Μεγάλο παρασκήνιο υπάρχει πίσω από την «φιλολογία» περί κυβερνητικών παρεμβάσεων για μείωση των τραπεζικών προμηθειών και εξορθολογισμό των στρεβλώσεων που έχουν επιβάλει συντονισμένα οι τράπεζες στην Ελλάδα, προς -τεράστιο- όφελός τους.

Οι τέσσερις μεγάλες, τράπεζες (Εθνική, Πειραιώς, Eurobank και Alpha) έχουν επωφεληθεί από την ασυλία που έχουν λόγω του «συστημικού» χαρακτήρα τους, που σημαίνει ότι από αυτές εξαρτάται η συνολική ευστάθεια της αγοράς και της οικονομίας, χάριν της οποίας έχουν επιβάλλει ένα καθεστώς ολιγοπωλίου, δηλαδή καρτέλ, το οποίο χρεώνει «όσο θέλει» τους πελάτες για απλές τραπεζικές εργασίες, κάποιες από τις οποίες έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος.

Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται στις προμήθειες, για τις οποίες τα τραπεζικά έσοδα έχουν εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, όταν τα γκισέ έκλεισαν και όλες οι εργασίες έγιναν ψηφιακές.

Τα στοιχεία των ισολογισμών και οι προβλέψεις που έχουν ανακοινώσει οι 4 συστημικές τράπεζες δείχνουν ότι τα έσοδα από προμήθειες, από 1,2 δισ. ευρώ που ήταν το 2020 θα ξεπεράσουν τα 2 δισ ευρώ το 2024, θα παρουσιάσουν δηλαδή αύξηση 56% σε σχέση με το ύψους τους το 2020, όταν ξεκίνησε η στροφή στις ψηφιακές συναλλαγές , όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα.

Η «έκρηξη» αυτή οφείλεται στο ότι οι πελάτες οδηγήθηκαν αναγκαστικά στις ψηφιακές συναλλαγές και έμειναν εκεί και στη συνέχεια επειδή οι τράπεζες τα τελευταία χρόνια έχουν επιβάλει αντικίνητρα στις συναλλαγές στο γκισέ, περιορίζοντας το ωράριο λειτουργίας.

Έχουν αντιστρέψει την κατάσταση η οποία υπήρχε τη δεκαετία του 2000, όταν οι τράπεζες επέβαλαν αντικίνητρα με αυξημένο κόστος στις συναλλαγές στο γκισέ, για να στραφεί ο κόσμος στις ψηφιακές συναλλαγές και στα ΑΤΜ επειδή εκεί το κόστος ήταν πολύ χαμηλότερο ή και μηδενικό για εκείνες.

Οι προμήθειες είναι πλέον προκλητικές, καθώς έχουν φτάσει να χρεώνουν ακόμα και προμήθεια «εισερχόμενου εμβάσματος» η οποία μάλλον αποτελεί ελληνική πατέντα για να «μπλοκάρουν» τη χρήση καρτών και λογαριασμών ψηφιακών τραπεζών του εξωτερικού που έχουν μηδενικές προμήθειες όπως η Revolut και άλλες.

Η τροπολογία του ΠΑΣΟΚ

Η τροπολογία που κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ ανέδειξε και μια σειρά από πρακτικές που δεν είναι τόσο εμφανείς όσο οι προμήθειες επί των αναλήψεων και μεταφορών, όπως τα έξοδα φακέλου, η χρέωση για εκτύπωση εικόνας συναλλαγών ή ενημέρωσης, έκδοση κάρτας, οι οποίες ενσωματώνονται στα λειτουργικά έξοδα της τράπεζας και επομένως δεν υπάρχει λογική στη χρέωση έξτρα προμήθειας ή εξόδων, όπως για παράδειγμα δικαιολογείται όταν γίνεται ένα έμβασμα στο εξωτερικό όπου διαμεσολαβεί άλλη τράπεζα ή φορέας (που κι αυτό βέβαια υπερχρεώνεται από τις ελληνικές τράπεζες).

Μένει να φανεί ποια θα είναι η κυβερνητική ρύθμιση για τις προμήθειες, αλλά το «καλάθι» μάλλον θα είναι μικρό, αφού σύμφωνα με πληροφορίες οι περιορισμοί θα σχετίζονται με τις λεγόμενες «μικρές» συναλλαγές, δηλαδή αναλήψεις από ΑΤΜ, μεταφορές κ.λπ.

Οι συναλλαγές αυτές αφορούν ένα μικρό ποσοστό του συνόλου, γύρω στα 100 εκατ. ευρώ, δηλαδή ένα 5% στο σύνολο των 2 δισ. ευρώ των εσόδων από προμήθειες και ενώ μπορεί να «φαίνονται» στον πελάτη και επομένως να έχουν επικοινωνιακό αντίκρυσμα, δεν θα θίξουν σοβαρά τα υπερέσοδα των τραπεζών από τις προμήθειες.

Πολλά έσοδα προμηθειών προέρχονται από συναλλαγές που γίνονται για επενδύσεις, αγορά ασφαλιστικών προϊόντων, τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια και άλλα προϊόντα, όπου εκεί είναι ακόμα πιο δύσκολο να βγάλει άκρη ο πελάτης και οι χρεώσεις πιο αδιαφανείς.

Τα επιτόκια

Το μεγάλο «κόλπο» βέβαια των τραπεζών γίνεται με τα επιτόκια, όπου πληρώνουν σχεδόν μηδενικό επιτόκιο για τις καταθέσεις, αλλά χρεώνουν το τρίτο ακριβότερο επιτόκιο για δάνεια στην ευρωζώνη.

Η τροπολογία του ΠΑΣΟΚ περιέχει ρύθμιση η οποία θα υποχρεώνει τις τράπεζες να ακολουθούν το επιτόκιο αναφοράς και στην άνοδο και στην πτώση. Το επιτόκιο αναφοράς είναι το euribor, το οποίο «ακολουθεί» πάνω-κάτω το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ με το οποίο η τελευταία ρυθμίζει την αγορά. Η τάση, όμως, των τραπεζών είναι να ανεβάζουν τα επιτόκια των δανείων όταν η ΕΚΤ ανεβάζει το δικό της επιτόκιο, αλλά δεν μειώνουν τα επιτόκια των δανείων ανάλογα όταν η ΕΚΤ μειώνει το δικό της επιτόκιο.

Το υπουργείο Οικονομικών χαρακτήρισε «Βιαστική, αποσπασματική και ακοστολόγητη» την τροπολογία του ΠΑΣΟΚ για τις τράπεζες, λέγοντας μάλιστα ότι προτείνει διοικητικό καθορισμό των επιτοκίων, κάτι που απαγορεύεται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Από το ΠΑΣΟΚ, όμως, αντιτείνουν ότι η τροπολογία δεν αναφέρεται σε διοικητικό καθορισμό των επιτοκίων, αλλά την ενίσχυση της διαφάνειας με χρήση δεικτών που θα δείχνουν την τάση των επιτοκίων και τη στάση κάθε τράπεζας. Το ΥΠΟΙΚ στη σχετική ανακοίνωση ανέφερε ότι αυτό ρυθμίζεται ήδη από την Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά νομικοί κύκλοι του ΠΑΣΟΚ λένε ότι οι σχετικές αποφάσεις δεν είναι επαρκείς και αυτό το κενό καλύπτει η τροπολογία.

Η ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων, που στην Ελλάδα είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην ευρωζώνη, είναι πηγή μεγάλων κερδών και συνδυάζεται με το ότι αντί οι τράπεζες να χρησιμοποιούν τα χρήματα των καταθέσεων για να δίνουν δάνεια και να κινηθεί η οικονομία, προτιμούν να τα καταθέτουν για δικό τους λογαριασμό και όφελος στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία διαθέτει έναν ειδικό λογαριασμό «διευκόλυνσης» για τις τράπεζες, όπου πληρώνει επιτόκιο 3,25% (το οποίο έχει μειωθεί από 4% που ήταν πριν μερικούς μήνες και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω σήμερα).

Έτσι, έχουμε φτάσει στο σημείο οι καταθέσεις να ανέρχονται σε 200 δισ. ευρώ και να «λιμνάζουν», ενώ τα δάνεια είναι μόλις 120 δισ. ευρώ, δηλαδή υπάρχει πρόσθετη ρευστότητα περί τα 80 δισ. ευρώ, τα οποία οι τράπεζες προτιμούν να «γυρίζουν» σε υψηλότοκες καταθέσεις στην ΕΚΤ ή σε έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, για να κερδίζουν άκοπα τόκους από τη διαφορά επιτοκίων, παρά να κάνουν τη... βασική δουλειά τους που είναι να αξιολογούν εταιρείες, κλάδους και προοπτικές και να δίνουν δάνεια στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

ieidiseis.gr