Με στόχο την εκκαθάριση όλων των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, ληξιπρόθεσμων και μη, έως τον Οκτώβριο, το υπουργείο Εργασίας και η διοίκηση του ΕΦΚΑ ενεργοποιούν τις fast track διαδικασίες έκδοσής τους. Η σχετική εγκύκλιος που αφορά τις κύριες συντάξεις εκδόθηκε χθες και ήδη δίνεται εντολή στις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ να σταματήσουν αμέσως κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευση στοιχείων που αφορούν τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 και να εκδώσουν άμεσα τις πράξεις απονομής σύνταξης με βάση τις σχετικές διατάξεις του πρόσφατου ασφαλιστικού νόμου (ν. 4921/2022) για τις «συντάξεις εμπιστοσύνης».

Αλλά και για τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την 1η Απριλίου 2022 και μετά, στο πλαίσιο της fast track διαδικασίας, εφόσον η οριστική πράξη δεν εκδοθεί μέσα σε ένα τρίμηνο, ήτοι στις αρχές Ιουλίου, ορίζεται ρητά πως θα διακόπτεται κάθε αλληλογραφία για επαλήθευση των στοιχείων που έχει υποβάλει ο αιτών και η σύνταξη θα βγαίνει με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα είτε στο αρχείο του ΕΦΚΑ είτε στον φάκελο που έχει υποβάλει ο αιτών.

Προσοχή όμως: Στην εγκύκλιο ξεκαθαρίζεται ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που έχει δηλωθεί χωρίς τεκμηρίωση θα υπολογίζεται με βάση τις χαμηλότερες εισφορές, που αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη αν πρόκειται για μισθωτό ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αν πρόκειται για ασφαλισμένο επαγγελματία ή αγρότη, με κίνδυνο η σύνταξη να είναι κατά τι χαμηλότερη από αυτή που πραγματικά αντιστοιχεί στον ασφαλισμένο. Υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος ο ΕΦΚΑ να καταβάλει για ένα διάστημα συντάξεις σε άτομα που δεν τις δικαιούνται. Για τις συντάξεις εμπιστοσύνης (παλαιές αιτήσεις), ο επανέλεγχος, που θα είναι καθολικός και όχι δειγματοληπτικός, θα μπορεί να γίνει σε βάθος 10ετίας, ενώ για συντάξεις fast track (νέες αιτήσεις), ο επανέλεγχος θα γίνεται εντός 5 ετών.

Μάλιστα, εάν από τους ελέγχους αυτούς προκύψει ότι οι συντάξεις αυτές δεν έπρεπε να εκδοθούν, θα αναστέλλεται άμεσα η καταβολή τους και θα αναζητούνται τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά. Η καταβολή δεν θα σταματά στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο χρόνος που υπολείπεται για τη λήψη της σύνταξης είναι έως δύο έτη και ο ασφαλισμένος αποδεχθεί να τον καλύψει καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές που του αναλογούν.

• Ενέργειες για έκδοση συντάξεων εμπιστοσύνης

Για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στον ΕΦΚΑ έως και το τέλος Μαρτίου, οι υπάλληλοι καλούνται να εκδώσουν πράξεις απονομής σύνταξης ή απορριπτικές αποφάσεις με βάση τα στοιχεία του συστήματος «ΑΤΛΑΣ» ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που τηρούνται στον ΕΦΚΑ, καθώς και τη δήλωση του αιτούντος για ασφαλιστικό χρόνο πέρα από αυτόν που έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά. Αυτό σημαίνει πως δεν απαιτείται πλέον η προσκόμιση παραστατικών που τεκμηριώνουν την ύπαρξη επιπλέον ασφαλιστικού χρόνου και για τον λόγο αυτό αναστέλλεται προσωρινά κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευσή τους. Τα στοιχεία αυτά, βέβαια, θα ελέγχονται εκ των υστέρων. Αντιστοίχως, εάν από το ηλεκτρονικό ιστορικό του αιτούντος και από τη δήλωση για επιπλέον χρόνο ασφάλισης δεν θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι εισηγητές θα εκδίδουν αμέσως απορριπτικές αποφάσεις.

Ενεργοποιούνται οι διατάξεις του πρόσφατου ασφαλιστικού νόμου για τις «συντάξεις εμπιστοσύνης».

Μάλιστα, η εγκύκλιος προβλέπει ότι η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης σε αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 θα γίνεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.

Τέλος, ξεκαθαρίζεται ότι ως εισφορές για τον ασφαλιστικό χρόνο, εκτός του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού που έχει δηλωθεί χωρίς τεκμηρίωση, θα λογίζονται αυτές που αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη αν πρόκειται για μισθωτό ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αν πρόκειται για ασφαλισμένο άλλης κατηγορίας.

• Ενέργειες για την έκδοση συντάξεων fast track

Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την 1η Απριλίου 2022 και μετά, εάν δεν έχει εκδοθεί απόφαση εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης (η προθεσμία ξεκινά λίγο αργότερα όταν ο αιτών έχει οφειλές ή απαιτείται να τεκμηριώσει και ποσοστό αναπηρίας για να λάβει σύνταξη), εφαρμόζεται μια διαδικασία fast track. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μετά την πάροδο του τριμήνου διακόπτεται και πάλι η αλληλογραφία για επαλήθευση των στοιχείων και η απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) εκδίδεται με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται από την 1η Ιουλίου 2022, δηλαδή μετά τη συμπλήρωση τριμήνου για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί από την 1η Απριλίου 2022 και μετά.

Ετσι, οι υπάλληλοι – εισηγητές, στο πλαίσιο της διαδικασίας fast track, θα ελέγχουν αν στην ηλεκτρονική αίτηση συνταξιοδότησης έχουν υποβληθεί ή αναρτηθεί τα δικαιολογητικά (για τον πρόσθετο χρόνο ασφάλισης) εντός 15 ημερών. Και αυτό γιατί σε περίπτωση που τα δικαιολογητικά δεν υποβληθούν εντός αυτής της προθεσμίας, δεν αναγνωρίζεται ο αντίστοιχος χρόνος ασφάλισης. Και σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου γίνεται κατά απόλυτη προτεραιότητα μετά την 1η Ιουλίου 2022.

Καθώς ο πραγματικός έλεγχος θα διενεργείται σε βάθος 5-10 ετών, η εγκύκλιος ορίζει ότι εάν ο ασφαλισμένος δεν τηρεί τα αποδεικτικά του επιπλέον χρόνου ασφάλισης, η τελική σύνταξη θα μειώνεται αναλόγως ή ακόμη και θα ανακαλείται.

26.624 κύριες και επικουρικές συντάξεις μόνο μέσα στον Απρίλιο

Ανεβάζει ταχύτητα ο ΕΦΚΑ, με τις αρμόδιες υπηρεσίες να αυξάνουν μήνα με τον μήνα την έκδοση νέων οριστικών συνταξιοδοτικών αποφάσεων. Ετσι, τον Απρίλιο εκδόθηκαν 26.624 νέες συντάξεις, κύριες, επικουρικές και εφάπαξ, έναντι 22.425 που εκδόθηκαν ένα μήνα πριν, τον Μάρτιο (αύξηση της τάξης των 4.199 νέων συντάξεων ή 15,7%).

Η διαφορά αυτή προκύπτει ιδιαίτερα από τις επικουρικές, καθώς τον Μάρτιο εκδόθηκαν 5.747, 3.741 λιγότερες από τις 9.538 που εκδόθηκαν τον Απρίλιο, γεγονός που αποδεικνύει ότι όσο συνεχίζεται ο ρυθμός αύξησης της έκδοσης κύριων συντάξεων από τον ΕΦΚΑ, τόσο θα «ξεμπλοκάρουν» και οι επικουρικές, που δεν αναφέρονται στις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τρίτους, εκτιμάται όμως ότι ανέρχονται σε περίπου 120.000. 

Αναλυτικά, τα στοιχεία του συστήματος Ηλιος για τον περασμένο μήνα δείχνουν ότι τον Απρίλιο εκδόθηκαν 16.624 νέες συντάξεις. Οι δικαιούχοι έλαβαν σε μηνιαία βάση 12,49 εκατ. ευρώ, ενώ καταβλήθηκαν και αναδρομικά ποσά, συνολικού ύψους 110,76 εκατ. ευρώ. Οι περισσότερες νέες συντάξεις (13.363) ήταν γήρατος. Οι υπόλοιπες ήταν θανάτου (8.610), αναπηρίας (3.297) και λοιπές (1.354).

Από το σύνολο των νέων συντάξεων οι 14.627 ήταν κύριες που εκδόθηκαν από τον ΕΦΚΑ, δηλαδή προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ άλλες 1.292 προέρχονται από το Δημόσιο. Επίσης, εκδόθηκαν 9.538 επικουρικές και 897 μερίσματα.

Κατά μέσον όρο, οι νέες συντάξεις που εκδόθηκαν από τον ΕΦΚΑ (14.627) οδηγούν βέβαια σε σημαντικά χαμηλές συντάξεις, ήτοι μόλις 652,59 ευρώ. Σημαντικά υψηλότερες, κατά μέσον όρο στα 824,23 ευρώ, ήταν οι συντάξεις που εκδόθηκαν από το Δημόσιο. 

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι όσο ωριμάζει ο «νόμος Κατρούγκαλου», τόσο μειώνονται οι καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις.    

Οι 9.538 νέες επικουρικές συντάξεις που εκδόθηκαν τον Απρίλιο, ήταν κατά μέσον όρο ύψους 178,83 ευρώ, ενώ τα 897 νέα μερίσματα ήταν μόλις 99,75 ευρώ.

Βέβαια, και η συνολική εικόνα των συντάξεων δείχνει ότι σχεδόν οι μισοί συνταξιούχοι (1.106.809 ή 45,2%) λαμβάνουν κύρια σύνταξη έως 700 ευρώ μεικτά. Υπάρχουν 655.333 συνταξιούχοι (26,8%) που εισπράττουν έως 500 ευρώ μεικτά, ποσό που αντιστοιχεί σε 470 καθαρά.
Αναλυτικά, τα στοιχεία του συστήματος «Ηλιος» δείχνουν ότι:

• Οι συνταξιούχοι τον Απρίλιο ανήλθαν σε 2.450.433 άτομα. Από αυτούς το 45,2% του συνόλου, ήτοι 1.106.809 συνταξιούχοι, λαμβάνουν έως 700 ευρώ τον μήνα.
• Υπάρχουν 909.232 συνταξιούχοι (37,1%) που έχουν συνολικό εισόδημα έως 600 ευρώ μεικτά (564 ευρώ καθαρά).
• Συντάξεις έως 500 ευρώ λαμβάνουν 655.333 συνταξιούχοι (26,8%).
• Σχεδόν ένας στους πέντε συνταξιούχους (ποσοστό 18,8% ή 461.015 άτομα) είναι ηλικίας 71-75 ετών.
• Το 28,5% των συνταξιούχων είναι ηλικίας άνω των 81 ετών και το 35% μεταξύ 71 και 80 ετών. Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό ποσοστό (33,5%) που είναι ηλικίας από 51 έως 70 ετών.
• Τα πιο υψηλά εισοδήματα από συντάξεις, κατά μέσον όρο, τα λαμβάνουν οι συνταξιούχοι ηλικίας 61-65 ετών (1.023,59 ευρώ).

kathimerini.gr