Γράφει ο Τηλέμαχος Μπεριάτος 

Στις 19 Ιουλίου 1984 βραδινές ώρες (8:50), στην θαλάσσια περιοχή 7 ν.μ. δυτικά της Κεφαλονιάς εκδηλώνεται σοβαρή μηχανική βλάβη (πυρκαγιά και στους δύο κινητήρες) στο μαχητικό αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας τύπου “Φάντομ” (F-4E Phantom II) με αριθμό σειράς “72-01502” (το 3ο που κατέφθασε στην Ελλάδα).

Το αεροσκάφος με πλήρωμα τους Κωνσταντίνο Ιατρίδη (κυβερνήτης) και Γεώργιο Γερούλη (συγκυβερνήτης), εκτελούσε νυχτερινή εκπαιδευτική πτήση κατόπιν απογείωσης του από την 117 Πτέρυγας Μάχης με έδρα την Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας (ανήκε στην δύναμη της 339 ΜΠΚ). Το πλήρωμα εγκαταλείπει επιτυχώς με χρήση των εκτινασσόμενων καθισμάτων και περισυλλέγεται από την φουρτουνιασμένη θάλασσα μετά από 5 περίπου ώρες, με συνδρομή αεροναυαγοσωστικού πλωτού του Πολεμικού Ναυτικού, του Λιμεναρχείου Κεφαλληνίας, και εθελοντών: μιας ιδιωτικής θαλαμηγού και δύο ντόπιων ναυτικών.

Ο συγκυβερνήτης, αντιπτέραρχος (Ι) εα. Δρ. Γεώργιος Γερούλης, πρόθυμα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα μου να καταγραφεί η εμπειρία που βίωσε και αναπάντεχα τον συνέδεσε με τον τόπο μας, ώστε να αποτελέσει στο παρόν και στο μέλλον ένα τεκμήριο της τοπικής ιστορίας και ένα δίδαγμα προς όλους μας, για την αποστολή, το καθήκον και τον κίνδυνο των αεροπόρων μας. Έτσι μου απέστειλε μια διήγηση της εμπειρίας του, την οποία είχε γράψει το 1986 και δημοσιεύσει στις «Αέρινες Αναμνήσεις» του περιοδικού «Πτήση», όπου εξιστορεί τα γεγονότα και τα έντονα συναισθήματα του στον αέρα και την θάλασσα της Κεφαλονιάς με σκοπό να δημοσιευθούν σε τοπικά μέσα, και για αυτό τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως!

Τηλέμαχος Μπεριάτος

Ακολουθεί η εξιστόρηση της εμπειρίας από τον ίδιο:

«Η Εγκατάλειψη

Του αντιπτεράρχου (Ι) εα. Γεωργίου Γερούλη

Πιλότος σε μαχητικά αεροσκάφη είναι ένα πολύ ωραίο επάγγελμα αλλά με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας όπως λένε και οι ασφαλιστές. Είναι άραγε έτσι; Μάλλον όχι. Το αεροπλάνο σαν μέσο είναι ασφαλέστατο. Τα συστήματα και τα μηχανικά του εν γένει μέρη έχουν σχεδιασθεί με σαφώς πολύ μεγαλύτερο δείκτη ασφαλείας από τα λοιπά μέσα. Φαίνεται όμως επικίνδυνο γιατί η πτώση ενός αεροσκάφους και ο θάνατος του πιλότου, αφενός δεν είναι κάτι που γίνεται συχνά όπως τα τροχαία ατυχήματα της ασφάλτου, και αφετέρου το μεγάλο κόστος της μηχανής μαζί με την σημαντική απώλεια του ανώνυμου αλλά ηρωικού επαγγελματία προκαλεί πολύ μεγαλύτερη αίσθηση στα μάτια της κοινής γνώμης. Και τούτο γιατί απαιτεί περισσό θάρρος και ψυχή η επιλογή του επαγγέλματος. Η υπέρβαση των κανόνων της φύσης και η μίμηση των πουλιών είναι σίγουρα κάτι το διαφορετικό, το αφύσικο, γι αυτό και οι απώλειες είτε σε άψυχο είτε σε έμψυχο υλικό επηρεάζουν περισσότερο τους ανθρώπους.

Δυστυχώς οι απώλειες αυτές είναι αναπόφευκτες, όσο και τέλεια αεροσκάφη και αν χρησιμοποιούνται, και έστω και αν οι πιλότοι είναι καθ’ όλα άριστοι. Σίγουρα τα ατυχήματα μπορούν να μειωθούν με την καλή τεχνική συντήρηση και επίβλεψη, σίγουρα με την καλή εκπαίδευση, αλλά από την άλλη μπορούν να μειωθούν και με την χαλαρή και low risk (σ.σ. = χαμηλού ρίσκου) εκπαίδευση. Το ζητούμενο είναι πιο κανόνα και πιο μέτρο εμείς θέλουμε να ακολουθήσουμε. Βέβαια σε όλα αυτά αυτό που μετράει περισσότερο είναι η απώλεια των ανθρώπων. Των νεαρών που αφιερώνονται σε μια ιδέα, ένα όνειρο που το υπηρετούν μέχρι αποστρατείας. Ένας αριθμός από τους πιλότους που κάθε χρόνο αποφοιτά από την Σχολή Ικάρων είναι μαθηματικά αποδεδειγμένο ότι δεν θα συνταξιοδοτηθεί. Δεν θα απολαύσει για πολύ τις ομορφιές της ζωής. Όλα αυτά είναι γνωστά σε μας τους αεροπόρους. Γνωστά και αποδεκτά από την στιγμή που υπογράφουμε την αίτηση κατάταξης στο σώμα. Όλοι όμως τρέφουμε την ελπίδα ότι δεν θα συμβεί σε μας το κακό.

Αργότερα όταν γίνουμε κοινωνοί αυτής της διαφορετικής λειτουργίας, της ιδιόρρυθμης λειτουργίας ανθρώπων με ξεχωριστά οράματα και επιδιώξεις στον επαγγελματικό χώρο, όταν συνειδητοποιήσουμε ότι κοιμόμαστε και ξυπνάμε με την σκέψη και τις συζητήσεις γύρω από το αεροπλάνο, όταν κλάψουμε για τον άδικο χαμό κάποιου συναδέλφου ή συμμαθητή, τότε μόνο καταλαβαίνουμε ότι μας συνδέει κάτι πολύ πιο δυνατό στη ζωή και τον θάνατο. Και τότε δενόμαστε περισσότερο με την μηχανή που καβαλάμε. Τα όνειρα ζωηρεύουν αλλά και οι φόβοι αναμιγνύονται με αυτά. Όσο μεγαλώνεις τόσο πιο πολύ παίρνεις σοβαρά υπόψη την πιθανότητα του ατυχήματος και γίνεσαι πράγματι πιο επαγγελματίας, πιο μεθοδικός και τυπικός. Πάντοτε όταν σκεφτόμαστε το ατύχημα ή κάνουμε τις τυπικές ενημερώσεις προ πτήσης, αναλύουμε διεξοδικά όλες τις πιθανές δύσκολες ή επικίνδυνες καταστάσεις καθώς και τον τρόπο που θα τις αντιμετωπίσουμε. Η τελευταία μέθοδος, ο έσχατος τρόπος αντιμετώπισης είναι η εγκατάλειψη. Την περιγράφουμε, την αναλύουμε, την σκεπτόμαστε νοερά, αλλά ποτέ δεν το πιστεύουμε ότι θα τύχει και αυτό σε μας.

Εκπαιδευόμαστε για αυτό αρκετά και στην θεωρία και στην πράξη. Αλλά αφενός δεν το πιστεύουμε ότι θα το αντιμετωπίσουμε και αφετέρου η αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατάστασης δεν έχει καμία σχέση με μία προγραμματισμένη εκπαίδευση ή πτώση με αλεξίπτωτο.

Αυτό το λέω με απόλυτη επίγνωση αφού μέσα στην ατυχία μου είχα την «τύχη» να εγκαταλείψω και να επιζήσω… αντιμετωπίζοντας τελικά επιτυχώς μία σοβαρή βλάβη που παρουσιάσθηκε κατά την διάρκεια μιας νυκτερινής πτήσης στο Ιόνιο. Ήταν πράγματι μια μοναδική εμπειρία που σε φέρνει κυριολεκτικά στις πύλες της άλλης ζωής. Αισθάνεσαι ότι ξαφνικά φεύγεις από τον εφήμερο αυτό κόσμο και δεν έχεις τον χρόνο ούτε καν να λυπηθείς γι αυτό… και στη συνέχεια ξαναγεννιέσαι και προσπαθείς με όλες σου τις δυνάμεις να κρατηθείς στη ζωή παλεύοντας με τα στοιχεία της φύσης.

Ήταν θυμάμαι ένα καλοκαιρινό βραδάκι. Δεν ήμουν στο πρόγραμμα, αλλά το μεσημεράκι μετά την δεύτερη πτήση της ημέρας μου ανακοίνωσαν ότι το βράδυ θα πετάξω χαμηλές αναχαιτίσεις.

Ήταν ήδη μια κουραστική ημέρα και σκόπευα να πάω με την οικογένεια για μπάνιο να ξεκουραστώ λιγάκι στην παραλία... Δυστυχώς όμως ο Α.Ε. (Αξιωματικός Επιχειρήσεων) μου είπε όχι. Πήγαινε για ύπνο και στις επτά εδώ για ενημέρωση…

Είχα τέσσερις ολόκληρες ώρες να δω την γυναίκα μου και τον γιο μου. Την επομένη πρωί-πρωί θα έφευγα για τριήμερη υπηρεσία στο νησί. Πάει και αυτό το Σαββατοκύριακο… λέω μέσα μου φεύγοντας από την Μοίρα. Η γυναίκα μου με περίμενε έτοιμη για να πάμε στην παραλία με τον Κωστάκη. Δεν μπόρεσα να αντισταθώ… Τους πήρα για να πάμε προς την παραλία. Είπα ότι είμαι κουρασμένος… ότι ξαναπετάω το βράδυ και ότι θα προτιμούσα να φάμε και να γυρίσω για λίγο ύπνο. Φυσικά η επιθυμία μου ήταν προσταγή. Πέραν του ότι ο Α.Ε. γνωρίζοντας την λόξα μου για το σερφινγκ είχε δώσει τις… σχετικές οδηγίες στην πύλη… και αυτοί με ενημέρωσαν σχετικά για την οδηγία περί μη… διασκέδασης... με ότι αυτό συνεπάγεται. Ήταν το άκρον της υπευθυνότητας-επίβλεψης ασφάλειας πτήσεων, κάτι που αργότερα αξιολόγησα και επικρότησα πλήρως. Τρώγαμε και προσπαθούσα να απολαύσω την εικόνα αυτή της οικογενειακής θαλπωρής όσο μπορούσα περισσότερο. Ήθελα να πάρω μαζί μου δόση ικανή για τρεις ημέρες… Να τους χορτάσω… ειδικά τον γιό μου αφού δεν θα παίζαμε μαζί στη θάλασσα ούτε και αυτό το Σαββατοκύριακο. Βλέπετε ούτε το προηγούμενο είχαμε απολαύσει την θάλασσα. Μόλις είχα επιστρέψει το περασμένο Σάββατο στην Αθήνα από δεκαήμερη εκπαίδευση στο σχολείο θαλάσσιας επιβίωσης στη Σούδα και την περασμένη Κυριακή την βγάλαμε στο σπίτι.

Πράγματι φάγαμε και στις 4:30 είμαστε πίσω στο σπίτι. Για μιάμιση ώρα τον πήρα για τα καλά. Έφυγε όλη η πρωινή κούραση και στις έξι με ξύπνησε η γυναίκα μου με αρκετό κόπο θα έλεγα.

-Ντύσου και έλα στην βεράντα, σου έχω φτιάξει καφέ. Έλα να τον πιούμε μαζί με ησυχία τώρα που ο Κωστάκης κοιμάται και να φτιάξεις τα πράγματά σου για αύριο που θα φύγεις χαράματα…..

Είχε δίκιο… Σηκώθηκα και φορώντας την φόρμα βγήκα στην βεράντα. Είχε ένα απίθανο ηλιοβασίλεμα και το βοριαδάκι ήταν έντονο μεν αλλά δροσιστικό. Πριν προλάβω να τελειώσω τον καφέ και να ανταλλάξω δυο κουβέντες με την Ειρήνη ανοίγει η πόρτα και να ’σου ο Κωστάκης…

-Μπαμπά ήρθα να σου φέρω τις μπότες…

Μάλιστα μου έφερε τις μπότες και διασκέδαζε να τις βάζει και να δένει φερμουάρ και κορδόνια με τις ώρες. Μια κλεφτή ματιά στο ρολόι και ένα σφίξιμο στο στομάχι. Μόλις 15 λεπτά για να παίξω μαζί του, να ολοκληρώσω την κουβέντα με την γυναίκα μου, να τακτοποιήσω τα του Σαββατοκύριακου… με διαταγές… κλπ., κλπ. Φυσικά δεν πρόλαβα… και αυτό απετέλεσε την καλύτερη πρόφαση για την Ειρήνη, προς ευχαρίστησή μου βέβαια, για να με πάει αυτή στο αεροδρόμιο με το αυτοκίνητο, και να πάει μετά για ψώνια… Πράγματι εφτά παρά κάτι με αφήνουν έξω από την Μοίρα, τους αποχαιρετώ… ακούω τα σχετικά πρόσεχε… και μπαίνοντας στο briefing (σ.σ. = ενημέρωση) τα ξεχνώ όλα. Ξαναρχίζει η δουλειά…

Στις οκτώ τελείωσε η ενημέρωση και πήγαμε για επί μέρους ενημέρωση με τον αρχηγό σχηματισμού που ήταν ο Α.Ε. Άσκηση ρουτίνας με τις σχετικές δυσκολίες βέβαια λόγω νύκτας χαμηλού ύψους κλπ. Προβλεπόμενη απογείωση 9:30, και προσγείωση στις 10:50. Θα ήμουν τυχερός να ήμουν στις 12 στο σπίτι. Μου είχε υποσχεθεί η Ειρήνη ότι θα κράταγε τον Κωστάκη ξύπνιο για να με αποχαιρετήσει για αύριο…

Όλα εξελίχθηκαν κανονικά σύμφωνα με το πρόγραμμα. Εκκίνηση κινητήρων 9:05, 9:20 τροχοδρόμηση, 9:25 έλεγχοι πριν την απογείωση και 9:28 παίρνουμε γραμμή για απογείωση.

Δοκιμή κινητήρων… όλα μας τα όργανα ήταν εντάξει, οι κινητήρες μπροστά… μια γρήγορη ματιά… όλα εντός ορίων… κάνουμε οπτικό σήμα στον αρχηγό σχηματισμού αναβοσβήνοντας το φως, και περιμένουμε να απογειωθούμε. Πράγματι βάζουμε κινητήρες στο 100%, Ένα ΟΚ… Δύο ΟΚ… άδεια για απογείωση… Ελεύθεροι για απογείωση ακούγεται από τον πύργο ελέγχου… και ο Ένα αφήνει τα φρένα… τρέμει η Γή και μόλις επιλέγει και μετάκαυση αστράφτει όλος ο διάδρομος… Απίθανη εικόνα… Δώδεκα δευτερόλεπτα μετά, αφήνουμε και εμείς τα φρένα επιλέγοντας after burner (σ.σ. = μετακαυστήρας). O θόρυβος ακόμα και στο δικό μου cockpit (σ.σ. πιλοτήριο) δυνατός. Οι γαλαζοκόκκινες φλόγες που ξεχύνονται πίσω μου κάνουν το τοπίο του διαδρόμου με τα άσπρα και γαλάζια φώτα στο πλάι να μοιάζει εξωπραγματικό. Το λευκό φως του προβολέα μου φωτίζει τον εναπομένοντα διάδρομο για λίγο και σε λίγο χάνεται στην ανηφόρα φωτίζοντας τον ουρανό… το χάος. Ανεβαίνουμε για τα πέντε χιλιάδες πόδια προσεγγίζοντας τον αρχηγό για ένταξη σε κλειστό σχηματισμό.

Με φόντο τα αχνά απομεινάρια του πανέμορφου ηλιοβασιλέματος, γκρίζα γραμμή πάνω και κάτω, και μετά μαυρίλα. Ο μαύρος όγκος του αρχηγού αεροσκάφους πρόβαλε στον ορίζοντα, ακριβώς στη διαχωριστική ζώνη, και τα φωτάκια ναυτιλίας που αναβόσβηναν έδιναν χρώμα στο γκρίζο τοπίο. Σε λίγο θα ήταν απόλυτο σκοτάδι. Το φεγγάρι δεν είχε ξεπροβάλλει ακόμα… Εμείς κλειστό σχηματισμό ακολουθούσαμε σιωπηλά. Σε δέκα δεκαπέντε περίπου λεπτά φθάσαμε στην περιοχή χαμηλών αναχαιτίσεων. Καλούμε το Radar, θετική επαφή και αρχίζει ο διαχωρισμός. Ο αρχηγός βόρεια, στα 2000’ (σ.σ. πόδια, 700 μ. περίπου) και εμείς στα 1000’ (σ.σ. 350 μέτρα περίπου) με δυτική αρχικά και μετά με νότια πορεία. Πράγματι φεύγει δεξιά ο Νο 1 και εμείς συνεχίζουμε δυτικά κόβοντας τους κινητήρες μαλακά για οικονομία στο καύσιμο και για να διατηρήσουμε σταθερή ταχύτητα…

Είχαμε δεν είχαμε φθάσει στα 2000’ κατερχόμενοι από τα πέντε και ακούω ένα «γκάπ» συνοδευόμενο με ένα μικρό τράνταγμα… Τι ήταν διερωτήθηκα… έμοιαζε σαν κάτι να χτύπησε πάνω μας …Κοιτάω ασυναίσθητα τα όργανα …καμία παράξενη ένδειξη... Δεν πρόλαβα να βγάλω το κεφάλι έξω και ανάβει το έντονο πορτοκαλί φως του “MASTER CAUTION”. Ταυτόχρονα ακούω τη φωνή του κυβερνήτη: “FIRE” στον δεξιό κινητήρα. Πάγωσα, ένοιωσα ένα κόμπο στο λαιμό, ένα σφίξιμο στο στομάχι, και η καρδιά μου άρχισε να κτυπά γοργότερα και δυνατότερα, ένδειξη της περίσσιας αδρεναλίνης… Όλα ξαφνικά μέσα μου άρχισαν να λειτουργούν αυτόματα και ανεξέλεγκτα από το μυαλό και τη σκέψη… Μάλλον γινόντουσαν πιο γρήγορα… Κατευθείαν τραβάω ασυναίσθητα το χειριστήριο πίσω για να κερδίσουμε ύψος, ενώ χαλαρά αρχίζουμε να στρέφουμε αριστερά προς την μεριά του αεροδρομίου (του καλού κινητήρα)… Φέρνουμε την μανέτα του δεξιού κινητήρα πίσω θαρρώντας πως θα σβήσει το λαμπάκι… Αμ δε… αυτό σταθερό και έντονο… Το μόνο έντονο μέσα στην όλη μουντάδα… Η ανησυχία μεγάλωνε …κοιτάω το δεξιό φτερό και στη συνέχεια το καθρεφτάκι μου. Δεύτερη ψυχρολουσία… μία γαλάζια φλόγα που στη βάση της κοκκίνιζε τύλιγε τη βάση του φτερού και την άτρακτο του αεροσκάφους.

Σβήνουμε αμέσως τον κινητήρα, κοιτάω αριστερά και κάτω η θάλασσα μαύρη με άσπρα έντονα κύματα, κοιτάω μέσα το λαμπάκι “MASTER CAUTION” σταθερά αναμμένο, κοιτάω στον καθρέπτη και παρά το σβήσιμο του κινητήρα, η φωτιά αμείωτη… Η απογοήτευση στο ζενίθ… Σε μικροδευτερόλεπτα έπρεπε να μειωθεί και να σβήσει η φλόγα, ή εγώ να γίνω μπουχός πριν εκραγεί το αεροπλάνο. Ήταν γεμάτες όλες οι δεξαμενές …είχαμε μόνο είκοσι λεπτά στον αέρα… Ο χρόνος φαινότανε αιώνας… Τελευταία ματιά μέσα και να η αποκορύφωση της γκαντεμιάς… Ένδειξη φωτιάς και στον άλλο κινητήρα λέει ο κυβερνήτης. Γκαντέμης σκέφτηκα, ήταν η πρώτη του πτήση στην Μοίρα. Το πρωί ήλθε μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής του σαν κυβερνήτης από το Σ.ΜΕΤ. (Σμήνος Μετεκπαίδευσης). Εμένα πάλι ήταν από τις τελευταίες μου. Την επόμενη εβδομάδα πήγαινα στο ΣΜΕΤ για κυβερνήτης. Ήταν φανερό ότι ήμαστε καβάλα σε κομήτη πλέον και όχι σε αεροπλάνο. Black 1 o Βlack 2 έχω φωτιά και στους δύο κινητήρες… αναφέρει ο κυβερνήτης ενώ τελείως μηχανικά φέρνει και τον δεύτερο κινητήρα πίσω. Μάταια προσπαθούσαμε να κρατήσουμε το ύψος… Η ταχύτητα έπεφτε… το αεροπλάνο βούλιαζε… Οι μακρινοί όγκοι της ξηράς ήταν πλέον άπιαστο όνειρο για μας… «Πύρ, γυνή και θάλασσα» λέω μέσα μου… Μόνο η γυναίκα μου λείπει τώρα για να τριτώσει το κακό… Άρχισαν να βαράνε τα καμπανάκια, ένδειξη πολύ χαμηλής ταχύτητας, το ύψος παρά το ζουμ ξανακατέβηκε πάλι στα δύο και κάτι…

- Εγκαταλείπουμε το αεροσκάφος…

λέω στον ασύρματο και χωρίς πλέον δισταγμό πιάνω ασυναίσθητα την κάτω χειρολαβή με το δεξί μου χέρι. Η ζεστασιά και η ασφάλεια που μου παρείχε το cockpit με κράτησαν μάλλον παραπάνω από το κανονικό μέσα σε αυτό. Κάθε δευτερόλεπτο επί πλέον παραμονής αφαιρούσε πιθανότητες επιτυχούς εγκατάλειψης αφού η ταχύτητα έπεφτε, το ύψος μειωνότανε, και ο βαθμός καθόδου του αεροσκάφους αύξανε… Ο χρόνος που μεσολάβησε από την στιγμή που άφησα το χειριστήριο μέχρι την στιγμή που έπιασα την κρύα χειρολαβή εκτίναξης ανάμεσα στα σκέλια μου ήταν ελάχιστος… αλλά μάλλον αυτός που έπρεπε για να περάσει από το μυαλό μου όλη η μέχρι τότε ζωή μου… Ή ΤΑΝ η ΕΠΙ ΤΑΣ είπα μέσα μου …έτσι και αλλιώς είμαστε χαμένοι... Τραβάω και ότι θέλει ας γίνει… άλλωστε είχα και τον σταυρό με το τίμιο ξύλο μαζί μου… Ποτέ δεν πέταγα χωρίς αυτό… τώρα θα με βοηθήσει… Τραβάω με πολύ μεγάλη φαίνεται δύναμη… Τόσο μεγάλη που η χειρολαβή μένοντας στο χέρι μου χτύπησε το σαγόνι μου παρασύροντας την μάσκα… ΜΠΑΜΜ…ΜΠΑΜΜΜ… άκουσα από το κάθισμα και τις ρουκέτες που άρχισαν να ενεργοποιούνται… Βλέπω την καλύπτρα να πετάγεται προς τα πίσω σε ένα πανδαιμόνιο από θορύβους… αισθάνομαι να σηκώνομαι κάμποσο όχι παραπάνω από μισό μέτρο μαζί με το κάθισμα που με είχε σφίξει αυτόματα τόσο δυνατά επάνω του… και μετά τίποτε… νεκρός δεν θυμάμαι τίποτε, έχασα τις αισθήσεις μου από τα πολλά Gs.

Δεν ξέρω πόσο κράτησε η αναισθησία μου. Ξαφνικά αρχίζω να έχω αισθήσεις. Μάλλον μόνο μία αίσθηση. Αισθάνομαι ότι με κλωτσάνε στο πρόσωπο πολύ δυνατά και στροβιλίζομαι. Δεν βλέπω …δεν καταλαβαίνω τίποτε άλλο πέραν από το κτύπημα και μία βοή. Δεν καταλαβαίνω αν ζω ή αν ονειρεύομαι.

Ξαφνικά όλα αυτά εξαφανίζονται. Αισθάνομαι ότι ξυπνώ από βαθύ ύπνο. Μία απέραντη ησυχία και γαλήνη κυριαρχεί. Σε λίγο αρχίζω να βλέπω και ταυτόχρονα να ακούω ένα ελαφρύ θρόισμα του ανέμου.

Ναι βλέπω, ακούω, καταλαβαίνω, θυμάμαι, ζω, μάλλον ζω προς το παρόν. Αμέσως αρχίζω να λειτουργώ στους ρυθμούς της προηγούμενης φάσης, η ηρεμία μου εξαφανίζεται, το άγχος μεγαλώνει και το λαχάνιασμα πιο έντονο. Πέφτω πολύ γρήγορα, γρηγορότερα από ότι στην εκπαίδευση… Κάτι γίνεται η θάλασσα πλησιάζει. Εγώ περιστρέφομαι και ταλαντεύομαι… κάτι δεν πάει καλά… Δίπλα μου σχεδόν σε απόσταση μικρότερη από πεντακόσια μέτρα πολύς αφρός και άσπροι κύκλοι χάλαγαν το φουρτουνιασμένο τοπίο του πελάγους. Ήταν το σημείο που έπεσε το αεροπλάνο μας…

Ενεργοποιώ αμέσως τους δύο αεροθαλάμους των σωσιβίων που φόραγα κάτω από τις αμασχάλες. Ευτυχώς δουλέψανε και φουσκώσανε αμέσως. Κατόπιν ακούω κάτι από κάτω να φυσάει και να ξεχωρίζει από την βοή των κυμάτων και του ανέμου. Ήταν η βαρκούλα που φούσκωνε… είχε ενεργοποιηθεί με την εγκατάλειψη γιατί το είχα στο αυτόματο τον διακόπτη… Ανακουφίστηκα… πήρα θάρρος… Τώρα έπρεπε να κοιτάξω τι γίνεται με την πτώση μου. Θυμήθηκα την εκπαίδευση. Ανοίγω χέρια-πόδια και αρχίζει να ξεστρίβεται το αλεξίπτωτο… Κατάλαβα αμέσως… Είχα μικρή ταχύτητα στην εγκατάλειψη… Στο τσακ βγήκα από μέσα. Ευτυχώς ξεστρίφτηκε αλλά οι ταλαντώσεις μεγάλωναν… Φοβήθηκα μην με χτυπήσει με τα πλάγια στην επιφάνεια της θάλασσας και τότε… Βουτάω την μια μεριά όπως μας είχαν μάθει και προσπαθώ να την κατεβάσω για να πιάσω τους ιμάντες… Αδύνατον… ήμουν πολύ βαρύς ή πολύ αδύναμος για να το φτάσω. Άλλωστε ήταν και πιο μακριά από αυτό που είχα εκπαιδευτεί. Δεν το βάζω κάτω… Τραβάω την μια μεριά ολόκληρη και με όλη μου την δύναμη προσπαθώ να την κρατήσω κατεβασμένη. Τα καταφέρνω προς στιγμήν αλλά δεν είμαι σίγουρος για πόσο… Περνάω το χέρι από μέσα το αριστερό και με το δεξί το κρατάω κλειστό. Κάτι γίνεται… Οι ταλαντώσεις μειώνονται… μάλλον όμως δεν προλαβαίνω να τις εξομαλύνω πλήρως… Η θάλασσα πλησιάζει. Αποκτώ την αυτοκυριαρχία μου πλήρως… τα πήγα καλά μέχρι τότε… ξεψαρώνω και γίνομαι άνετος… Απασφαλίζω το αριστερό άγκιστρο για να ελευθερώσω γρηγορότερα το αλεξίπτωτο μόλις έλθω σε επαφή με την θάλασσα. Μας είχαν πει βλέπετε στο σχολείο διαβίωσης ότι μπορούμε να το κάνουμε… Άλλωστε βάσταγα τον ιμάντα με το χέρι οπότε δεν υπήρχε πρόβλημα. Αισθάνθηκα άνετα… κοιτάω δεξιά και ψηλότερα… Ο Κώστας κατέβαινε. Είσαι καλά ρωτάω… σωσίβιο φωνάζω… Είδε τα δικά μου ή τα είχε ενεργοποιήσει και βλέπω να ανοίγουν και τα δικά του… Δεν τον ξανακοίταξα… Η διαφορά βάρους με έκανε πολύ πιο γρήγορο στην κάθοδο… Μετά τον Κώστα ρίχνω μια ματιά κάτω. Πλησίαζα γρήγορα… έπρεπε να προετοιμαστώ… Μία καλή ένδειξη λέω μέσα μου είναι η στιγμή που η βάρκα θα ακουμπήσει στο νερό. Ήταν χαμηλότερα από μένα 10 περίπου πόδια, αν και ο αέρας που φύσαγε από πίσω μου την σήκωνε αρκετά ψηλά (πάντως χαμηλότερα από μένα).

Πριν προλάβω να συνειδητοποιήσω αυτό που σκέφθηκα και να το επεξεργαστώ, αισθάνομαι ξαφνικά τον εαυτό μου μέσα στο νερό. Χωρίς να προλάβω να πάρω ανάσα πήγα πάνω από πέντε μέτρα μέσα… Αιφνιδιάστηκα… Τι συνέβη…. Τα έχασα… πανικός… Αρχίζω να πανικοβάλλομαι μέσα στα μαύρα νερά… Μηχανικά απασφαλίζω το δεξιό ιμάντα του αλεξιπτώτου και περίμενα τα σωσίβια να με ανεβάσουν στην επιφάνεια… Μάταια όμως κάτι με τράβαγε μέσα στο νερό. Δεν είχα άλλο διαθέσιμο αέρα στα πνευμόνια… Άρχισα να πίνω νερό… πνίγομαι σκέφτηκα… Εγκαταλείπομαι στη μοίρα μου… Δεν μπορούσα να κάνω τίποτε… Τελευταία αναλαμπή του μυαλού μου μέσα στην αγωνία του πνιγμού και του πανικού… Αυτό που με τραβούσε και με κράταγε στο νερό δεν ήταν τίποτε άλλο παρά το αριστερό μου χέρι. Το διατηρούσα κλειστό από την στιγμή που στον αέρα απελευθέρωσα τον ιμάντα, για να μην μου φύγει. Έτσι ενώ απελευθέρωσα τον δεξιό ιμάντα, στην ουσία κράταγα το αλεξίπτωτο με το αριστερό χέρι. Αυτό πάλι είχε φουσκώσει στην επιφάνεια της θάλασσας από τον δυνατό αέρα και με τράβαγε διαγώνια κρατώντας με περίπου ένα μέτρο μέσα στο νερό. Ανοίγω το χέρι, και η τελευταία γουλιά ήταν γεγονός. Βγήκε το κεφάλι στην επιφάνεια… Δεύτερη φορά μέσα σε λίγα λεπτά που είχα σωθεί και πάλι.

Από το σημείο αυτό και μετά όλα είναι διαφορετικά. Νέος αγώνας για επιβίωση ξεκινά. Ήξερα ότι περίπτωση να μας περισυλλέξουν δεν υπήρχε πριν ξημερώσει. Ήμουν 10 περίπου μίλια από τις ακτές, αλλά η Π.Α. (Πολεμική Αεροπορία) δεν διέθετε ελικόπτερα νυκτερινής διάσωσης. Έπρεπε να επιζήσω μέχρι την επομένη ημέρα… Με δυο τρεις προσπάθειες φθάνω την βαρκούλα. Βλέπω ξαφνικά δίπλα της να επιπλέουν τα δύο check list (σ.σ. = λίστα ελέγχου) μου. Είχα ξοδέψει πολύ χρόνο για να τα φτιάξω. εν όψει της επικείμενης εκπαίδευσής μου στο ΣΜΕΤ ως κυβερνήτης. Ματαιώνω την προσέγγιση στη βαρκούλα και κολυμπώ να τα πιάσω. Βλέπεται η μέχρις στιγμής επιβίωσή μου, μου ανανέωσε την αγάπη για το επάγγελμα και αισθανόμουν απόλυτα σίγουρος ότι την επόμενη εβδομάδα θα ξεκίναγα κανονικά την εκπαίδευση… Το πρώτο, το μεγάλο, το έφτασα. Το δεύτερο μάταια προσπαθούσα… όλο και απομακρυνότανε και δεν διέκρινα και καλά τη θέση του λόγω του κυματισμού. Παρατώ την προσπάθεια και προσεγγίζω την βαρκούλα. Μόλις ανεβαίνω επάνω ήλθε η ανακούφιση. Λίγα δευτερόλεπτα έμεινα ακίνητος για να ηρεμήσω. Ένα τεράστιο κύμα που με πλάκωσε όμως με επανέφερε στην πραγματικότητα. Κάθομαι κανονικά στον πάτο της και τότε συνειδητοποίησα ότι στην ουσία ήταν ένα σωσίβιο με πάτο, ίσα-ίσα για να κάθομαι σταυροπόδι.

Ακούω από πάνω μου να στριφογυρνάει ο Νο 1. Εγώ όμως με την ησυχία μου ανοίγω το κυτίο επιβίωσης και αρχίζω να τακτοποιώ τα εφόδια. Το πρώτο πράγμα που έβγαλα ήταν η σκόνη για τους καρχαρίες. Παρά τις οδηγίες χρήσης και όσα μας είπαν στο σχολείο επιβίωσης, είχα ακούσει ότι πολλές φορές η πτωμαΐνη αντί να απομακρύνει μαζεύει τους καρχαρίες… Έτσι χωρίς δεύτερη σκέψη την ταξίδεψα μακριά μαζί με το αεροπλάνο… Στην συνέχεια βγάζω ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου. Αυτά λέω είναι για τον Κωστάκη μου και τα κρύβω στην κάτω τσέπη της φόρμας. Κατόπιν βγάζω ένα φως και τις φωτοβολίδες. Τα βάζω στην τσέπη μπροστά στο στήθος και στη συνέχεια με την βοήθεια του φακού ενεργοποιώ τον ασύρματο. Ακούω με το άνοιγμα τον Νο 1 να φωνάζει με αγωνία…

- Γιώργο μας ακούς… Γιώργο μας βλέπεις… αν μας ακούς μίλα ή ρίξε φωτοβολίδα…

Κατάλαβα ότι έπρεπε να είχα ήδη μιλήσει νωρίτερα.

- Σας ακούω πέντε στα πέντε και είμαι καλά…

- Μπράβο …περίμενε και έρχονται να σε μαζέψουν …η απάντηση.

Χαμογέλασα… ήξερα ότι ήθελαν να μου δώσουν κουράγιο. Δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει αυτό πριν χαράξει… Προσπάθησα όμως να ξεπεράσω τις σκέψεις μου και τους φόβους που κατά καιρούς έρχονταν και έφευγαν μαζί με τα μεγάλα κύματα που πότε με ανέβαζαν στην κορυφή και πότε στην κοιλιά του, έτοιμα να με πλακώσουν. Τότε κατάλαβα τι έγινε με την ξαφνική μου είσοδο στο νερό. Τα κύματα ήταν πολύ μεγάλα. Η βάρκα ελαφριά και την έσπρωχνε ο αέρας πιο μπροστά από μένα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να περιμένω να ακουμπήσει η βάρκα πρώτα στο νερό και εγώ μετά αλλά εγώ ήμουν πιο πίσω και έσκασα στην κορυφή του κύματος…

Οι δύο πρώτες ώρες πέρασαν σχετικά καλά. Ένα άλλο F-4 ήλθε με τον Μοίραρχο της άλλης μοίρας που κάναμε μαζί σερφινγκ. Με ρωτάει πάλι «Γιώργο είσαι καλά»... και του απαντάω «Καλά ρίξτε μου ένα σερφινγκ και να δείτε για πότε θα βγω έξω»… *δεν ξέρω αν έδινα κουράγιο σε μένα ή σ’ αυτούς).

Όσο όμως πέρναγε ο χρόνος τόσο δυσκόλευαν τα πράγματα… Ο δυνατός αέρας με πάγωνε όταν ήμουν στην κορυφή του κυματισμού. Όταν πάλι ήμουν ανάμεσα στα κύματα οι σταγόνες από τις κορυφές των κυμάτων έπεφταν σαν δυνατή βροχή πάνω μου κάνοντάς με να τουρτουρίζω… Έπρεπε όμως να αντέξω… Παρά τα ενθαρρυντικά λόγια που κατά καιρούς μας έλεγαν από τον ασύρματο το πλήρωμα του C-130 που έριχνε φωτιστικές (φωτοβολίδες), εγώ έβλεπα ότι ήταν δύσκολο να την βγάλω μέχρι το πρωί με τέτοιο κρύο. Πέρασαν περίπου τέσσερις ώρες ίσως και παραπάνω όταν άκουσα το ευχάριστο νέο… Έρχεται ένα πλοίο να μας παραλάβει… Αμέσως αναπτερώθηκα… έγινα άλλος άνθρωπος. Και άλλες τόσες ώρες να μου έλεγαν να μείνω στη θάλασσα, θα έμενα περιμένοντάς το.

Περιμένοντας την ελπίδα.

Πράγματι σε μία περίπου ώρα άρχιζε να φωτίζει σε μια μεριά το πέλαγος. Τα φώτα του πλοίου διάχεαν το φως που έμοιαζε με φεγγάρι στην ολοκληρωτική μαυρίλα του πελάγους. Τότε όλα έμοιαζαν πιο όμορφα.

Τότε διαπίστωσα ότι είχα και συντροφιά από πλήθος καλαμάρια. Ναι οι φωτιστικές που έριχνε το C-130 είχαν μαζέψει αρκετά καλαμάρια. Σε μια στιγμή διερωτήθηκα. Άραγε τα καλαμάρια αρέσουν στους καρχαρίες; Γρήγορα όμως απέβαλλα αυτές τις σκέψεις γιατί το μακρινό φως γινότανε πιο έντονο…

Σε λίγο ξεπρόβαλε από τα δυτικά η σιλουέτα ενός πελώριου ξένου εμπορικού… που ήταν από ότι διαπίστωσα κοντά στον κυβερνήτη από τον οποίο είχα απομακρυνθεί περίπου δύο μίλια. Τον βλέπω να ρίχνει φωτοβολίδα και να φωνάζει από τον ασύρματο «help, help» στην συχνότητα κινδύνου. Μάταια όμως. Το πλοίο σταμάτησε αλλά δεν κατέβαζε βάρκα να τον περισυλλέξει, προφανώς λόγω του μεγάλου κυματισμού… Αγανάκτηση. Σε λίγο βλέπω από ΝΔ (νοτιοδυτικά) από την μεριά του Κατάκολου να προσεγγίζει ένας περιστρεφόμενος προβολέας. Αυτό ήταν... έρχεται το ναυαγοσωστικό, το κατάλαβα.

Πράγματι με προσέγγισε στην κρίσιμη ώρα όπου ο οργανισμός συμπεριφέρεται από το κρύο παράξενα. Αφήνω την βαρκούλα και προσεγγίζω πλάγια στην πλώρη του. Δυο χέρια με πιάνουν από το δεξί χέρι και με τραβάνε προς τα πάνω. Δυστυχώς δεν γνώριζαν το βάρος μου. Ξεφεύγω και πέφτω μέσα στο νερό χάνοντας από το χέρι μου όσα είχα διασώσει από την βάρκα, (ασύρματο, κάσκα, κλπ). Κτυπώ στα πλάγια και στιγμιαία ζαλίζομαι, όμως ασυνείδητα κλωτσάω τα ύφαλα του πλοίου και να ‘μαι πάλι στην επιφάνεια. Ρίχνουν σκοινί και με ανεβάζουν με επιτυχία. Μπράβο τους… ήταν το πλήρωμα του «ΛΙΝΔΟΣ» (Ρ-269) του ναυαγοσωστικού από το Κατάκολο που ήλθε σε τέσσερεις ώρες στο χώρο της πτώσης παρά το απαγορευτικό πλεύσης που ίσχυε… (για το λόγο αυτό δεν ήλθαν πλοία από την Κεφαλονιά να μας μαζέψουν νωρίτερα)… Όλοι τους έφεδροι πλην του αρχιμηχανικού που ήταν του Π.Ν. (Πολεμικό Ναυτικό). Αυτό ήταν σώθηκα... πάμε να μαζέψουμε και τον κυβερνήτη… Τους εξηγώ ότι ήταν δύσκολη η περισυλλογή μου με τον τρόπο που προσέγγισαν... Πρέπει να βάλουν το σκάφος κόντρα στον άνεμο για να ηρεμήσει η θάλασσα από την μεριά του ναυαγού ώστε να τον ανεβάσουν ευκολότερα. Τους πήρα στο λαιμό μου… Όντως προσεγγίζουν τον Κώστα και τον ανεβάζουν με άνεση, αλλά πριν προλάβουμε να το χαρούμε κάποιος λέει ότι το αλεξίπτωτό του πιάστηκε στην προπέλα. Ο καπετάνιος λέει ότι το σκάφος είναι ακυβέρνητο και ίσως αναγκαστούμε να το εγκαταλείψουμε λόγω του ισχυρού ανέμου. Σε λίγο κατάλαβε τι μεσολάβησε μετά από τις κουβέντες αυτές του κυβερνήτη του Λίνδος. Ο μεν Κώστας είπε «ΕΓΩ ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΕΦΤΩ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ» ο δε αρχιμηχανικός με ένα μαχαίρι και φακό βούτηξε στα άγρια νερά και απελευθέρωσε το πηδάλιο. Αυτός ήταν ο ήρωας της ημέρας… από αυτόν σωθήκαμε... άσχετα και αν το συμβάν ποτέ δεν αναφέρθηκε στη συνέχεια. Συγχαρητήρια… να γιατί μιλάμε για Ελληνική ναυτοσύνη…

Μετά από τεσσερισήμισι περίπου ώρες από την εγκατάλειψη ήμουν σε μια ζεστή καμπίνα του υποπλοίαρχου και απολάμβανα ένα ζεστό τσάι. Η εγκατάλειψη πλέον ήταν παρελθόν και οι φόβοι μου για παραμονή στο πέλαγος μέχρι πρωίας όπου θα ερχότανε το ελικόπτερο δεν βγήκαν αληθινοί. Ένα ήταν σίγουρο, ότι το Σαββατοκύριακο θα το πέρναγα με την οικογένειά μου. Μετά από την νυκτερινή μου περιπέτεια κάποιος άλλος θα πήγαινε στη θέση μου στο νησί το Σαββατοκύριακο και εγώ θα πήγαινα κατευθείαν στο Σ.ΜΕΤ. για κυβερνήτης.»

Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Δρ. Γεώργιος Γερούλης

Πρόεδρος Δ.Σ. ΟΣΜΟΣΑ “Ο ΙΚΑΡΟΣ”

Εικόνες

1. το συγκεκριμένο F-4E Phantom II με αριθμό σειράς "01502" κατά την παραλαβή, ήταν το 3ο που κατέφθασε στην Ελλάδα (Αρχείο Π.Α.)

2. το σημείο του συμβάντος, στίγμα όπου το αεροσκάφος κατέπεσε, η αεροπορική βάση Ανδραβίδας (117 Π.Μ. έδρα της 339 ΜΠΚ) κάτω δεξιά

3. Αεροναυαγοσωστικό P-269 "Λίνδος" (1978-1998) (Αρχείο Π.Ν./YIN)

4. Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Δρ. Γεώργιος Γερούλης

5,6. αεροσκάφη "Φάντομ" με χρωματισμό της περιόδου (Αρχείο Π.Α.)