Είναι προφανές ότι για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με πλούσια πολιτιστικά αποθέματα και με αρκετά μνημεία -διεθνούς εμβέλειας και σημασίας- ενταγμένα στον κατάλογο της UNESCO, η επέτειος αυτή έχει ιδιαίτερη αξία και συμβολισμό. Όμως εκτός από την δωρεάν είσοδο των πολιτών - κατά την ημέρα αυτή- στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους (οι οποίοι συχνά είναι... κλειστοί λόγω έλλειψης προσωπικού) καμία πραγματικά αξιόλογη δράση δεν αναλαμβάνεται από το ελληνική πολιτεία ή την αυτοδιοίκηση με αποτέλεσμα η ημέρα αυτή να περνά απαρατήρητη για το ευρύ κοινό, χωρίς καμία παιδευτική επίδραση.

Από τη 'Χάρτα της Βενετίας'(1964), τη 'Διακήρυξη του 'Αμστερνταμ' (1975) και τη 'Σύμβαση της Γρανάδας' (1985) που έχει κυρωθεί από τη χώρα μας,έχουν γίνει μέχρι σήμερα πολλά βήματα και έχουν υπογραφεί μια σειρά από σημαντικά ντοκουμέντα που αφορούν επιμέρουςθέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς (ιστορικά κέντρα, ιστορικές πόλεις κλπ). Επίσης η ελληνική νομοθεσία έχει εκσυγχρονιστεί σημαντικά (νόμος 3808/2002κ.ά.)αλλά δυστυχώς αυτό δεν αρκεί, διότι αποτελεί μόνον την αναγκαία συνθήκη. Η ικανή συνθήκη είναι η δημιουργία μιας αντίληψης και νοοτροπίας που θα επιτρέπει την ουσιαστική εφαρμογή των παραπάνω θεσμών σε όλα τα επίπεδα, πράγμα που λείπει ακόμα από την ελληνική πραγματικότητα.

Στα νησιά μας οι φιλότιμες προσπάθειες των λίγων δεν αρκούν για να αντισταθμίσουν την αδιαφορία των πολλών. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Υπήρξε και υπάρχει ακόμα η αδιαφορία και η αμέλεια ορισμένων τοπικών ιθυνόντων η οποία υπονομεύει διαχρονικά την προστασία των μνημείων του τόπου μας . Υπήρξαν βεβαίως και εκείνοι που αφιέρωσαν ένα μεγάλο μέρος από τη δράση τους και τη ζωή τους για τη διάσωση και διατήρηση της μνημειακής κληρονομιάς και γενικότερα των πολιτιστικών αγαθών -ακίνητων και κινητών. Ακόμη θα πρέπει να θυμίσουμε τις προσπάθειες αλλά και τα επιτεύγματα της αθόρυβης και συστηματικής δουλειάς των επιστημόνων (αρχαιολόγων, ιστορικών, αρχιτεκτόνων, συντηρητών κ.ά.),στελεχών των δημόσιων υπηρεσιών, που είναι αρμόδιες για την διαφύλαξη, προστασία και ανάδειξη των αρχαίων και νεώτερων μνημείων των νησιών μας.

Σ' αυτόν τον διαρκή αγώνα για τα μνημεία μας η συμβολή των τοπικών κοινωνιών – που είναι και το θέμα του φετινού εορτασμού- μπορεί να είναι καταλυτική για την επίτευξη μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι επομένως ανάγκη να υπάρξει μια μεγάλη κινητοποίηση από όλους τους τοπικούς φορείς και τις οργανώσεις των πολιτών που θα αναγκάσει την όποια κεντρική η τοπική πολιτική αρχή να εκτιμήσει την αξία τηςκληρονομιάς μας - μνημειακής, αρχαιολογικής, αρχιτεκτονικής- και να ενδιαφερθεί για την σωστή και αρμονική ένταξή της στον κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό του τόπου μας: της Κεφαλονιάς και Ιθάκης και των νησιών του Ιονίου γενικότερα.

Ηλίας Μπεριάτος

Αντιπρόεδρος του Δ. Σ. του ΙΚΙ