Βατσέλι : Μια ιστορική λέξη της Κεφαλονιάς
Το βατσέλι αποτελεί μονάδα μέτρησης βάρους η οποία χρησιμοποιείται μόνο στη Κεφαλονιά. Είναι όμως έτσι; Κι από πού έχει προέλθει; Επίσημα δεν υπάρχει σε κανένα σύστημα μέτρησης η μονάδα αυτή, τουλάχιστον όχι με αυτή την ονομασία. Αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη αυτή τη μονάδα μέτρησης και ρωτώντας παλιότερους μάθαμε πως το βατσέλι ισούται με 80 λίτρες!! Ψάχνοντας σχετικά με τις λίτρες μάθαμε ότι ούτε κι αυτή η μονάδα μέτρησης υπάρχει επίσημα σε κάποιο σύστημα μονάδων, αποτελεί όμως παράφραση της αγγλικής λίμπρας.
1 λίτρα = 1 λίμπρα ή λίβρα = 1 pound ή avoirdupois pnd = 453.59237 γραμμάρια
Avoirdupois = είναι γαλλική λέξη και σημαίνει ποσότητα αγαθών.
Ψάχνοντας περισσότερο σχετικά πλέον με τις ποσότητες αγαθών και τις μονάδες μέτρησης τους πέσαμε επάνω στο bushel! όπου bushel το βατσέλι.
Bushel, βούτσελ, βατσέλι η ιστορία της λέξης και η παράφραση της στο χρόνο μέσα από την επτανησιακή διάλεκτο.
Το bushel όμως είναι μονάδα μέτρησης όγκου η οποία είναι επίσημη στην Αμερική και ισούται με 36.3687 λίτρα. Χρησιμοποιείται κατά κόρον στις αγοροπωλησίες γεωργικών αγαθών στην Αμερική. Ο επίσημος ορισμός του είναι ο όγκος που περικλείεται σε ένα κύλινδρο ύψους 18,5 ιντσών και διάμετρο 8 ιντσών. Ο όγκος αυτός ισούται με 8 αμερικανικά γαλόνια.
Το bushel όμως μετράει όγκο ενώ εμείς εδώ μετράμε βάρος, πώς γίνεται αυτό?
Αυτό γίνεται γιατί έχει δοθεί μια ονομαστική τιμή βάρους για το κάθε αγροτικό προϊόν από το πανεπιστήμιο του Michigan.
Παράδειγμα 1 βατσέλι κριθάρι = 48 λίμπρες ενώ 1 βατσέλι βρώμη = 32 λίμπρες.
Έτσι φτάνουμε και στην ελιά όπου έχουμε την τιμή 1 βατσέλι ελιές = 80 λίμπρες κοκ.
Πως όμως έμεινε αυτή η μονάδα μέτρησης στην Κεφαλονιά και παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας την εποχή του κιλού του λίτρου και του μέτρου;
Εγώ πιστεύω πως λόγω του ότι οι Κεφαλλονίτες ανέκαθεν ασχολιόνταν με το διεθνές εμπόριο με συναλλαγές σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου ήταν συνηθισμένοι να χρησιμοποιούν αυτή την επίσημη μονάδα μέτρησης την προερχόμενη από την Αμερική. Ακόμα και σήμερα όταν πλοία φορτώνουν σιτηρά από την Αμερική στην φορτωτική αναγράφεται η ποσότητα σε μετρικούς τόνους, σε long tons και σε bushels. Το bushel ερχόταν να εξομαλύνει τις διαφορές μεταξύ του αγγλοσαξονικού συστήματος μέτρησης με το αμερικανικό σύστημα μέτρησης. Παρέμεινε μέχρι τις ημέρες μας λόγω του ότι τα Επτάνησα χρησιμοποιούσαν τις αγγλικές μονάδες μέτρησης μέχρι και τις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε σχέση με την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα όπου χρησιμοποιούσε τις οκάδες για την μέτρηση βαρών.
Δ.Γαρμπής