«Μια νέα αρχή για τα ΕΠΑΛ»

Οι εκπαιδευτικοί να «σηκώσουν το γάντι» της αντιπαράθεσης με τη χειραγώγηση

Οι εκπαιδευτικοί των ΕΠΑΛ καλούνται από το υπουργείο Παιδείας, με συνεδριάσεις των Συλλόγων Διδασκόντων τους, να καθορίσουν τον τρόπο εμπλοκής τους στο πρόγραμμα «Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑΛ». Οι συνεδριάσεις αυτές έχουν αρχικά χαρακτήρα γνωριμίας με το πρόγραμμα, με έντονα τα επικοινωνιακά - διαφημιστικά - προεκλογικά χαρακτηριστικά, που παίρνουν χαρακτήρα πρόκλησης σε σχέση με την πραγματικότητα των ΕΠΑΛ.

Δεν κρύβονται τα προβλήματα

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να κρύψει από τους εκπαιδευτικούς τις περικοπές τμημάτων, τις διαρκείς μετακινήσεις μαθητών και εκπαιδευτικού προσωπικού, τις μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές, τα προβλήματα ασφάλειας στα εργαστήρια που οδήγησαν πέρσι ακόμη και σε εργατικό ατύχημα σε μεγάλο ΕΠΑΛ της Αθήνας, την υποσυντήρηση εξαιτίας της κρατικής υποχρηματοδότησης στις σχολικές επιτροπές των δήμων, τις ελλείψεις σε βιβλία κ.λπ. Επίσης, προβλήματα που έχει εντοπίσει και το ίδιο το υπουργείο σε μελέτες που έχει πραγματοποιήσει και δημοσιοποιήσει (τα ΕΠΑΛ ως αναγκαστική «επιλογή», μεγάλα κοινωνικά προβλήματα σε σημαντική μερίδα μαθητών, ανάγκη για στήριξη των εκπαιδευτικών να αντιμετωπίσουν σύνθετες ανάγκες και προβλήματα κ.λπ.), δεν αντιμετωπίζονται με εμβαλωματικά μέτρα, χωρίς μόνιμο προσωπικό σε ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, σταθερά υψηλή κρατική χρηματοδότηση κ.λπ.

Η «Νέα Αρχή για τα ΕΠΑΛ» όχι μόνο αφήνει άθικτα τα «αγκωνάρια» της αντιμετώπισης της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης, ως μιας μεγάλης πηγής για άντληση φθηνού - ευέλικτου εργατικού δυναμικού, αλλά, αντίθετα, ενισχύει αυτήν την πολιτική. Τα μέτρα της τέτοιας και τόσης αναβάθμισης των ΕΠΑΛ που απαιτεί το κεφάλαιο, παίρνονται ώστε να γίνει πιο ελκυστική για τους μαθητές στην παραπάνω κατεύθυνση, για να επιτευχθεί μια στροφή σε σχέση με τα ΓΕΛ. Η κυβερνητική πολιτική, σταθερά στο πλαίσιο της ΕΕ, με πλήρη στρατηγική σύμπλευση με ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και λοιπό πολιτικό προσωπικό του κεφαλαίου, δεν διασπάται σε τμήματα «καλά» και «κακά». Υπηρετεί ενιαία και αδιάσπαστα τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, την πιο άμεση είσοδο των επιχειρήσεων στα σχολεία, την αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης, τη στοχοθεσία για αυτοαξιολόγηση - αξιολόγηση εκπαιδευτικών και σχολείων. Τα ζητήματα αυτά είναι ορατά, εξόφθαλμα και στην εγκύκλιο για τις συνεδριάσεις των συλλόγων.

Οι εκπαιδευτικοί έχουν πείρα για να αποκαλύψουν τις κυβερνητικές στοχεύσεις. Να αντιπαρατεθούν - με όρους συλλογικούς και όχι ατομικούς - στις κυβερνητικές στοχεύσεις. Να φέρουν στο προσκήνιο τις ανάγκες των σχολείων, των μαθητών και τις δικές τους, ως λειτουργοί που θέλουν να επιτελέσουν το ρόλο τους. Το γεγονός πως σε συνεδριάσεις συλλόγων διδασκόντων που πραγματοποιήθηκαν, υπήρξαν εκπαιδευτικοί που «χρεώθηκαν» μαθητές, όπως προβλέπει η εγκύκλιος, αλλά δήλωσαν πως τα «σχέδια δράσης τους» αφορούν τη βελτίωση των όρων εκπαίδευσης των παιδιών αυτών, μέσα από τη διεκδίκηση για υποδομές - βιβλία κ.λπ., δείχνει έναν δρόμο που δεν είναι πρωτόγνωρος. Αλλοι πρότειναν οι μαθητές των ΕΠΑΛ να έρθουν σε επαφή με τα σωματεία τους, να μάθουν τι είναι Συλλογική Σύμβαση, τι είναι δικαιώματα, μιας και πιο άμεσα, π.χ. μέσω της μαθητείας, οι μαθητές βγαίνουν στο εργασιακό προσκήνιο (άλλοι - αρκετοί δουλεύουν ήδη).

Για τον ρόλο των εκπαιδευτικών

Και μόνο το γεγονός ότι από την εγκύκλιο δηλώνεται ως απαραίτητη η παρουσία του (ανύπαρκτου συνήθως) ψυχολόγου ή τα «σχέδια δράσης» αφορούν και πρόσφυγες - μετανάστες μαθητές που κατευθύνθηκαν φέτος μαζικότερα σε αρκετά ΕΠΑΛ, χωρίς να υπάρχουν (ακόμη και μέχρι σήμερα) στοιχειώδεις δομές στήριξης, αποτέλεσαν για άλλους συναδέλφους αφορμή για να καταθέσουν το δικό τους «σχεδιασμό». Υπήρξαν και άλλες ιδέες, όπως άλλωστε έχει συμβεί στις θεματικές βδομάδες των Γυμνασίων ή στις δημιουργικές εργασίες που - με πρωτοτυπία και κόντρα στις κατευθύνσεις - υλοποιούν αρκετοί εκπαιδευτικοί. Με μια τέτοια κατεύθυνση, ο εκπαιδευτικός με φιλότιμο ανοίγει δρόμο για να υπερασπίσει το δικαίωμα στη μόρφωση για όλα τα παιδιά, να συμβάλλει ώστε η νέα γενιά να παλέψει για να έχει ζωή με δικαιώματα. Η μάχη για ένα τέτοιο περιεχόμενο αντικειμενικά αναβαθμίζει και βοηθά την αντιπαράθεση με την κυρίαρχη πολιτική, τα «φασόν» - στα μέτρα της ΕΕ και του κεφαλαίου - «σχέδια δράσης», την αντιπαράθεση με την αυτοαξιολόγηση και την αξιολόγηση. Οι εκπαιδευτικοί είμαστε εργαζόμενοι, γονείς, παιδαγωγοί, ζούμε κάθε μέρα στην τάξη τι σημαίνουν οι κατευθύνσεις της ΕΕ για τη βραχυπρόθεσμη και φτηνή κατάρτιση με βάση τις αναλώσιμες ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων, τι σημαίνει η ιδεολογική χειραγώγηση για να αποδεχτεί η νέα γενιά αδιαμαρτύρητα τη φτηνή και ευέλικτη εργασία, με τον εργαζόμενο να πρέπει να κυνηγά ατομικά και με το χέρι στην τσέπη συνεχώς νέα προσόντα «στη διά βίου μάθηση». Η μάχη αυτή μπορεί και πρέπει να πλουτιστεί, μέσα από τη νέα πείρα που θα συγκεντρωθεί, να γενικευθεί και να αξιοποιηθεί στην αντιπαράθεση με την κυβέρνηση και της οβιδιακές μεταμορφώσεις του «παλιού» που έρχεται ως «νέο».

Υπάρχουν οι δυνάμεις για να ιχνηλατήσουμε νέους δρόμους, που θα βάλουν εμπόδια στο σύστημα, στο να κυριαρχήσουν νέες αυταπάτες και απάτες σε εκπαιδευτικούς - γονείς και μαθητές. Να μη μείνει χώρος χωρίς αντιπαράθεση, που θα διευκολύνει κυβέρνηση - κεφάλαιο να υλοποιήσουν τον σχεδιασμό τους. Να γίνει πιο ευθεία η αντιπαράθεση, στον «σκληρό πυρήνα» της εκπαίδευσης, δηλαδή στο περιεχόμενο της γνώσης. Το δίκιο κι η αλήθεια θα αναδείξουν την ανωτερότητά τους απέναντι σε προγράμματα («σχέδια δράσης») συγκεκριμένης κατεύθυνσης που αναφανδόν θα ενισχύονται και θα χρηματοδοτούνται για να χειραγωγήσουν συνειδήσεις. Η μάχη είναι μπροστά μας.

Οι καιροί ου μενετοί.

Του Διονύση ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Διονύσης Γεωργόπουλος είναι μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ