Το βιβλίο

«Το βιβλίο παρουσιάστηκε με ένα χρόνο καθυστέρηση λόγω της πανδημίας, δεδομένου ότι το σύγγραμμά μου κυκλοφορεί εδώ και ένα χρόνο. Διανέμεται σε φοιτητές αλλά μπορούν να το πάρουν όλοι οι επαγγελματίες που ασχολούνται με τα παιδιά, γιατί περιέχει κομμάτια τα οποία είναι χρήσιμα, για να κατανοήσουμε την ψυχική υγεία των παιδιών. Βέβαια, είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να το καταλαβαίνουν όλοι. Το βιβλίο βασίζεται σε δύο πυλώνες. Ο ένας είναι η κλινική πρακτική παιδοψυχιατρική και ο άλλος η έρευνα. Και τα δύο είναι αλληλένδετα στον χώρο μας και ιδιαίτερα χρήσιμα».

Στερεότυπα και ταμπού για τους ειδικούς ψυχικής υγείας

«Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν πρόβλημα να επισκεφθούν έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Πρέπει να ξεχάσουμε τα στερεότυπα και να αποβάλλουμε τα ταμπού. Το στίγμα πάντως υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες, αλλά τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές είναι πάρα πολύ μεγάλες. Οι άνθρωποι πια, πολύ πιο εύκολα απευθύνονται στους ειδικούς ψυχικής υγείας»

Πανδημία και ψυχική υγεία

«Έχουμε κάνει την έρευνά μας πάνω σε αυτό και διαπιστώνουμε ότι έχουν επηρεαστεί και οι έφηβοι και τα παιδιά και οι οικογένειές τους. Βλέπουμε κυρίως συναισθηματικά προβλήματα στους εφήβους. Ενδιαφέρον αλλά και ανησυχητικό είναι ότι έχουν αναστατωθεί οι οικογένειες. Βλέπουμε σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό 40% οικογενειακή δυσλειτουργία και πάντα σε περιόδους κρίσης, αυτοί που την “πληρώνουν” είναι οι πιο ευάλωτοι. Οι οικογένειες οι οποίες ήδη μειονεκτούν, σε περιόδους κρίσης (οικονομική, πανδημική κλπ) αυτοί ζορίζονται και πιέζονται πιο πολύ».

Έφηβοι και βία

«Στοιχεία για την παραβατική συμπεριφορά των εφήβων δεν έχω. Είναι κάτι που το βλέπω έξω από την δουλειά μου. Η βία είναι κάτι, που ζούμε όλοι μας λίγο πολύ και μην ξεχνάμε ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι πολύ συνήθεις. Έχει “βοηθήσει” η πολυετής κρίση αλλά στην κοινωνία μας κυριαρχεί η ατιμωρισία και η κοινωνία γίνεται αχαλίνωτη,  γι΄ αυτό βιώνουμε αυτή την κατάσταση. Δηλαδή, κατά τη γνώμη μου είναι πλέον κοινωνικό το φαινόμενο και όλοι έχουμε παραδείγματα στον περίγυρό μας».

«Έχουμε φτάσει στο σημείο – με βάση μελέτες – να θεωρούμε ότι η επιθετικότητα που εκδηλώνεται στην προσχολική ηλικία, πολλές φορές συνεχίζεται και στην εφηβική ηλικία. Αν δεν παρέμβουμε στα τετράχρονα, δεν μπορείς να παρέμβεις αργότερα. Γι’ αυτό οι παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται νωρίς, καθώς υπάρχουν παιδάκια τα οποία είναι αντιδραστικά, επιθετικά και εναντιωματικά  στις πολύ μικρές ηλικίες. Και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ακόμα και σε μεγαλύτερες ηλικίες πρέπει να έχουν “κεραίες τεντωμένες” και να αναζητούν βοήθεια, γιατί το θέμα της επιθετικότητας είναι πολύ σημαντικό. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των παιδιών μεγαλώνοντας θα γίνουν αντικοινωνικοί ενήλικες, θα οδηγηθούν στο έγκλημα ή στην αυτοκτονία (σε ποσοστό 40%). Δεν είναι εύκολο να παρέμβεις στην ζωή του παιδιού αλλά πρέπει να γίνεται πάση θυσία».

Ψυχικές νόσοι και μικρές κοινωνίες

«Δεν ξέρω αν έχει και πολύ μεγάλη σημασία το αν είναι μικρές ή μεγάλες οι κοινωνίες. Κάποιες φορές και οι μικρές κοινωνίες αντιδρούν καλύτερα από τις μεγάλες, απρόσωπες κοινωνίες. Πρέπει οι άνθρωποι να κινητοποιούνται όταν βλέπουν περιστατικά τα οποία ξεφεύγουν. Μπορεί με αυτό το τρόπο να προστατέψεις κάποιον».

Γονείς και κατανόηση διαταραχών

«Είχα μια συνάντηση με ένα έφηβο, ο οποίος έχει κατάθλιψη. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το παιδί επί 4 χρόνια έχει πρόβλημα. Είτε οι γονείς δεν έδωσαν σημασία είτε το παιδί όλα αυτά τα χρόνια τα κατάφερνε και ισορροπούσε κάπως και αυτό είναι κάτι το οποίο το βλέπουμε πολλές φορές. Παιδιά να κουβαλάνε χρόνια το φορτίο τους χωρίς οι γονείς να το αντιλαμβάνονται, υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα παιδιά έχουν κακές σκέψεις για τον εαυτό τους και δεν τα μοιράζονται με τους γονείς. Ακόμα και όταν τα λένε όμως στους γονείς τους, αυτοί σκέφτονται “παιδί είναι λέει χαζομάρες” . Όχι, όλα αυτά πρέπει να τα παίρνουμε σοβαρά. Υπάρχουν σημάδια, αλλάζουν οι σκέψεις, επηρεάζονται οι σχέσεις, οι επιδόσεις κλπ. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που κάνουν περισσότερο θόρυβο από κάποια άλλα. Αν ένα παιδί πέσει και χτυπήσει θα κάνει θόρυβο, αν όμως είναι αποτραβηγμένο και μόνο του ενδεχομένως θα ξεφύγει και από τους εκπαιδευτικούς».

Συμπεριφορά γονέα

«Ανάμεσα στο γονέα και το παιδί δεν υπάρχει θέμα φιλικότητας. Ο γονιός είναι γονιός και δεν μπορεί να είναι φίλος. Όμως η οριοθέτηση αποδίδει όταν γίνεται στα πλαίσια μιας καλής σχέσης εμπιστοσύνης με τον γονιό, όταν δηλαδή γίνεται υπό συνθήκες πραγματικής αγάπης. Βλέπουμε μια μάνα να είναι πιο αυστηρή και ένας πατέρας όχι τόσο και να προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες. Ούτε πρέπει  να αφήνεις το παιδί σου να κάνει ότι θέλει, αλλά να μην είσαι και τιμωριτικός. Χρειάζεται μια στάση διακριτικής αυστηρότητας που βασίζεται στην αγάπη. Αυτό πρέπει να το περάσουμε και στα παιδιά μας και να τους εμφυσήσουμε την αλληλεγγύη και την αγάπη».

• Ακούστε την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Δρ. Γ. Κολαϊτη στο ηχητικό που ακολουθεί