Η πρώτη επέτειος του Πολυτεχνείου συνέπιπτε με τις  πρώτες εκλογές μετά την δικτατορία, που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, είχε αποφασίσει να γίνουν -όπως και έγιναν- στις 17 Νοεμβρίου 1974. 

Έτσι, λόγω των εκλογών, οι εκδηλώσεις μνήμης μεταφέρθηκαν μια εβδομάδα αργότερα και έγιναν το τριήμερο 22-24 Νοεμβρίου 1974.

Στα σκαλιά του Πολυτεχνείου –σύμβολο πια της Δημοκρατίας- ακούστηκαν ξανά τα τραγούδια της φωτιάς, που είχαν δώσει παλμό στους αγώνες της αντιδικτατορικής νεολαίας.

Ο χώρος του Πολυτεχνείου πλημμυρισμένος από κόσμο

Φοιτητές που έναν χρόνο πριν βρίσκονταν εκεί και άλλοι που συνέδραμαν τον αγώνα βρέθηκαν εκεί ένα χρόνο μετά, με ένα λουλούδι στο χέρι

Στην φωτογραφία, από την ημέρα της  μεγάλης γιορτής, βλέπουμε στα σκαλιά του Πολυτεχνείου, την Μαρία Φαραντούρη, τον Αντώνη Καλογιάννη, και τον Νίκο Ξύλούρη που κρατά το μικρόφωνο. Πίσω τους, με τον μπερέ, είναι ο Πέτρος Πανδής, και πιο πίσω, με σγουρά τα μαλλιά, ο φοιτητής τότε, Κώστας Λαλιώτης.

Μπροστά από αριστερά, Μαρία Φαραντούρη, Αντώνης Καλογιάννης και Νίκος Ξύλούρης (κρατά το μικρόφωνο). Πίσω τους, με τον μπερέ ο Πέτρος Πανδής, και πιο πίσω ο Κώστας Λαλιώτης

Τραγουδώνας στα σκαλιά του Πολυτεχνείου

Μέγα πλήθος συρρέει για να τιμήσει την πρώτη επέτειο. 

Στα κάγκελα (αλλά και παντού στον μέσα χώρο) ο κόσμος έχει αναρτήσει  εκατοντάδες αναθήματα για τους νεκρούς ήρωες: Aνθοδέσμες, ποιήματα και ζωγραφιές, που σήμερα, αν υπήρχαν, θα ήταν πολύτιμες μαρτυρίες αλλά δυστυχώς αφέθηκαν να χαθούν. 

Γεμάτα ποιήματα και λουλούδια τα κάγκελα του Πολυτεχνείου

Πολίτες επισκέπτονται το χώρο και αφήνουν σε κάθε σημείο ποιήματα και λουλούδια

Κομμουνισμός γράφουν τα φέιγ βολάν που κρατά κάποια -προφανώς- φοιτήτρια

Άνθρωποι κάθε ηλικίας, πλησιάζουν στα σημειώματα, να διαβάσουν με συγκίνηση, τι γράφουν για τα παιδιά, που αψήφησαν την χούντα. 

Ένα από τα ποιήματα, που κάποιος άφησε τότε στα κάγκελα, είναι εξαιρετικά αιχμηρό και δυσοίωνο. «Εσύ κοιμάσαι στο σπλάχνο της θύελλας κι εμείς κοιμώμαστε ξύπνιοι για να πεθαίνουμε κάθε μέρα ζωντανοί». 

«Εσύ κοιμάσαι στο σπλάχνο της θύελλας κι εμείς κοιμώμαστε ξύπνιοι για να πεθαίνουμε κάθε μέρα ζωντανοί»

Εννοεί ότι οι ήρωες που πέρασαν στον αιώνιο ύπνο, δεν θα δουν (ευτυχώς) ποτέ τους συντρόφους τους, να «κοιμούνται ξύπνιοι για να πεθαίνουν κάθε μέρα ζωντανοί». Το ποίημα αυτό, προφήτευε κάτι που λίγοι μπορούσαν τότε να δουν. Το Πολυτεχνείο, θα γινόταν μέσο προσωπικής προβολής, και το τεράστιο νόημα του κοινού και υπερκομματικού αγώνα, των φοιτητών που στάθηκαν απέναντι στη χούντα, θα χανόταν μέσα στις εξαργυρώσεις και στις κομματικές διαμάχες. 

«Το αίμα των παιδιών λουλούδιασε» -Ποιήματα παντού

Η πρώτη επέτειος ήταν έντονα φορτισμένη συναισθηματικά

Φοιτητές και άλλοι πολίτες στέκονται στο σημείο που ένα χρόνο πριν βαφόταν με αίμα

Τα ποιήματα που είχαν αναρτηθεί στα κάγκελα του πολυτεχνείου, παρά το ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν σπουδαίο αρχειακό υλικό, αφέθηκαν να χαθούν

Σε μία φωτογραφία, βλέπουμε έναν  τοίχο από το κτίριο του Πολυτεχνείου, όπου είχε γραφτεί ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ. Το σύνθημα αυτό, εξέφραζε όλους όσοι ήθελαν να συνδέσουν την αντιδικτατορική νεολαία με το ΕΑΜ, και η φωτογραφία αυτή αποδεικνύει ότι ο καβγάς για την «κληρονομιά» είχε ήδη αρχίσει από τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης. Κάποιος, διόρθωσε το σύνθημα σβήνοντας τις δύο πρώτες λέξεις και γράφοντας τελικά ΟΛΟΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ-ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΖΕΙ. Δυστυχώς, η ένωση δεν ήταν δυνατή σε ένα μεταπολιτευτικό περιβάλλον όπου διάφορες ομάδες θρυμμάτιζαν τις κοινές μνήμες και παράλλαζαν την ιστορία στα μέτρα των κομματικών συμφερόντων.

Το μήνυμα διορθώθηκε, «Ολοι ενωμένοι -Το Πολυτεχνείο ζει»

Η Νίκη Τυπάλδου, που λίγα χρόνια αργότερα έγινε η προσωπική φωτογράφος του Ανδρέα Παπανδρέου, μας έχει παραδώσει όλο αυτό το πολύτιμο, από την πρώτη επέτειο, υλικό.

Η αείμνηστη Νίκη, υπήρξε σπουδαία φωτογράφος, και ανάμεσα σε άλλα θέματα που φωτογράφισε με σπάνια ευαισθησία και τεχνική, είναι και τα περίφημα πορτέτα  σημαντικών Ελλήνων, από τον χώρο της πολιτικής, του πολιτισμού και της Τέχνης. 

Εδώ, η Νίκη Τυπάλδου, στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, με την αγαπημένη της κόρη Άννα Δρούζα. 

Νίκη Τυπάλδου, Άννα Δρούζα

Όλες οι φωτογραφίε:ς Νίκη Τυπάλδου 1974/ΑΡΧΕΙΟ Αντιδικτατορικής Νεολαίας. 

Πηγή: iefimerida.gr