Στενοχωριέμαι αφάνταστα όταν βλέπω παιδιά να βγαίνουν από τις αίθουσες των Πανελλαδικών Εξετάσεων με δάκρυα στα μάτια. Όχι, δεν είναι οι μαθητές που δεν προετοιμάστηκαν καλά. Είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες που σ’ όλη τους τη σχολική ζωή προσπάθησαν να είναι συνεπείς, που διάβασαν πολύ και διαπιστώνουν ότι για κάποιους “υψηλούς νόες” του Υπουργείου που βάζουν τα θέματα, η προσπάθειά τους δεν είναι αρκετή. Σήμερα τα θέματα της Φυσικής ήταν 8 σελίδες! Τα θέματα, όχι οι απαντήσεις. Προχθές τα μαθηματικά δεν παλεύονταν. Ιδιαίτερα οι μαθητές των Θετικών Σπουδών κάθε χρόνο δέχονται απίστευτη πίεση, έχοντας να αντιμετωπίσουν μεγάλη ύλη, άπειρες ασκήσεις και τα…χούγια αυτών που εμπνέονται τα θέματα, για να αποδείξουν τί; Πόσο μεγάλοι επιστήμονες είναι;

Ζούμε σε τούτη τη χώρα το εξής παράλογο. Στην Α και τη Β Λυκείου για να περάσεις την τάξη χρειάζεσαι μέσο όρο 9,5. Γενικό μέσο όρο, όχι σε κάθε μάθημα ξεχωριστά. Τουτέστιν, μαθητές με 8 μαθήματα κάτω από τη βάση προάγονται στην επόμενη. Τί σου λέει το σύστημα; Παιδάκι μου, μη διαβάζεις, γιατί όσο χάλια και να πας δεν πρόκειται να μείνεις. Κανείς δεν έχει τολμήσει να καταργήσει αυτό το 9,5, κι όταν αυτό πήγε να γίνει, με λάθος τρόπο (το 2014) λύσσαξαν όλοι και το πήραν πίσω.

Κι έρχεται η Γ Λυκείου. Όπου ξαφνικά το σύστημα, εκεί που σου έλεγε “κοιμήσου αγελούδι μου κι η τύχη σου δουλεύει” σε βάζει να χτυπιέσαι κάτω σαν χταπόδι για να περάσεις σε μια σχολή της προκοπής. Διότι το πιο πιθανό είναι ότι με λίγη προσπάθεια κάπου θα περάσεις. Τουτέστιν, αν θες να μπεις σε μια σχολή με ωραίο όνομα και χωρίς συγκεκριμένο αντικείμενο, και να κάνεις ζωάρα για μερικά χρόνια, ξεκοκαλίζοντας το οικογενειακό εισόδημα, γράφεις ένα 5-6 στις πανελλαδικές και καθάρισες. Αν όμως θες να κάνεις κάτι πιο ουσιαστικό, κάτι πιο κοντά σε αυτό που ονειρεύεσαι,, όχι, πρέπει να υποφέρεις. Κι εκεί που σου λέγαμε, δεν πειράζει, καλό είναι και το 9,5, τώρα σε βάζουμε να τρέχεις σαν το άλογο κούρσας.

Και άντε να μάθεις συντακτικό στη Γ Λυκείου (κι ας έκανες αρχαία από την Α Γυμνασίου), κι άντε να πολεμάς να καταλάβεις τα μαθηματικά προσανατολισμού χωρίς να ξέρεις να κάνεις διαίρεση.

Σ’ αυτό το ονειρικό σύστημα, αυτοί που υποφέρουν είναι οι καλοί μαθητές. Κι όσο περνάει ο καιρός γίνονται όλο και λιγότεροι. Δέκα χρόνια είμαι στην εκπαίδευση – μικρός ο χρόνος, αλλά κάθε χρόνο η βουτιά είναι μεγαλύτερη. Κι όσο κατεβαίνει ο πήχυς, οι πολλοί εφησυχάζουν και οι συνεπείς υποφέρουν περισσότερο.
Θέλω να ζητήσω σήμερα μια μεγάλη συγνώμη από τα παιδιά που βγήκαν κλαίγοντας από τις αίθουσες. Ντρέπομαι που είμαι μέρος ενός συστήματος που λειτουργεί τόσο άδικα και τόσο παράδοξα. Συγνώμη από όλους τους μαθητές μου που τόσα χρόνια διαβάζουν, προσπαθούν και αγωνίζονται για κάτι καλύτερο. Κι εμείς τους ρίχνουμε σφαλιάρες, σαν να τους λέμε “Γιατί διάβαζες τόσα χρόνια; Ας έγραφες κι εσύ ένα 5 – φοιτητής θα ήσουνα πάλι. Γιατί να έχεις στόχους;” Αλλά ξέχασα. Στη χώρα τούτη, η αριστεία είναι κακό πράγμα.

Η αλλαγή της Γ Λυκείου που θα ισχύσει από φέτος, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση – αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτα μόνη της.Και οι λιγότερες εξετάσεις στην Α και στη Β είναι θετικό μέτρο, αλλά τίποτα δεν μπορεί να γίνει αν δεν γίνει ένα πρώτο βήμα: Να καταργηθεί αυτό το “9,5”, που σου περνάει το μήνυμα “Μην κάνεις τίποτα, θα περάσεις”. Που παράγει γενιές χωρίς γενική παιδεία, ουσιαστικά πολιτισμικά αναλφάβητες. Που ψηφίζουν χωρίς να ξέρουν πώς διορίζεται η Κυβέρνηση. Ναι. Σας το υπογράφω. Εγώ είμαι ο δάσκαλος που δεν κατάφερε ούτε αυτό να μάθει στα παιδιά. Που 7  Ιουλίου βγάζουν κι αυτά πρωθυπουργό…. Γιατί  να το μάθουν; Αφού θα περάσουν και χωρίς αυτό.

Συγνώμη, λοιπόν, παιδιά… Αλλά, ξέρετε κάτι; Μην το βάζετε κάτω.  Η γνώση, η συνέπεια, η αξία δεν κρίνονται μόνο από ένα γραπτό. Όταν έχεις μάθει να δουλεύεις και να αγωνίζεσαι, η ζωή θα στο ανταποδώσει. Ακόμα και στη χώρα αυτή, που μισεί την προσπάθεια, που δεκαετίες τώρα εξισώνει τα πάντα προς τα κάτω. Βάλτε πείσμα.

Ακόμα και με μάτια δακρυσμένα, φιλαράκι, μην ξεχνάς να κοιτάς ψηλά. Και μπροστά.

Ηλίας Τουμασάτος
Εκπαιδευτικός