Γεράσιμος  Σωτ. Γαλανός

Ο περίφημος ναός της Αγίας Θέκλης της περιοχής Ανωγής της Παλικής Κεφαλονιάς  βρίσκεται στο μέσω του ομώνυμου χωριού  και  είναι ένας από τους παλιούς ναούς της επαρχίας Πάλλης,  συνδέεται δε  άμεσα με της ιστορικής οικογένειας  των Λοβέρδων  Λιβιεράτων.

            Ο ναός είναι παλαιότατο κτίσμα με «πλακέ» πετρόκτιστο καμπαναριό δίπλα στην είσοδο του ναού και μάλιστα η καμάρα της βάσης του, οδηγεί στο κοιμητήριο του χωριού, που είναι ενοριακό, δηλαδή, βρίσκεται στον  αύλειο χώρο της εκκλησίας.  Σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες  ο ναός και η αρχική ύπαρξη των οικογενειών που φέρονται ως κτήτορές του, ήρθαν από την Ιταλία ως απομεινάρια κυνηγημένων  αρχόντων, εφόσον κάηκε η τότε Μητρόπολη του Μιλάνου,  η μεγάλη εκκλησία της Αγίας Θέκλης, το 1085 μ. Χ. κατά την Πρώτη Σταυροφορία  και σε  ανάμνηση του γεγονότος φτιάχτηκε στο μέρος της Κεφαλονιάς που ήρθαν  ναός  αφιερωμένος στην ίδια Αγία.

            Η εκκλησία αυτή είναι παλαιότατη πριν από το σεισμό του 1867, που τότε φυσικά αναφέρεται πως έπαθε κάποιες ζημιές. Επισκευάσθηκε (αποπερατώθηκε) το 1891 και συνέχισε την πορεία της μέσα στο χρόνο αντέχοντας και στους σεισμούς του 1953.

            Το 1955 ο ναός έτυχε κάποιας  επισκευής από τον τότε Νομομηχανικό Κεφαλληνίας, συντηρώντας τον με υλικά τσιμέντο και σιδερένιο οπλισμό όπου χρειαζόταν. Τη μελέτη επισκευής πραγματοποίησε ο μηχανικός Μιχαήλ  Κραψίτης και την πραγματοποίησε το γραφείο του  τότε Νομομηχανικού  του νησιού.   Στα 1993 πραγματοποιήθηκαν στο ναό εργασίες ανανέωσης εξωτερικών επιχρισμάτων,   αλλά με την τελευταία σεισμική δραστηριότητα τον Φεβρουάριο του 2014 έπαθε μεγάλες ζημιές και  κρίθηκε ακατάλληλος για να λειτουργήσει.

            Επίσης, στο σεισμό του Φεβρουαρίου του 2014  μεγάλες ζημιές υπέστη και το κοιμητήριο, όπου κατέρρευσε ο ανατολικός τοίχος με αποτέλεσμα να παρασύρει κάποια  μνήματα και να τεθεί εκτός λειτουργίας και αυτό.

Χωρίς υπερβολή, αυτός ο ιστορικός ναός είναι από μόνος του ένα μουσείο, λόγω που φιλοξενεί μέσα στην παλαιότητά του  σπουδαία  έργα ντόπιων και όχι μόνο, καλλιτεχνών.

            Οι εσωτερικοί τοίχοι είναι κοσμημένοι με ρεστάμπολα (μεγάλες εκκλησιαστικές αγιογραφικές συνθέσεις σε μουσαμά) έργα του Κωνσταντίνου Λιώκη, λαμπρού Κεφαλλονίτη αγιογράφου και προσωπογράφου, καθώς ο ίδιος είχε επιμεληθεί αγιογραφικά και την ουρανία του ναού, που είναι καλυμμένη εξ’ ολοκλήρου  με Αγίους  της Καινής Διαθήκης.  Η διακόσμηση και η προσεγμένη αγιογραφική εργασία που οι παλαιοί επιτέλεσαν σ’ αυτόν το ναό τον καθιστούν εξαιρετικό   μνημείο, δείγμα επτανησιακού πολιτισμού.

Πέρα από τη μεγάλη  αγιογραφική εικονογράφηση στο εσωτερικό του, ο ναός έχει γυναικωνίτη, τέμπλο ξυλόγλυπτο τύπου «ρουμανικού» και στα αριστερά του υπάρχει προσκυνητάρι με την ολόσωμη παράσταση του Αγίου  Γερασίμου, έργο του Κωνσταντίνου Λιώκη. Το έργο αυτό θεωρείται μοναδικό, λόγω που εικονίζει τον Άγιο σε στάση που προσεύχεται  κοιτώντας  προς τον ουρανό και κρατά στα χέρια του  ανοικτό το Ευαγγέλιο. Ακόμη, και σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι ευρίσκεται η περίφημη εικόνα  της Αγίας Θέκλης (1850)  κοσμημένη με μικρογραφίες από το μαρτύριο της Αγίας, έργο του καταγόμενου από αυτό το χωριό, αγιογράφου   Γεωργίου Στελλακάτου –Λοβέρδου.

            Ο ιστορικός ναός άντεξε και σε αυτούς τους σεισμούς του 2014 παρ’ όλες τις ζημιές που υπέστη από τη φοβερή  σεισμική επιτάχυνση, αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα λειτουργικά καθήκοντα των πιστών , λόγω που είναι εμφανείς οι ρηγματώσεις  εξωτερικά και εσωτερικά.

             Εν κατακλείδι ο ναός αυτός είναι από τα μνημεία που πρέπει πάση θυσία να κρατηθούν, να αποκατασταθούν οι ζημιές του, γιατί  είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη βασική ιστορία του τόπου  μας τόσο από θρησκευτική πλευρά, όσο και  την κοινωνική, η οποία είναι  γεμάτη με αγώνες για ελεύθερη και δημοκρατική δράση των κατοίκων αυτού  του χωριού.

Η εικόνα  της Αγίας Θέκλης, λόγω της εορτής  (24-9-2023)

(Η   Αγία Θέκλα και η περίφημη εικόνα του αγιογράφου Γεωργίου Στελλακάτου Λοβέρδου στην ομώνυμη εκκλησία του χωριού Αγία Θέκλη της Παλικής)

Η ισαπόστολος Θέκλα καταγόταν από το Ικόνιο και ήταν θυγατέρα εθνικής οικογένειας τη δε μητέρα της την έλεγαν Θεόκλεια. Μετεστράφη στη  χριστιανική πίστη χάρη στα κηρύγματα του ίδιου του Αποστόλου Παύλου (που τα πραγματοποιούσε   στη γειτονική οικία του Ονησιφόρου…)

            Είχε ήδη μνηστευθεί κάποιον εθνικό ονόματι Θάμυρη. Όταν αυτός και η μητέρα της Θεοκλεία αντιλήφθηκαν ότι είχε μεταστραφεί στην χριστιανική πίστη, προσπάθησαν να την κάνουν να πάρει πίσω την απόφασή της. Όταν είδαν ότι αυτό ήταν ανώφελο, κατέδωσαν τον Απόστολο Παύλο στον ηγεμόνα Καστίλιο, ο οποίος τελικά αφού τον φυλάκισε, τον απέλασε.

            Τότε η Θέκλα εγκατέλειψε τον μνηστήρα της και ακολούθησε τον Απόστολο στην Αντιόχεια της Πισιδίας. Πολλές φορές υπέστη μαρτύρια αλλά η πίστη της την έσωσε. Από την Αντιόχεια μετέβη στα Μύρα της Λυκίας  μαζί  με τον Απόστολο Παύλο και από εκεί στη Σελεύκεια, όπου κατέφυγε στο όρος Καλαμών, όπου και εκοιμήθη εν ειρήνη σε ηλικία ενενήντα ετών.

            Η εικόνα του Γεωργίου  Στελλακάτου- Λοβέρδου είναι εξαιρετική με μικρογραφίες που δείχνουν το μαρτύριο της αγίας και τη δράση της. Στην εικόνα ο αγιογράφος προσεγμένα παρουσιάζει σκηνές της αγίας από το βίος της σύμφωνα με την προφορική και γραπτή εκκλησιαστική παράδοση. Σε κάθε σκηνή του βίου της που έχει αγιογραφήσει ο Γεώργιος Στελλακάτος- Λοβέρδος, παρέχει μικρό κείμενο στο κάτω μέρος της μικρογραφίας, κάνοντας την εικόνα βιβλίο, για τον κάθε προσκυνητή . Θεωρείται από τις καλύτερες εικόνες που αφορούν στην Αγία Θέκλα. Η  εικόνα  είναι τοποθετημένη σε προσκυνητάρι στο ναό.