Την προηγούμενη εβδομάδα, στις 4 Οκτωβρίου, γιορτάσαμε την Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, μία ημέρα αφιερωμένη στα δικαιώματα των μικρών μας φίλων. Σήμερα, η 10η  Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από το 1992 ως ημέρα ευαισθητοποίησης και  ενημέρωσης του κοινού για τις ψυχικές ασθένειες.  Άραγε, ποιο είναι το κοινό σημείο ανάμεσα τους;

Για να απαντήσουμε καλύτερα στο παραπάνω ερώτημα θα επιχειρήσουμε πρώτα να ορίσουμε τι τελικά θεωρείται ως Ψυχική Υγεία. Καταρχάς πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο ορισμός είναι τόσο υποκειμενικός όσο και πολυδιάστατος. Δεν χρησιμοποιείται μόνο για να υποδηλώσει την έλλειψη κάποιας διαταραχής. Πιο συγκεκριμένα, η Ψυχική Υγεία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την νοητική, κοινωνική, σωματική και συναισθηματική ευημερία. Η ψυχική ισορροπία προκύπτει όταν το άτομο είναι λειτουργικό, αξιοποιεί τις ικανότητες του για να ανταπεξέρχεται στην καθημερινότητα και παράλληλα βρίσκει νόημα σε αυτή. Η Ψυχική Υγεία αφορά όλες τις ηλικίες και δεν διαχωρίζεται με βάση τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα ή το φύλλο.

 Τα τελευταία χρόνια , οι έρευνες κάνουν λόγο για μια  επιδημία ψυχικών διαταραχών. Βάση αποτελεσμάτων  1/6 ενήλικες παγκοσμίως αντιμετωπίζουν διαταραχές ψυχικής υγείας, ενώ 800.000 άνθρωποι έχουν γίνει αυτόχειρες. Έως το 2020 η κατάθλιψη θα αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου.  Ωστόσο όλοι γύρω μας φαίνεται να σιωπούν. Αυτοαποκαλούμαστε πολιτισμένοι αλλά εν έτη 2019 είναι λογικό όταν ασθενεί το σώμα μας να πηγαίνουμε στον γιατρό αλλά όταν ασθενεί η ψυχή μας δεν τολμούμε να ζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού. Νιώθουμε ενοχές γιατί δεν ήμασταν τόσο δυνατοί όσο έπρεπε. Νιώθουμε αιδώ γιατί δεν εκπληρώσαμε τις προσδοκίες που είχαν οι άλλοι για εμάς. Αποσυρόμαστε στο δωμάτιο μας και εκεί αφήνουμε τον εαυτό μας αβοήθητο.

 Σε ένα κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται πως θα οικοδομήσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα; Η απάντηση είναι απλή. Μέσα από τον σεβασμό, την στήριξη και την κατανόηση. Οι άνθρωποι είναι οι  άνθρωποι και όχι οι διαγνώσεις τους και έτσι πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε.

 Πέρα από τις παραδοσιακές θεραπευτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων όπως είναι η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία, έχουν εφαρμοστεί πολλές συμπληρωματικές μέθοδοι. Μια από αυτές είναι η χρήση  ζώων ως θεραπευτικό μέσο.

Εικόνα: Time

Στην Ελλάδα το πρώτο και μοναδικό σωματείο που εφαρμόζει την παραπάνω μέθοδο ονομάζεται  “Therapy Dogs” και εδρεύει στην Θεσσαλονίκη. Εφαρμόζει το πρόγραμμα του στο Ψυχιατρικό Τμήμα του 424 Στρατιωτικού Νοσοκομείου. Οι σκύλοι θεραπείας είναι μια εναλλακτική θεραπεία με σκοπό την βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ανθρώπου καθώς του προσφέρει ικανοποίηση και χαρά. Κατά την διάρκεια του εξατομικευμένου προγράμματος οι σκύλοι προσφέρουν στα άτομα την ανιδιοτελή αγάπη τους και αυτά με τη σειρά τους βελτιώνουν τις κοινωνικές δεξιότητες και την αυτοεκτίμηση τους και καταπολεμούν το άγχος, τις εξαρτήσεις, την κατάθλιψη και τις ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές τους. Τα άτομα έχουν απέναντι τους έναν φίλο για να μιλήσουν που ξέρουν ότι δεν θα τους κρίνει. Έτσι οι συζητήσεις βγαίνουν αβίαστα, οι θεραπευτές περνούν το πρόγραμμα που θέλουν και τα άτομα αποκτούν κίνητρο για να συνεχίσουν.

Σε πολλές χώρες του εξωτερικού  μερικά δικαστήρια χρησιμοποιούν σκυλιά που έχουν εκπαιδευτεί για να παρηγορήσουν κακοποιημένα παιδιά που αντιμετωπίζουν τη δοκιμασία της κατάθεσης και για να τους δώσουν μια θετική ανάμνηση από όλη αυτή την διαδικασία. Συγκλονιστική είναι και η ιστορία της Caroline, η οποία λόγω των προσωπικών της δυσκολιών βίωνε την επίσκεψη στον οδοντίατρο ως μια δραματική εμπειρία. Με την βοήθεια όμως της Εργοθεραπεύτριας και του τετράποδου φίλου της κατάφερε να μετατρέψει αυτή την εμπειρία σαν μια απλά επίσκεψη στον οδοντίατρο.

Καταλήγοντας,  στην εποχή της αστικοποίησης όπου ο άνθρωπος έχει αποξενωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό , η επαφή με την φύση επιδρά καταλυτικά σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης υγείας. Βασική προϋπόθεση παραμένει ωστόσο η καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος που ταλανίζει τους ψυχικά πάσχοντες καθώς και η πρόληψη.

Μίνα Κουρκουμέλη, Εργοθεραπεύτρια
email:  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.