλωνα και της Αρτέμιδας. Ως δεύτερος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού ημερολογίου, είχε την ονομασία «Aprilis», την οποία έλαβε από το λατινικό ρήμα «aperire», που σημαίνει «ανοίγω», γιατί τον μήνα αυτόν ανοίγουν, ανθίζουν τα λουλούδια. Ο Νέρων θέλησε να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius), ύστερα από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, το έτος 65 μ.Χ, αλλ’ η ονομασία αυτή δεν επικράτησε. Στην Αρχαία Ρώμη ο μήνας ήταν αφιερωμένος σε δύο θεούς, την Αφροδίτη και τον Απόλλωνα.

Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν: Την 1η Απριλίου τα Βενεράλια (Veneralia) προς τιμήν της θεάς της αγάπης και της ομορφιάς Βένους, της Αφροδίτης των Αρχαίων Ελλήνων. Από τις 4 έως τις 10 Απριλίου τα Μεγαλήσια (Megalesia) προς τιμήν της θεάς Κυβέλης, με μουσικούς και γυμνικούς αγώνες. Στις 21 Απριλίου τα Παλίλια (Palilia), ποιμενική γιορτή προς τιμήν της θεάς Εστίας. Οι βοσκοί κρατούσαν κλαδιά δάφνης και ράντιζαν με νερό το έδαφος, ενώ άναβαν φωτιές με άχυρα και πηδούσαν τρεις φορές πάνω από αυτές για να εξαγνιστούν. Η γιορτή αυτή διατηρήθηκε μέχρι το 787 μ.Χ, οπότε καταργήθηκε με απόφαση της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου. Το έθιμο με τις φωτιές κρατά έως σήμερα. Στις 22 Απριλίου γιόρταζαν με κρασοκατανύξεις τα Βινάλια Πριόρα (Vinalia Prioria), δηλαδή τα Πρώτα Οινοφόρια. Στις 28 Απριλίου ξεκινούσαν τα Φλοράλια (Floralia), τα ρωμαϊκά Ανθεστήρια, προς τιμήν της Flora, θεάς της βλάστησης και της ανοίξεως.

Λαογραφία

Απρίλης, Γ. Τσαρούχης

Ο Απρίλης με τον Μάη είναι οι μήνες των λουλουδιών: «Ο Απρίλης με τα λούλουδα και ο Μάης με τα ρόδα». Η βροχή του Απρίλη θεωρείται από τους γεωργούς πολύ ευεργετική: «Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά και ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα». Στη Θράκη το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό. Παλαιότερα το μάζευαν σε μπουκάλι και το έδιναν στους αρρώστους. Ο ελληνικός λαός αποκαλεί τον Απρίλη και «Λαμπριάτη», καθώς κατά κανόνα το Πάσχα εορτάζεται τον μήνα αυτόν και κατά τη διάρκειά του κορυφώνεται η Μεγάλη Τεσσαρακοστή με τη νηστεία και την προετοιμασία για τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Άγιο Πάσχα.

Σε πολλές περιοχές ο Απρίλης αποκαλείται και «Γρίλλης» (γκρινιάρης), επειδή στον μήνα αυτόν τελείωναν τα αποθέματα της προηγούμενης συγκομιδής και δημιουργούνταν οικογενειακές γκρίνιες. Αποκαλείται και «Τιναχτοκοφινίτης», επειδή τότε τινάζουν τα κοφίνια για να τα καθαρίσουν. Αναφέρεται επίσης και ως «Αη-Γιωργίτης» λόγω της πάνδημης εορτής του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μήνα. Οι κτηνοτρόφοι και κυρίως, οι Σαρακατσάνοι, θεωρούν τον Άγιο Γεώργιο προστάτη τους, ενώ στις παραδόσεις, στα παραμύθια και στα τραγούδια, ο βίος του Αγίου συνδέεται με τον αρχαίο μύθο του Περσέα που έσωσε τη βασιλοπούλα Ανδρομέδα. Ο Απρίλης αποκαλείται επίσης «Τριανταφυλλάς», επειδή τον Απρίλιο ανθίζουν οι τριανταφυλλιές.

kimintenia.com