Της Παναγία της Συνεμπάστρας,

το γιορτάσι  8 Σεπτεμβρίου,

το Γενέσιο της Θεοτόκου στην Παλική Κεφαλονιάς 

Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός

            Για τη γέννηση της Θεοτόκου από στείρους γονείς, τον Ιωακείμ και την Άννα, μας δίνονται πληροφορίες από το απόκρυφο (Πρωτευαγγέλιο) του Ιακώβου. Λυπημένοι οι γονείς της παρακαλούσαν με προσευχές το Θεό να τους στείλει ένα παιδί.  Άγγελος  Θεού πληροφόρησε την Άννα ότι θα τεκνοποιήσει, κι εκείνη, υποσχέθηκε να αφιερώσει το παιδί στο Θεό.

          Το θέμα, «της Παναγίας το Γενέσιο» έχει πλούσια εικονογραφηθεί  και υμνογραφηθεί μέσα στη θρησκευτική πίστη και λατρεία του λαού μας.

Βέβαια, η γιορτή αυτή, 8 Σεπτεμβρίου, από λαογραφική άποψη είναι η πρώτη  θεομητορική εορτή και πρώτη επίσημη του φθινοπώρου.

Τα επίθετα που έχει η Παναγία σε διάφορα μέρη ποικίλουν ανάλογα με τις ασχολίες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων της περιοχής.

          Στην Αιτωλία τη λένε «Αποσοδειά», στον Πόντο  «Σταφυλόψη», λόγω που άρχιζαν να τρυγούν τα σταφύλια, στην Καστοριά «Καρυδού», ενώ στην Κεφαλονιά «Συνεμπάστρα», επειδή τότε συνεμπάζουν, μαζεύουν τα πάντα οι γεωργοί, λόγω που έρχονται βροχές. Υπάρχει δε, και μια άλλη εκδοχή, ότι η λέξη –επίθετο «Συνεμπάστρα», προέρχεται από τίτλο κάποιου  καθολικού ύμνου ή τελετής που αφορά την Παναγία.

          Πάμπολλες εκκλησίες, μοναστήρια  και τόποι  γιορτάζουν  το Γενέσιο της Παναγίας  και κορυφώνουν την εορτή αυτή, πέρα από τη θρησκευτική πλευρά της  σε πανηγύρι κεφιού και χαράς.

          Στην Κεφαλονιά, σε πολλά μέρη  γιορτάζουν αυτή την ημέρα  όπως: Στα Διλινάτα  η Παναγία στη Λάμια , στο μοναστήρι των Θέματων της Πυλάρου, στο μοναστήρι του Παλαιοχέρσου στην Έρισσο, στα Δελλαπορτάτα η Παναγία με το λουλούδι, στα Κουβαλάτα η Παναγία η Κουβάλαινα ή Κουβαλιώτισσα , η Καρακαλιώτισσα μεταξύ Χαυριάτα και Βουνί, στα Καρδακάτα , στο Αργοστόλι. και αλλού..

          Στο Αργοστόλι  γιόρταζε και γιορτάζει η περίφημη «Παναγία η Πρεβεζιάνα», που  πριν την εορτή έκαναν για οχτώ μέρες παρακλήσεις εκεί στην καθολική εκκλησία, όπου φιλοξενείται η εικόνα. Η εικόνα ήταν ορθοδόξου τύπου, αλλά είχε βρεθεί από Κεφαλονίτη καθολικό καπετάνιο στα νερά της Πρέβεζας και την είχε προσφέρει στην καθολική  εκκλησία του Αργοστολίου. Η συμφωνία ήταν να την εορτάζουν και καθολικοί και ορθόδοξοι, στο πνεύμα  ότι η Παναγία είναι μία για όλους.

Ακολουθεί μια μικρή περιγραφή από δύο ονομαστά πανηγύρια  που γίνονται στην περιοχή της Παλικής, και, που οι πιστοί τα τιμούν με περίσσια  αγάπη και σεβασμό.

 Το Γενέσιο της Θεοτόκου στα  Δελλαπορτάτα Παλικής

Το πανηγύρι στα Δελλαπορτάτα είναι ονομαστό από παλιά για το Λουλούδι της Παναγίας που υπάρχει και φυλάσσεται στο ναό αυτόν. Πρόκειται για «ξυλόβλαστο λουλούδι, ή λουλούδι της ερήμου», το οποίο ανοίγει και «απλώνει» ή ξετυλίγει τα μαζεμένα του κλαδιά κατά τη διάρκεια των ακολουθιών της Ιεράς Πανήγυρις  της Παναγίας. Όταν τελειώσει η γιορτή της Παναγιάς αυτό φυλάσσεται προσεκτικά σε κατάλληλη γυάλα, αφού ήδη από μόνο του αρχίζει να κλείνει ή να μαζεύει όπως λένε. Θεωρείται ένα θαύμα που επιτελείται από την πίστη των προσευχομένων και λειτουργηθέντων στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Το Λουλούδι αυτό το έφερε γύρω στα 1900 η Ελένη Δελλαπόρτα  από τα Ιεροσόλυμα.

Κόσμος πολύς από νωρίς ανηφορίζει για το εσπερινό της εορτής της Παναγίας στα Δελλαπορτάτα. Ολόφωτη η εκκλησιά και αστραφτερή από την πάστρα που  κάνουν οι επίτροποι του ναού.  .

Όλα είναι από μέρες  τακτοποιημένα, τα βάζα με τα λουλούδια , ο θρόνος της Παναγίας στολισμένος με τα άνθη, οι δάφνες πάνω από τα στασίδια, οι γιρλάντες στον εξωτερικό χώρο. Όπου και να πέσει το μάτι σου όλα είναι στη εντέλεια. Χαίρεσαι να βλέπεις να μυρμηγκιάζει ο δρόμος του  ερειπωμένου και μικρού χωριού των Δελλαπορτάδων από κόσμο. Άλλοι με τα κάνιστρα με τις αρτοκλασίες στολισμένες  με του βασιλικούς,  άλλοι κάνιστρα   με φιόρα κι άλλοι με τα αυτοκίνητά του να παλεύουν να παρκάρουν για να χαρούν τον εσπερινό της εορτής….

Απλή και όμορφη  γίνεται η είσοδος για το θρόνο της Παναγίας του « Ιερού λουλουδιού», που ανοίγει κατά τη διάρκεια της τελετής της εορτής και κλείνει μετά το πέρας της εορτής και φυλάσσεται στο ναό, ως δώρο της Παναγίας και της πίστης μας.

Παναγία η Κουβαλιώτισσα ή Κουβάλαινα

Ονομαστό και αυτό το πανηγύρι και μάλιστα μαζεύει αρκετό κόσμο όλη την επαρχία  της Παλικής.

Η εκκλησία της Παναγίας  είναι  στο έμπα του χωριού και σε υποδέχεται πάντα την ημέρα αυτή με τον σημαιοστολισμό της και τις  πολύχρωμες γιρλάντες της…  Η φροντίδα του ναού και του χώρου ευρύτερα είναι των επιτρόπων , ιδίως της Αργυρώς Γαλανού που μεριμνά  για την πάσα λεπτομέρεια.

 Να είναι καλά όλοι οι Κουβαλιάδες, να  τους βλέπει από ψηλά η Παναγιά, να τους χαίρεται που διατηρούν το πανηγύρι της όσο μπορούνε και να βρίσκονται πάντα από καλό, όπως σ’ αυτό το γιορτάσι του χωριού τους.

Και του χρόνου και πολλούς,  να είμαστε  καλά, να συναντηθούμε όλοι  στα Κουβαλάτα στο γιορτάσι της Παναγιάς μας.