Σύμφωνα με τη μυθολογία το κυδώνι είναι το χρυσό μήλο της θεάς Αφροδίτης, της θέας του έρωτα και της ομορφιάς.

Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια τον Οκτώβρη τα κυδώνια.

Μη λυπάστε στον αποχωρισμό του Σεπτέμβρη έρχεται  ο Οκτώβρης φορτωμένος μυρωδάτα κυδώνια.

Σου στέλνω μήλο, σέπεται, κυδώνι μαραγκιάζει,

σου στέλνω μοσχοστάφυλο, στο δρόμο σταφιδιάζει.

Το μυριστικό κυδώνι από'κείνο που'χει δώνει.

Ἡ γιαγιά τρώει κυδώνι και μουδιάζει το  εγγόνι.

Θέλεις μήλον έπαρε, θέλεις κυδώνι λάβε.

Δεν είναι τυχαίο που συναντάμε  στο νησί μας σε συστάδα στις άκρες των χωραφιών τις  κυδωνιές φορτωμένες με τους πολύτιμους χρυσοκίτρινους καρπούς τους.

Εγκαταλελειμμένες πια γεμάτες βάτα σκαρφαλωμένα στους κορμούς τους.

Πολύ συχνά τις βρίσκουμε στην είσοδο των αρχοντικών σπιτιών γιατί ανθίζει την άνοιξη τα άνθη της είναι πραγματικά στολίδια ροζ σαν  μονό τριαντάφυλλο.

Κυρίως ως φράχτες για να διαχωρίζονται οι περιουσίες μεταξύ τους , δεν χρειάζονταν συρματοπλέγματα, έφτανε αυτή η μορφή περίφραξης. 

Άλλος λόγος ήταν για να μην καταλαμβάνουν τα δέντρα πολύτιμο χώρο ζωτικής σημασίας καλλιεργήσιμης γης.

Έψαξα την περιοχή του Ελειού και σας παραθέτω φωτογραφικό υλικό.

Οι ποικιλίες Κυδωνιάς.

Η αχλαδόμορφη.

Η μηλόμορφη.

Ο γίγας.

Η σγουρή

Η κυδωνιά μπορεί να πολλαπλασιασθεί με σπόρους ή με παραφυάδες, αλλά ο πιο συχνός τρόπος είναι με μοσχεύματα. 

Τα μοσχεύματα τοποθετούνται στο φυτώριο στα τέλη του χειμώνα και στην συνέχεια αφού αποκτήσουν ρίζες, φυτεύονται ή κεντρώνουμε  στην περίπτωση που μας ενδιαφέρει κάποια άλλη ποικιλία.

Αυτοί κάτι γνώριζαν γι'αυτό φρόντιζαν.

Διατροφική αξία

00 γραμμάρια φρέσκα κυδώνια περιέχουν:

Ενέργεια: 57 Kcal (3%)*

Υδατάνθρακες: 13,81 g (11%)*

Πρωτεΐνες: 0,40 g (<1%)*

Λιπαρά: 0,10 g (0,5%)*

Φυτικές ίνες: 1,9 g (4%)*

Βιταμίνες

Βιταμίνη Β1: 0,020 mg (2%)*

Βιταμίνη Β2: 0,030 mg (2%)*

Βιταμίνη Β3: 0.200 mg (1%)*

Βιταμίνη Β5: 0,081 mg (1,5%)*

Βιταμίνη Β6: 0,040 mg (3%)*

Βιταμίνη Β9: 3 μg (1%)*

Βιταμίνη Α: 40 IU (1%)*

Βιταμίνη C: 15 mg (25%)*

Βιταμίνη Ε: 0,12 mg (1%)*

Βιταμίνη Κ: 4,5 μg (4%)*

Ηλεκτρολύτες

Κάλιο: 119 mg (2,5%)*

Μεταλλικά στοιχεία

Ασβέστιο: 11 mg (1%)*

Χαλκός: 0.130 mg (14%)*

Σίδηρο: 0,70 mg (9%)*

Μαγνήσιο: 8 mg (2%)*

Φώσφορος: 11 mg (2%)*

Σελήνιο: 0,6 μg (1%)*

Ψευδάργυρο: 0,04 mg (<1%)*

Είμαι κίτρινο, χνουδάτο

και στυφό, μα μυρωδάτο .

Γίνομαι και πιο καλό,

αν με κάνουνε γλυκό .

Τι είμαι ;

Το κυδώνι

Φυλαγμένα στο κατώι, κρεμασμένα για να ψήσουν στη θράκα με μυρωδάτα μασούρια κανέλας τα Χριστούγεννα, ή  στο ταψί   μέσα  στην τσερέπα, σερβιρισμένα  στην απλαδένα προίκα τσι νόνας,  πασταλισμένα με κανέλα και ζάχαρη,μοναδικό τους γλύκισμα.

Ποιός δε γεύτηκε από την Χρυσοχέρα γιαγιά κυδώνι,γλυκό του κουταλιού με τραγανό ασπρισμένο αμύγδαλο και άρωματιμένο με κλαδιά αρμπαρόριζας ή ψιλοκομμένη φλούδα μανταρινιού, κομμάτια κομμένα σαν σπιρτόξυλα ή μεγάλα όπως λέμε κυδωνάτες πατάτες ,σε αυτό το χορταστικό μέγεθος το έφτιαχνε η αγαπημένη μου κυρία Ειρήνη.

Άνοιγε το αρμάρι, άρπαζε τη γιάλα με το κέντημα  ριγμένο στο καπάκι και γέμιζε κούλουμο το πιατέλο για να τρατάρει τον επισκέφτη μαζί με ένα ποτήρι δροσερό νερό τσι βρύσης του χωριού που τόφερνε στον μπότη για να κρατιέται δροσερό.

Τριμμένο στον τρίφτη έκανε την ροδοκόκκινη μαρμελάδα.

Αχ! Αυτό τον μοναδικό, υπέροχο, ρουμπινί, θεσπαίσιο, ζελεδένιο πελτέ , ή  ζελέ,αστραφτερός έτρεχε στο βάζο για να κρυώσει και να τρέξει βελούδινος στο λαρύγγι μας!

Έφτιαχνε το καταπληκτικό,τρανό  παστοκύδωνο με το κότο ( πετιμέζι ) που είχε φτιάξει τον τρυγιτή και μέλι, κομμένα σε ρομβάκια αγκαλιασμένα με δύο δαφνόφυλλα για αρώμα περίσσιο και συντηρητικό.Το έβαζε  στον ήλιο ''λιαστό''.  Μοσκοβόλαε ούλη η γειτονιά,η μυρουδιά του έφτανε στα πέρ'αμπέλια. Έστερνε πεσκέση σ'όλους τους ξενιτεμένους,τα Χριστούγεννα έπρεπε να φιλέψει τα παιδάκια που έλεγαν τα κάλαντα. 

Στις μέρες μας το συνοδεύουμε με κίτρινα τυριά και καρύδια,γευστικός πειρασμός.

Κομπόστα, δροσιστική για το βραδάκι έφτιαχνε η θειά μου η Ευτυχία.

Έφτιαχνε φρουί  γλασέ τα κυδώνια,μια ελαφριά γλυκιά πρόταση για τους λάτρεις των υγιεινών γεύσεων,χωρίς να χάσει την φρουτάκια γεύση του και όψη εξ αιτίας της σταδιακής μετάβασης σε ζαχαρωμένα.

Τσάι με αποξηραμένα κυδώνια, άνωτερη γεύση και άκρως υγιεινή πρόταση.

Δροσιστικό ρόφημα για τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες.

Λικεράκι, υπέροχο,  εκλεπτυσμένο  απεριτίφ   για να μας ανοίξει η όρεξη.

Θα μπορούσες να αντισταθείς στην τόση εμορφάδα ,στην απολαυστική  γεύση  σ' ένα τόσο ιδιότροπο φρούτο ,που δεν τρώγεται χωρίς να το μαγειρέψεις ,είναι πρόκληση.

Φύτεψε ένα δέντρο και αν μπορείς   τώρα ν'αντισταθείς έλα.....

Αυτό το λεπτεπίλευπτο  άρωμα είναι   η πεμπτουσία των αισθήσεων.