Οι τέσσερις γέφυρες της Τέχνης, από τους φιλοξενούμενους στο Ιόνιο Κέντρο Τεχνών και Πολιτισμού  -  Linda Saccoccio - Nerissa Tunnessen  - Nicolas Skaldetvind.

23/5/2023

Σοφία Αρ άβου-Παπαδάτου  
Δρ Ψυχολογίας, MSc Κοιν. Οδοντιατρικής, Εικαστικός, Συγγραφέας

Ευχαριστώ για την πρόσκληση να μιλήσω για την Ψυχολογία και την επίδραση της Τέχνης στη Ζωή μας!

Για την Τέχνη δεν πρέπει να λέμε πολλά λόγια, δεν πρέπει να ερμηνεύουμε μας λέει ο Πάμπλο Πικάσο. Πρέπει να αφήνουμε τις αισθήσεις να κάνουν τη δουλειά τους. Να πουν εκείνες αν μας αρέσει ένα έργο ή δεν μας αρέσει. Αυτό βέβαια αφορά το αισθητικό μέρος, γιατί η εννοιολογική φόρτιση μπορεί να απεικονίσει και τέρατα. Που καθόλου δεν θα μας αρέσουν, αλλά θα ενεργοποιήσουν τη σκέψη, την ψυχή  και τη δράση μας!

Ελάχιστα πράγματα επομένως πρέπει να πω για τους τρείς εξαιρετικούς καλλιτέχνες που φιλοξενούνται αυτήν την περίοδο στο πολιτιστικό κέντρο της Σοφίας Καγκάδη στα Μεταξάτα. Ένας χώρος υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας, ένα αληθινό κόσμημα για την Κεφαλονιά.

Οι καλλιτέχνες που φιλοξενούνται εναλλάξ κάθε φορά, φέρνουν εξαιρετικά έργα τέχνης, αλλά δημιουργούν επιπλέον εικαστικά, γλυπτικά, βίντεο κλπ, με υλικά και έμπνευση από το νησί μας.

Οι τέσσερις γέφυρες που χρησιμοποιεί η Κοινωνική Ψυχολογία την οποία υπηρετώ για το ευρύ κοινωνικό πεδίο, αναλύει τις καταστάσεις διευκολυντικά-μοντελικά σε τέσσερα επίπεδα.  Το εγώ, το εσύ κι εγώ για τους κοντινούς μας αγαπημένους, το εμείς και εσείς για τις ομάδες που ανήκουμε, τέλος δε την Ιδεολογία, το ανώτερο επίπεδο όπου ανήκει η πειθώ και η επιρροή¹.

Η Τέχνη υπηρετεί και τα τέσσερα επίπεδα. Είναι η κοινή μας γλώσσα που μας φέρνει κοντά «Δίνει για να βλέπει και να ακούει» ο θεατής, ο ακροατής²!

Συγκεκριμένα η Linda Saccoccio από την Καλιφόρνια, εικαστικός και ποιήτρια αναζητά τα δικά της πνευματικά βάθη ανατροφοδοτώντας την ποίηση της μέσα από τους πίνακες που δημιουργεί ή αντίθετα, ζωγραφίζει με έμπνευση από ποιήματα άλλων λογοτεχνών. Λόγος και εικόνα σε αμφίδρομη σχέση! Η  χειρονομιακή αφηρημένη ζωγραφική, σπάει τα όρια της κλασσικής απεικόνισης για να συναντήσει το κρυμμένο ασυνείδητο, να της μιλήσει και να μας μιλήσει. Με παγκόσμιες πολλαπλές σπουδές (Rhode Island School of Design και μεταπτυχιακό στο Visual Arts School in N.Y) οδηγείται και στο εναλλακτικό πανεπιστήμιο Naropa στο Κολοράντο, που την μυεί τα καλοκαίρια στην ποίηση. Αναγνωρίζει την αξία της Α. Ι της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά τίποτα δεν αντικαθιστά  την τέχνη των χεριών και του ανθρώπινου μυαλού, μας λέει. Η ίδια επιλέγει πολλούς δρόμους να βρει τον κρυμμένο της Θεό.

Ο Nicolas  Skaldetvind γράφει ποίηση, εξαιρετική μπορώ να πω, διαισθητικά. Αυτό έγινε μετά από γνωριμία και παρότρυνση Αμερικανού συγγραφέα στη Στοκχόλμη. Βλέπουμε τη γιγάντια Επιρροή της Συνύπαρξης που τονίζει ιδιαίτερα η Κοινωνική Ψυχολογία¹. Μας ομολογεί ότι από ατύχημα που είχε στην Τούντρα, σύγκρουση με μια αρκούδα, δεν μπορούσε για καιρό ούτε να διαβάσει, αλλά μετά ξεκινά να γράφει ποίηση. Η ποίησή του μοιάζει με ημερολόγιο εβδομάδας. Καταγράφει κάθε βαθειά παρατήρηση που κάνει στη φύση ή στις σχέσεις του με τους ανθρώπους. Διατυπώνει με μοναδικό δικό του τρόπο, σκέψεις προβληματισμούς, τον έρωτα, την οικολογία. Μας παροτρύνει να διαβάζουμε, εκείνος διαβάζει γύρω στα 70 ποιήματα την εβδομάδα. Η Κεφαλονιά πρέπει να γίνει κέντρο ποίησης, μας λέει. Γνωρίζει και περιγράφει τον Περάτη Ερμή και τη Νέκυια, την Έξοδο από τον Άδη. Ο καφές-σπόρος γίνεται φρούτο στο ποίημα του και η τραυματική ουλή βγαίνει από το σώμα,  διανύει το χωράφι και  μετουσιωμένη Φροϋδικά γίνεται καρποφόρο δέντρο! Μας δείχνει το δικό του ασυνείδητο, προσφορά στο συλλογικό ασυνείδητο που μας εμπεριέχει όλους!

Ο/Η Nerissa Tunnessen  είναι χορευτής/τρια. Αναδεικνύει την κιναισθητική νοημοσύνη, μέσα από την πλαστικότητα της χορευτικής κίνησης. Λατρεύει τον παραδοσιακό χορό που συνενώνει την κοινότητα. Με γενναιότητα και συγκλονιστική - έντιμη παραδοχή, στην οποία υποκλινόμαστε, περιγράφει το δικό του τραύμα. Μας περιγράφει μια κοινωνία που απομονώνει, κριτικάρει και λοιδορεί την διαφορετικότητα. Προσωπικότητες queer, trans, αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις, αρνητικά στερεότυπα και έμφυλες διακρίσεις, που πληγώνουν και σκοτώνουν. Ο καλός άνθρωπος όμως στη βία δεν απαντά με βία², απαντά με Τέχνη, μετουσιώνει και Δημιουργεί, χορεύει και μιλάει με το σώμα. Εμπνέεται η Nerissa από το χορό των Εβραίων Ασκενάζι που είναι οι ρίζες του. Εμπνέεται από την Μίριαμ της Παλαιάς Διαθήκης και το χορευτικό των γυναικών. Τις οδηγεί με το ντέφι, μετά από τη σωτηρία τους με το άνοιγμα της Ερυθράς Θάλασσας,  για να φύγουν οι Εβραίοι από την Αίγυπτο.

Όλα έχουν ένα Πέρασμα και μιαν Ευχαριστία!

Οι Δημιουργοί είναι μικροί Θεοί! Δίνουν-Έργο-για τον Δήμο-το Λαό για να αναλύσουμε τη λέξη Δημιουργία ετυμολογικά². Είναι άνθρωποι καλοί που απαντούν με Τέχνη, σε κάθε μορφή επιθετικότητας και βίας εναντίον τους, εναντίον της Φύσης και του Ανθρώπου γενικότερα. Ενώνουν ανθρώπους, λαούς και πολιτισμούς με αυτήν την ιδιαίτερη Γλώσσα της Δημιουργίας. Ενώνουν ένα χρυσό στόμα, με ένα χρυσό μυαλό. Την ύλη με το άυλο, το Σώμα με το Πνεύμα²!

Τους ευχαριστούμε που υπάρχουν, τους ευχαριστούμε που έρχονται στο νησί μας. Όπως ευχαριστούμε τη Σοφία Καγκάδη και κάθε έναν που στηρίζει και υπηρετεί την Τέχνη!

Η Τέχνη ενώνει και δημιουργεί ισχυρούς δεσμούς, όπως στο πείραμα της Κοινωνικής Ψυχολογίας με τους καλλιτέχνες Πάουλ Κλέε και Βασίλι Καντίνσκι σε μαθητές, και θα κλείσω με αυτό³! Χώρισαν άγνωστους μεταξύ τους μαθητές σε δύο ομάδες. Τους είπαν ότι ο διαχωρισμός έγινε βάσει της προτίμησής τους στον Κλέε ή τον Καντίνσκι. Μετά τους είπαν να μοιράσουν μεταξύ τους πόντους ή χρήματα, λόγω συμμετοχής στο πείραμα. Κάθε ομάδα επιβράβευε περισσότερο τα μέλη της. Αυτή η ελάχιστη κατηγοριοποίηση όπως λέγεται, δημιούργησε ενδοομαδική μεροληψία.

Η ελάχιστη κατηγοριοποίηση με την Τέχνη ενώνει, ας φροντίσουμε να καταργήσουμε με πολλαπλές συνεργασίες σαν ψηφιδωτό, κάθε μεροληψία και κάθε διαχωριστική γραμμή. Ας δούμε την μοντέρνα και κλασσική τέχνη, την παράδοση και την καινοτομία, σαν ψηφίδες της ίδιας Αρμονίας!

Συγκινούμαι όταν μιλάω για την Τέχνη!

Σας Ευχαριστώ!

------------------------------------------------------------

Αναφορές στο κείμενο

1. Αράβου-Παπαδάτου, Σ. (2005). Ο Έρωτας αντίστιξη στο Φόβο. Αθήνα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
2. Ρήγα Αν. Βαλεντίνη (2009). Η Ψυχολογία της Τέχνης. Δημιουργικότητα και μορφές τέχνης. Αθήνα, εκδ. Πεδίο
3. Κοκκινάκη, Φ. (2006). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα, εκδ. Τυπωθήτω