Είναι φυσικό να τρομάζουμε με την ισχύ του αλλά πρέπει να κρατάμε το μυαλό και την σκέψη μας καθαρά και για να το πετύχουμε αυτό πρέπει απλά να κατανοούμε το φαινόμενο, τον μηχανισμό βλαβών και καταστροφών και τελικά των απειλών για εμάς. Αυτό που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να είμαστε ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι πριν και κατά την εκδήλωση του. Ας δούμε κάποια βασικά στοιχεία ώστε να διευκρινιστούν και οι παρανοήσεις που επικρατούν.

Σεισμοί

Σεισμοί συμβαίνουν για διάφορους λόγους, με πιο συνήθεις τις σχετικές κινήσεις και «προστριβές» μεταξύ των λιθοσφαρικών πλακών, αυτοί τότε ονομάζονται Τεκτονικοί Σεισμοί, αποτελούν το 90% των σεισμών στη Γη και συνήθως (μιλώντας γενικά) είναι οι πιο ισχυροί. Άλλες αιτίες μπορεί να είναι ηφαιστειακή δραστηριότητα (αποτελούν το 10% περίπου και ονομάζονται Ηφαιστειακοί), μεγάλες κατολισθήσεις (όταν οφείλονται σε εγκατακρήμνιση οροφών υπογείων σπηλαίων ονομάζονται Εγκατακρημνισιγενείς), υπόγεια πυρηνική έκρηξη, πτώση μετεωριτών, αλλά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες (για παράδειγμα ανατινάξεις με εκρηκτικά σε ορυχεία), οπότε εκδηλώνονται σε σχετικά μικρότερη περιοχή (πιο τοπική κλίμακα), χωρίς να σημαίνει ότι για κάποιον ανθρώπινο πληθυσμό που βρίσκεται σε μικρή απόσταση δεν είναι ισχυροί και επικίνδυνοι.

Πρόγνωση σεισμών

Οι προσπάθειες για την πρόγνωση επικείμενων σεισμών δεν έχουν φθάσει σε επίπεδο αποδεκτής αξιοπιστίας (αν θα γίνει σεισμός) και ακρίβειας (σε ποιον τόπο, χρόνο και μέγεθος) και επομένως δεν θεωρούνται επαρκείς ώστε να χρησιμοποιούνται ευρέως. Όμως ακόμη και όταν εξελιχθούν και αρχίσουν να χρησιμοποιούνται, δεν θα πρέπει να  ξεχνάμε την σημασία της πρόληψης όσον αφορά τον σχεδιασμό και εφαρμογή αυτού στις ανθρώπινες κατασκευές (κτίρια, δίκτυα, υποδομές) και πολύ περισσότερο την προετοιμασία του πληθυσμού με την κατάλληλη συμπεριφορά πριν και κατά την διάρκεια του σεισμού και άρα να λειτουργήσει ως άλλοθι για να επαναπαυθούμε.

Έγκαιρη προειδοποίηση

Κάτι άλλο που έχει σήμερα αναπτυχθεί σε διάφορες χώρες του κόσμου και αποδεικνύεται χρήσιμο, και είναι τελείως διαφορετικό από την πρόγνωση, είναι η έγκαιρη προειδοποίηση για επερχόμενο σεισμό που μας προσφέρει μερικά δευτερόλεπτα προειδοποίησης. Πιο σωστά θα πρέπει να πούμε ότι αφορά προειδοποίηση για επερχόμενα πρόδρομα κύματα καθώς τα συστήματα αυτά ανιχνεύουν σεισμό που έχει ήδη συμβεί και ταξιδεύει προς την περιοχή που βρισκόμαστε. Η χρησιμότητα έγκειται στην ενεργοποίηση συστημάτων σε κρίσιμα συστήματα υποδομών όπως σιδηροδρομικά δίκτυα (μείωση ταχύτητας τρένων), σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ιδιαίτερα πυρηνικής ενέργειας ή υδροηλεκτρικά φράγματα), νοσοκομεία κ.λ.π. και όχι απαραίτητα στην ειδοποίηση μεγάλων πληθυσμών  που αν δεν έχει προετοιμαστεί κατάλληλα σε επίπεδο σχεδιασμού αλλά και συμπεριφοράς πληθυσμού, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα (λόγω πανικού).

Μηχανισμός γένεσης και διάδοσης

Με την ρήξη και κύλιση των πετρωμάτων σε βάθος του φλοιού (αν μιλάμε για τεκτονικό σεισμό), τα σεισμικά κύματα του εσωτερικού της Γης “P-waves” (Primary = Πρωτεύοντα), ασθενέστερα και μη καταστροφικά και έχουν την μεγαλύτερη ταχύτητα (6 χλμ./δευτερόλεπτο σε γρανίτη), φθάνουν πρώτα σε μια δεδομένη περιοχή ενδιαφέροντος (για παράδειγμα μια κατοικημένη περιοχή).

Αυτά ανιχνεύονται από κατάλληλα συστήματα αισθητήρων (σεισμογράφοι - επιταχυνσιογράφοι εδάφους) και μας ειδοποιούν για επερχόμενα, πιο αργά κινούμενα και καταστροφικότερα για τις ανθρώπινες κατασκευές (επίσης υπεύθυνα για εδαφικές μεταβολές) επιφανειακά σεισμικά κύματα “Reyleigh” (R-waves) με ταχύτητα 3 χλμ./δευτερόλεπτο και “Love” (Q-waves) με τα τελευταία να διαδίδονται σε οριζόντιο επίπεδο και κάθετα στην κατεύθυνση που οδεύουν, δίνοντας την χαρακτηριστική αίσθηση δόνησης του σεισμού («δεξιά-αριστερά»).

Μέτρηση σεισμών

Η πιο γνωστή Κλίμακα μέτρησης Μεγέθους σεισμού (“M” - Magnitude) που χαρακτηρίζει έναν σεισμό όταν αυτός ανιχνεύεται, είναι η κλίμακα “Richter” (“R”, Ρίχτερ) που αφορά το ποσό ενέργειας που εκλύεται από την θραύση των πετρωμάτων στην εστία (το σημείο που θεωρούμε ότι αντιπροσωπεύει την ρήξη των πετρωμάτων καθώς στην πραγματικότητα αυτή δεν είναι σημειακή αλλά εκτείνεται σε ένα τεράστιο για τον άνθρωπο τμήμα πετρωμάτων, τον «εστιακό χώρο»). Προσοχή όμως, το μέγεθος δεν αφορά ούτε χαρακτηρίζει την καταστρεπτικότητα που αυτός μπορεί να έχει σε μια δεδομένη περιοχή αφού αυτή επηρεάζεται και από πολλούς άλλους παράγοντες που θα τους δούμε πιο αναλυτικά. Έτσι οι χαρακτηρισμοί για κάθε βαθμό μεγέθους δεν αντιστοιχούν απαραίτητα σε κάποιο βαθμό καταστροφικότητας αλλά έχουν επικρατήσει και για ιστορικούς λόγους.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η κλίμακα είναι λογαριθμική και όχι γραμμική, δηλαδή κάθε η εκλυόμενη ενέργεια για κάθε επόμενο βαθμό δεν διπλασιάζεται αλλά πολλαπλασιάζεται δραματικά. Ενδεικτικά, από τον έναν βαθμό στον επόμενο η ενέργεια που εκλύεται είναι μεγαλύτερη κατά 30 φορές περίπου, ενώ δύο βαθμούς  παραπάνω η ενέργεια είναι μεγαλύτερη κατά 1000 φορές!

Ένας σειμός έως 2,9 R δεν γίνεται αισθητός, ενώ μεταξύ 3 - 3,9 R χαρακτηρίζεται «Πολύ Ασθενής». Μεταξύ 4 - 4,9 R χαρακτηρίζεται «Ασθενής» και γίνεται αισθητός στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο.

Μεταξύ 5 - 5,9 R χαρακτηρίζεται «Μέτριος» και γίνεται αισθητός στο σύνολο του πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο.

Μεταξύ 6 - 6,9 R θεωρείται «Ισχυρός» με ισχυρές έως βίαιες δονήσεις κοντά στο επίκεντρο.

Μεταξύ 7 - 7,9 R θεωρείται «Καταστροφικός» με πιθανές μεγάλες καταστροφές σε ακτίνα άνω των 100 χλμ. μακριά από το επίκεντρο.

Μεταξύ 8 - 8,9 R «Εξαιρετικά Καταστροφικός» με πιθανές εξαιρετικά μεγάλες καταστροφές, πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το επίκεντρο.

Από 9 R και άνω: Ελάχιστοι σεισμοί αυτού του μεγέθους έχουν καταγραφεί στην παγκόσμια ιστορία, ο μεγαλύτερος με μέγεθος 9,5 είναι αυτός της Χιλής το έτος 1960. Ενώ θεωρητικά δεν υπάρχει ανώτατο όριο, σεισμοί μεγαλύτεροι από 10 R είναι απίθανο να συμβούν καθώς στη Γη δεν υφίσταται τόσο μεγάλου μήκους ενιαίο σεισμογόνο ρήγμα.

Η Κλίμακα μέτρησης μακροσεισμικής Έντασης σεισμού «Μερκάλι» (Mercalli intensity scale), η οποία είναι δωδεκαβάθμια, αφορά στις επιπτώσεις ενός σεισμού σε μια δεδομένη περιοχή, κυρίως σε ανθρώπινες κατασκευές, έτσι  περισσότερο ενδείκνυται για τον χαρακτηρισμό σεισμών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι επιπτώσεις σε κατασκευές και ανθρώπους επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες και έτσι ο βαθμός έντασης Μερκάλι είναι πολύ σχετικός. Αν για παράδειγμα στον ίδιο σεισμό σε δύο περιοχές με την ίδια απόσταση και τύπο εδάφους, με την μία περιοχή να έχει σύγχρονες κατασκευές και την άλλη παλαιές κατασκευές, ο βαθμός έντασης συνεπειών θα είναι μεγαλύτερος στην δεύτερη περιοχή με τις παλαιότερες κατασκευές λόγω των περισσότερων και μεγαλύτερων ζημιών και πιθανά καταρρεύσεων.

Παρακολούθηση και καταγραφή σεισμών  

Τελικά το μέγεθος εκείνο που προσδιορίζει την ισχύ των δονήσεων σε συνάρτηση με τα εδάφη σε μια δεδομένη περιοχή, είναι η Επιτάχυνση του Εδάφους, η οποία καταγράφεται σε τρεις διευθύνσεις (ώστε να μας δίνει και πληροφορία κατεύθυνσης) φυσικά με χρονική αναφορά.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη σε σεισμικότητα χώρα στην Ευρώπη και η έκτη σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το δίκτυο σεισμογράφων-επιταχυνσιογράφων ειδικά στο κεντρικό Ιόνιο, είναι αρκετά εκτενές και η σεισμική δραστηριότητα παρακολουθείται διαρκώς. Αρμόδιοι φορείς είναι για την μελέτη της σεισμικής δραστηριότητας (μεταξύ άλλων) το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - ΕΑΑ) που ιδρύθηκε το 1893, και για τον σχεδιασμό της αντισεισμικής πολιτικής της χώρας ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) που ιδρύθηκε το 1983.

Αντισεισμικός Σχεδιασμός (κατασκευές)

Για σκοπούς σχεδιασμού κατασκευών στην χώρα μας, ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός εκδόθηκε το 1959 κατόπιν ισχυρών σεισμών το 1953 στην Κεφαλονιά-Ιθάκη-Ζάκυνθο-Λευκάδα και 1956 στην Αμοργό-Σαντορίνη μεταξύ άλλων («Περί Αντισεισμικού οικοδομικού κανονισμού» ΦΕΚ 36 A/1959) αν και υπήρχε ήδη ένας πρόδρομος από το 1928 για συγκεκριμένη περιοχή («Περί Αντισεισμικού οικοδομικού κανονισμού Κορίνθου-Λουτρακίου» ΦΕΚ 234 Α/1928). Από τότε συνεχώς αναθεωρείται και συμπληρώνεται («Νέος Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός» ΦΕΚ 613 B/1992), με την νεότερη τροποποίηση του το έτος 2010 (ΦΕΚ 270 Β/2010). Σύμφωνα με τον ισχύοντα Χάρτη Σεισμικής Επικινδυνότητας («Τροποποίηση διατάξεων ΕΑΚ2000 λόγω αλλαγής χάρτη σεισμικής επικινδυνότητας ΦΕΚ 1154 Β/2003), η δυσμενέστερη ζώνη στην Ελλάδα περιλαμβάνει τα νησιά Λευκάδα-Ιθάκη-Κεφαλονιά-Ζάκυνθος (και κάποια μικρότερα του εσωτερικού αρχιπελάγους).

Παράγοντες που επηρεάζουν τις συνέπειες του σεισμού σε μια δεδομένη περιοχή

Η πρώτη κατηγορία αφορά τα χαρακτηριστικά του ίδιου του σεισμού, που αφορούν την γένεση του. Είναι προφανές ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να επηρεάσει αυτούς τους παράγοντες και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να καταγράφει τα ρήγματα, ηφαίστεια και τα υπόλοιπα σχετικά φυσικά φαινόμενα, να παρακολουθεί την δραστηριότητα τους, να αξιολογεί τις σεισμογενείς περιοχές. Αυτό είναι το πεδίο των σεισμολόγων και άλλων αρμόδιων επιστημόνων οι οποίοι μελετούν τα σεισμικά φαινόμενα και καταρτίζουν στατιστικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται περαιτέρω από τις αρχές και επιστήμονες άλλων πεδίων.

1. Εστιακός μηχανισμός (είδος της σχετικής κίνησης των λιθοσφαιρκών πλακών όταν μιλάμε για τεκτονικούς σεισμούς). Κάποιοι σεισμοί λόγω μηχανισμού είναι συνήθως μεγαλύτεροι από άλλους, ενώ ένα συγκεκριμένο ρήγμα μπορεί να παράξει σεισμό μεγέθους (ενέργειας) ανάλογο με το μήκος του. 

2. Μέγεθος (εκλυόμενη ενέργεια) που μετριέται σε βαθμούς κλίμακας Ρίχτερ, όπως είδαμε παραπάνω.

3. Εστιακό βάθος του σεισμού

Επιφανειακοί είναι οι σεισμοί με εστιακό βάθος μικρότερο από 60 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της Γης (άλλες πηγές ταξινομού έως 30χλμ.). Σεισμοί ενδιάμεσου βάθους έχουν εστιακό βάθος μεταξύ 60-300 χλμ. κάτω από την επιφάνεια (άλλες πηγές 70χλμ.). Σεισμοί μεγάλου βάθους έχουν εστιακό βάθος άνω των 300 χλμ. κάτω από την επιφάνεια και δεν γίνονται αισθητοί σε εμάς. Οι πιο επικίνδυνοι είναι οι επιφανειακοί και γενικότερα αυτοί έως 70 χλμ. κάτω από την επιφάνεια.

Σεισμοί συμβαίνουν καθημερινά καθώς ο πλανήτης βρίσκεται σε μια δυναμική κατάσταση, αλλά εμάς μας απασχολούν εκείνοι που γίνονται αισθητοί και απειλούν τον άνθρωπο.

4. Διάρκεια φόρτισης/δονήσεων

Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της θραύσης (που ουσιαστικά επενεργούν δυνάμεις), τόσο μεγαλύτερη η μεγέθυνση των ταλαντώσεων.

Η δεύτερη κατηγορία αφορά την διάδοση του σεισμού, και συγκεκριμένα την σχετική θέση της περιοχής ενδιαφέροντος (συνήθως αυτή στην οποία βρισκόμαστε ως κάτοικοι και παρακολουθούν και αξιολογούν οι αρχές), αναφορικά με το επίκεντρο του σεισμού. Ο άνθρωπος επίσης δεν μπορεί να επηρεάσει αυτούς τους παράγοντες αλλά μπορεί να οριοθετεί ζώνες και να αποφεύγει την ανέγερση πόλεων και κατασκευών στις ιδιαίτερα σεισμογενείς περιοχές ή να λαμβάνει επιπλέον μέτρα όπως αυστηρότερους κανονισμούς και κατασκευαστικές τεχνικές (σε πεδία όπως θεμελίωση, δομικό σύστημα που έει να κάνει με ανθεκτικότερο φέροντα οργανισμό – σκελετό κτιρίου κλπ.).

5. Απόσταση από το επίκεντρο

Όσο αυξάνεται η οριζόντια απόσταση στην επιφάνεια της Γης, της περιοχής που μας ενδιαφέρει (ή αυτής στην οποία βρισκόμαστε) από το επίκεντρο, τόσο διαχέεται και μειώνεται η ενέργεια των κυμάτων και οι δονήσεις αποσβένονται, δηλαδή μειώνεται η ένταση τους.

6. Διεύθυνση σεισμού - σεισμικών κυμάτων

Ανάλογα με την σχετική θέση της περιοχής ενδιαφέροντος από το επίκεντρο, σε σεισμικά κύματα (δονήσεις) που έρχονται από διαφορετικές διευθύνσεις σε μια περιοχή, τα εδάφη ή οι κατασκευές θα ανταποκριθούν διαφορετικά.

7. Τύπος εδάφους

Στην μετάδοση των σεισμικών κυμάτων παίζει κάποιον ρόλο το μέσο που μεσολαβεί δηλαδή αν ο σεισμός έχει επίκεντρο σε θαλάσσια ή χερσαία περιοχή. Τώρα για την περιοχή ενδιαφέροντος πιο συγκεκριμένα, πρακτικά μιλάμε για το πόσο ευνοϊκό ή δυσμενές είναι το έδαφος στο οποίο θεμελιώνονται οι ανθρώπινες κατασκευές. Σε σκληρότερα εδάφη η περίοδος των ταλαντώσεων είναι μικρότερη, οπότε σε βράχο αισθανόμαστε μικρότερη και πιο σύντομη δόνηση, ενώ σε πιο μαλακά εδάφη μεγαλύτερη, δηλαδή στα χαλαρά εδάφη συμβαίνει μεγέθυνση των ταλαντώσεων.

Η τρίτη κατηγορία αφορά στα χαρακτηριστικά των κατασκευών αλλά και στις επεμβάσεις των χρηστών.

Αφορούν τεχνικά θέματα κυρίως, την μελέτη των σεισμών για την σύνταξη και επιβολή κανονισμών που διέπουν τις κατασκευές (συλλογικά τα κτίρια, κλιμακοστάσια, γέφυρες, φράγματα και πολλές άλλες κατασκευές), τον σχεδιασμό τους κατ΄ εφαρμογή των κανονισμών, αλλά και την εφαρμογή των μελετών σχεδιασμού. Η καλύτερη μελέτη δεν θα αντιμετωπίσει τον σεισμό από μόνη της, αλλά ο συνδυασμός καλής μελέτης και εφαρμογής της (ο βαθμός που η κατασκευή έχει ακολουθήσει την μελέτη, τα υλικά και η συναρμογή τους στο εργοτάξιο). Αυτά αποτελούν αντικείμενο επιστημόνων και μηχανικών και δεν αφορούν άμεσα τον πληθυσμό, εκτός ενός πολύ σημαντικού σημείου, των αλλοιώσεων ή αυθαίρετων επεμβάσεων στα κτίρια. Μπορεί να μιλάμε για προσθήκες τμημάτων κτιρίων, δωματίων, τοίχων, κλιμακοστασίων, στεγών κτλ. ή για αφαίρεση δομικών στοιχείων όπως τοίχοι, κολώνες, διανοίξεις οπών για να περάσουν καλώδια ή σωλήνες μέσα από κολώνες ή δοκάρια! ..πράγματα που δυστυχώς παρατηρούμε να εξακολουθούν να συμβαίνουν..

Ο κανόνας είναι ότι οποιαδήποτε κατασκευή ή επέμβαση σε κατασκευή πρέπει να μελετάται, να εγκρίνεται και να υλοποιείται με επίβλεψη των αρμόδιων επιστημόνων/μηχανικών, αρχών και τεχνικών. Ένας βασικός άτυπος κανόνας είναι οποιαδήποτε κατασκευή που έχει κάποιο σημαντικό ύψος, να ολοκληρώνεται οπωσδήποτε με ιδιαίτερη προσοχή, καθώς ό,τι βρίσκεται πάνω από το ύψος του ανθρώπου (αλλά χωρίς να ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν πολύ μικρότερο ύψος από τους ενήλικες) μπορεί να καταρρεύσει και να τον βλάψει.

Κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι:

1. Γεωμετρία των κατασκευών, συγκεκριμένα αν είναι συμμετρικές και σε τι βαθμό. 

2. Δομική μάζα των κατασκευών, συγκεκριμένα πως ταλαντώνονται ανάλογα με το βάρος τους. 

3. Δυσκαμψία κατασκευής (πόσο εύκαμπτο είναι ένα κτίριο/κατασκευή).

4. Ποσοστό απόσβεσης (εξαρτάται από το είδος της κατασκευής, τεχνικές και υλικά συστήματα).

5. Βάθος και δυσκαμψία θεμελίωσης (ομοίως, συν το είδος εδάφους).

Εκτός από τις συνέπειες των σεισμών σε κτίρια και κατασκευές, υπάρχουν οι εδαφολογικές συνέπειες (επιφανειακά ρήγματα, κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις κλπ.) αλλά η κύρια απειλή είναι συνήθως οι πρώτες που αφορούν ανθρώπινα έργα. 

Ενημέρωση, Προετοιμασία, Απόκριση

Αυτό που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να είμαστε ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι πριν και κατά την εκδήλωση του. Αναλυτικότερα:

Α) να φροντίζουμε τα κτίρια και οι κατασκευές που ανεγείρουμε (περιλαμβάνονται τοιχία και περιτοιχίσεις σε γεωτεμάχια καθώς και διαμορφώσεις σε κήπους, αλλά και τεχνικά έργα υποδομής όπως αντιστηρίξεις, γεφυρώσεις και απλές χωματουργικές εργασίες που δημιουργούν πρανή ή διαταράσσουν εδάφη κτλ.), να είναι μελετημένα (να έχουν αξιολογηθεί ακόμη και συνθήκες εδάφους ή επικρατούσες κλιματολογικές), σχεδιασμένα (δομική απόκριση, λειτουργικότητα, σχεδιασμός έκτακτων καταστάσεων) και να εξασφαλίζεται η εφαρμογή των μελετών και σχεδιασμού,

Β) να επιθεωρούμε και να συντηρούμε τα κτίρια και τις κατασκευές αλλά και τον εξοπλισμό αυτών που μπορεί να αναφέρεται σε έπιπλα (κατάλληλα στερεωμένα), ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις και συσκευές (έλεγχος καλής εγκατάστασης και λειτουργίας), δίκτυα παροχών κοινής ωφελείας και οδικών αξόνων (έλεγχος και προληπτική συντήρηση),

Γ) να είμαστε έτοιμοι να αποκριθούμε οργανωμένα και συντονισμένα ατομικά αλλά και συλλογικά ως πληθυσμός μιας συνοικίας ή οικισμού, γνωρίζοντας από πριν τι βήματα να ακολουθήσουμε ώστε να εξασφαλίζουμε την αυτοπροστασία μας και αυτή των συγγενών και συμπολιτών μας (σχέδια έκτακτης ανάγκης στο σπίτι, τον επαγγελματικό χώρο, και σχέδια πολιτικής προστασίας σε κλίμακα οικισμών ή δημοτικών ενοτήτων).

Σύνδεσμος για την σεισμική δραστηριότητα σε πραγματικό χρόνο (Γεωδυναμικό Ινστιτούτο): https://www.gein.noa.gr/HTML/gmap_automatic/gmapv3_auto_time_ell.php  

Σύνδεσμος για οδηγίες αυτοπροστασίας και υλικό προετοιμασίας σχεδίου έκτακτης ανάγκης (ΟΑΣΠ): https://oasp.gr/

Τηλέμαχος Μπεριάτος

MSc, Διπλ. Πολιτικός-Δομοστατικός μηχανικός, μέλος ΤΕΕ

Τεχνικός Ασφαλείας (Ασφάλεια και Υγεία στον χώρο εργασίας)

(πρώτη δημοσίευση Μάρτιος 2025)