Συμπληρώνονται σήμερα 451 χρόνια από την ναυμαχία των Εχινάδων Νήσων ή της Ναυπάκτου, όπως είναι περισσότερο γνωστή, η οποία θεωρείται έως και τις μέρες μας μία από τις σημαντικότερες ναυμαχίες στην παγκόσμια ιστορία.

Από φέτος, η 7η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως δημόσια εορτή τοπικής σημασίας για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, ενώ σήμερα εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, της Μητρόπολης και των σωμάτων ασφαλείας του νησιού μας, απέτισαν φόρο τιμής στους νεκρούς ήρωες της ναυμαχίας ρίχνοντας στεφάνια στη θάλασσα των Οξιών, στις οποίες και μετέβησαν από τη Σάμη με σκάφος του λιμενικού. Μεταξύ αυτών ο Αντιπεριφερειάρχης Κεφαλλονιάς & Ιθάκης, ο Βουλευτής του Νομού μας, ο Δήμαρχος Αργοστολίου και ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σάμης.

Το ιστορικό γεγονός

Πρόδρομος της ναυμαχίας υπήρξε ουσιαστικά η βίαιη και ευτυχώς ανεπιτυχής επιδρομή μοίρας του Οθωμανικού στόλου κατά της Ενετοκρατούμενης τότε Κεφαλλονιάς, το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου.

Αντιμέτωποι στις 7 Οκτώβρη του 1571 ήταν από τη μία πλευρά ο ενωμένος στόλος της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένοβας, της Σαβοΐας, της Νάπολης, της Σικελίας και του Παπικού Κράτους με δύναμη που αριθμούσε 212 πλοία, 28.500 στρατιώτες και 40.000 ναύτες και κωπηλάτες και από την άλλη ο στόλος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με 251 πλοία, 31.490 στρατιώτες και 50.000 ναύτες και κωπηλάτες.

Η ναυμαχία έληξε με νίκη του συμμαχικού στόλου, ο οποίος με την επιτυχία του αυτή ουσιαστικά αμφισβήτησε για πρώτη φορά την κυριαρχία των Οθωμανών στη Μεσόγειο και ανέτρεψε τα σχέδια τους για επέκταση στη Δύση. Οι απώλειες ωστόσο και για τις δυο πλευρές ήταν τρομακτικές με σχεδόν 38.000 νεκρούς.

Η ναυμαχία των Εχινάδων Νήσων

Όπως αναφέραμε και εισαγωγικά, στην πραγματικότητα, η ναυμαχία δεν πραγματοποιήθηκε στη Ναύπακτο, αλλά στο νησιωτικό σύμπλεγμα των νοτίων Εχινάδων Νήσων, δηλαδή στις γνωστές μας Οξιές που σήμερα υπάγονται διοικητικά στο Νομό Κεφαλληνίας. Η ιστορική αυτή σύγχυση οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ενετοί αποκαλούσαν την εποχή εκείνη ολόκληρη τη θαλάσσια περιοχή, ως κόλπο της Ναυπάκτου, ενώ τις Εχινάδες ως Kurtzolari.

Ποια η σχέση των Πουλάτων με τη ναυμαχία της Ναυπάκτου; 

Σύμφωνα με μελέτη της συγγραφέως Ευρυδίκης Λειβαδά – Ντούκα, στον Ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονα συναντά κανείς μία από τις μόλις τέσσερις μέχρι σήμερα γνωστές εικόνες του Αγίου Γερασίμου στις οποίες ο πολιούχος της Κεφαλλονιάς απεικονίζεται να προσεύχεται για τη θετική έκβαση της ναυμαχίας.

Ειδικότερα, σε αγιογραφία του 1903 που φιλοτέχνησε ο αγιογράφος Διαλυσμάς από την Λακύθρα, εμφανίζεται ο Άγιος Γεράσιμος,
ανάμεσα σε άλλες παραστάσεις του βίου του,
να προσεύχεται κατά της επιδρομής των Αγαρηνών.

Όπως μάλιστα επισημαίνει η συγγραφέας, η στάση με την οποία ο Διαλυσμάς απεικονίζει τον Άγιο είναι παρεμφερής με αυτήν του σύγχρονου Του Αγίου και εμπνευστή του Ιερού Συνδέσμου Πάππα Πίου Ε’ στον πίνακα του φημισμένου Ιταλού ζωγράφου Lazzaro Balti με τίτλο «Όραμα του Πίου Ε’». Στον πίνακα που χρονολογείται από το 1673, απεικονίζεται ο Πάππας γονατιστός μπροστά στον Εσταυρωμένο Ιησού να βλέπει σε όραμα την νικηφόρο για τις συμμαχικές δυνάμεις ναυμαχία.

Η εικόνα του Άγιου Γερασίμου που βρίσκεται πλάι από το δεξί ψαλτήρι της εκκλησίας του χωριού μας, αναγράφει στο κάτω μέρος της την φράση “Δέησις υπέρ Δημητρίου Δ. Κόγκου”, ενώ εικόνες με το ίδιο θέμα βρίσκει κανείς μόνο στην Ιερά Μονή Κηπουραίων στο Ληξούρι, στον Άγιο Νικόλαο Φαρακλάτων και στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Λουτριώτισσας στην Σάμη. Μάλιστα η τελευταία αποτελεί δωρεά παλαιάς οικογένειας των Πουλάτων και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα.

Ο ρόλος του Αγίου Γερασίμου στην ναυμαχία

Όπως γράφει ο αρχιμανδρίτης Δημήτριος Καββαδίας σε άρθρο του που δημοσίευσε στις 12 Νοεμβρίου του 2015 στον εκκλησιαστικό ιστότοπο pemptousia.gr, ο χριστιανικός στόλος εκτιμάται ότι έφτασε στην Κεφαλλονιά στις 26 Σεπτεμβρίου και ο μαθητής του Αγίου Γερασίμου, Ιωάννης Τσιμάρας έλαβε μέρος στη ναυμαχία. Τότε ήταν που ο Άγιος προσευχήθηκε για την αίσια έκβασή της, γνωρίζοντας ασφαλώς ότι σε περίπτωση νίκης των Οθωμανών η Ευρώπη θα έπεφτε στα χέρια τους. Συνεπώς, η νίκη των Χριστιανών είχε τεράστια σημασία για τους λαούς της Ευρώπης και την Χριστιανοσύνη εν γένει.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο πατέρας Δημήτριος, «Ο Άγιος Γεράσιμος επιδόθηκε σε εκτενή προσευχή. Τα μάτια του γέμισαν δάκρυα και βγήκε από τον χώρο και τον χρόνο. Μεταφέρθηκε εν πνεύματι στον θρόνο του Θεού, αναφέροντας το αίτημά του και εξιλεώνοντας με την καθάρια ψυχή του όλο τον λαό. Από την έκσταση αυτή επανήλθε και κατέβασε τα χέρια του μόνο οταν επέστρεψε το πρώτο πολεμικό πλοίο αναγγέλοντας την νίκη του ενωμένου Χριστιανικού στόλου».

Ιστορική λοιπόν η σημερινή ημέρα, η οποία με τον έμμεσο αυτό τρόπο συνδέεται με τη θρησκευτική παράδοση των Πουλάτων. Και που ξέρει κανείς; Ίσως κάποιος μακρινός πρόγονός μας να συμμετείχε στην ναυμαχία με δεδομένο ότι στρατολογήθηκαν πολλοί Κεφαλλονίτες με μεγάλο αριθμό πλοίων. Άλλωστε τελευταίος σταθμός των ναυτικών συμμαχικών δυνάμεων, σύμφωνα με τους ιστορικούς, υπήρξε το λιμάνι της Σάμης.

Και όπως έγραψε και πάλι η Ευριδίκη Λειβαδά – Ντούκα στο εξαίσιο ιστορικό μυθιστόρημά της “Στους θρόνους της αποκάλυψης” που πραγματεύεται τη ναυμαχία της Ναυπάκτου:

“Τιμή σε όλους αυτούς που άλλαξαν την ιστορία της Ευρώπης στις 7 του Οκτώβρη του 1571 στο θυσιαστήριο των Κουρτζολάρων”.

Πηγή: poulatakefalonias.gr