Το παραμικρό λάθος, ή παράλειψη, μπορεί να κοστίσει στον υποψήφιο την είσοδο του σε μία σχολή. Υπάρχουν περιπτώσεις λαθών που υποψήφιος έχασε τις σχολές προτίμησής του μόνο και μόνο επειδή συμπλήρωσε λανθασμένα το μηχανογραφικό του. Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις υποψηφίων, που δεν γνώριζαν καλά τη διαδικασία υποβολής του μηχανογραφικού, δεν το οριστικοποίησαν (το άφησαν δηλαδή στο πρόχειρο) με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν να χάσουν ακόμη και την είσοδό τους σε υψηλόβαθμες σχολές, στις οποίες δικαιωματικά έμπαιναν λόγω της βαθμολογίας τους (σσ αυτό έγινε πέρυσι, πρώτη χρονιά εφαρμογής της διάταξης για ηλεκτρονική υποβολή μηχανογραφικού).

Εξάλλου, απαιτείται μεγάλη προσοχή και στο ποια σχολή δηλώνεις κανείς πρώτη, δεύτερη, τρίτη στη σειρά, ενώ ο υποψήφιος που βρίσκεται πάνω από την «σπαζοκεφαλιά» του μηχανογραφικού θα πρέπει να γνωρίζει ποιες σπουδές οδηγούν σε επαγγέλματα με ελπίδες επαγγελματικής αποκατάστασης, ή απλώς ποιες σπουδές δεν προσφέρουν καν επαγγελματικά δικαιώματα.

Προσοχή, λοιπόν, γιατί οι καιροί είναι δύσκολοι και τα λάθη, άμα τη... απομακρύνσει εκ του ταμείου, δεν αναγνωρίζονται και ασφαλώς δεν διορθώνονται.

Το ΑΜΠΕ απευθύνθηκε σε δύο έμπειρους εκπαιδευτικούς, με μακρόχρονη πείρα στις πανελλαδικές εξετάσεις και τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού, έναν από την ιδιωτική εκπαίδευση και έναν από τη δημόσια για συμβουλές προς τους υποψήφιους.

Ο καθηγητής Φυσικής, ιδιωτικής εκπαίδευσης Γιώργος Χατζητέγας, δηλώνει σχετικά με τις τάσεις των υποψηφίων αλλά -κυρίως- με τη νέα πραγματικότητα στην αγορά, έτσι όπως διαμορφώνεται λόγω της οικονομικής κρίσης:

«Στο "χρηματιστήριο" των βάσεων των πανελλαδικών εξετάσεων τα τελευταία 30 χρόνια ζήσαμε μεγάλες ανακατατάξεις. Στη δεκαετία του '80 είχαμε την έκρηξη της ζήτησης στις νεοσύστατες τότε σχολές της Κοινωνιολογίας με κριτήριο τον άμεσο διορισμό στη δημόσια εκπαίδευση. Μια δεκαετία αργότερα ζήσαμε την αυξημένη ζήτηση των σπουδών στα τμήματα ΜΜΕ και στις δεκαετίες του '90 και του 2000 διαπιστώσαμε την άνοδο και την πτώση των βάσεων στα τμήματα της Χρηματοοικονομικής και της Πληροφορικής. Οι αλλαγές είναι απρόβλεπτες τις περισσότερες φορές. Όπως, για παράδειγμα, η μεγάλη ζήτηση των σπουδών της Παιδαγωγικής από το 2003 και εντεύθεν ως αποτέλεσμα της δημιουργίας του ολοήμερου σχολείου, η οποία διπλασίασε τις θέσεις απασχόλησης των δασκάλων. Η ανοδική πορεία της ζήτησης των Παιδαγωγικών Σπουδών τερματίστηκε πέρυσι, καθώς είναι πια ολοφάνερες οι δυσκολίες απορρόφησης των νέων δασκάλων στη δημόσια εκπαίδευση».

Είναι γεγονός ότι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, όπως το ελληνικό, παράγονται πολύ περισσότεροι απ΄όσοι χρειάζονται γιατροί, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, την ώρα, μάλιστα, που η αγορά παρουσιάζει μεγαλύτερη ζήτηση από την αντίστοιχη προσφορά σε επαγγέλματα σχετικά με πληροφορική, οικονομία, φοροτεχνικά, τηλεπικοινωνίες, τουρισμό, διατροφή, προστασία του περιβάλλοντος και εναλλακτικές καλλιέργειες.

Η οικονομική ύφεση επέφερε ρεαλιστικές αλλαγές στον πίνακα των προτιμήσεων των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Οι υποψήφιοι στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε παραδοσιακές σχολές επαγγελματικής ασφάλειας και αποκατάστασης με το βλέμμα όχι πλέον στο δημόσιο αλλά στον ανταγωνιστικό και απαιτητικό ιδιωτικό στίβο. Οι γονείς που χρηματοδοτούν γενναία τις σπουδές των παιδιών τους αισθάνονται σήμερα αναγκασμένοι να τα προτρέψουν σε επιλογές σπουδών κοντά στον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους.

«Οι Στρατιωτικές και Αστυνομικές σχολές ακόμα και οι σχολές των Ακαδημιών του Εμπορικού Ναυτικού» τονίζει ο κ.Χατζητέγας «θα προηγηθούν στις προτιμήσεις των υποψηφίων καθώς οδηγούν σε άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Ο ανταγωνισμός όμως προβλέπεται μεγάλος, καθώς επίκειται σημαντική μείωση των εισακτέων στις παραπάνω σχολές. Οι υποψήφιοι καλούνται, μάλιστα, να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους δελτίο χωρίς να γνωρίζουν τον αριθμό των εισακτέων στις Στρατιωτικές και τις Αστυνομικές Σχολές. Όσοι πάντως επιλέξουν σχολές με "πηλίκιο" πρέπει να είναι καλά ενημερωμένοι για τις συνθήκες της εκπαίδευσης και των σπουδών, καθώς απαιτούνται ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας με έμφαση στην πειθαρχία, την υπομονή και την αφοσίωση στα καθήκοντα, που απορρέουν από μια αυστηρή ιεραρχία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κάθε χρόνο από τη σχολή Ευελπίδων αποχωρούν, από το πρώτο τρίμηνο, σημαντικό ποσοστό της τάξεως του 20% των επιτυχόντων. Τα ποσοστά αυτά είναι βέβαια σημαντικά μικρότερα στις υπόλοιπες στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές».

Σε ό,τι αφορά τις «κλασικές» επιλογές, όπως είναι οι Νομικές, τα τμήματα της Ψυχολογίας, της Αγγλικής Φιλολογίας, οι Ιατρικές σχολές και οι υψηλόβαθμες σχολές του Πολυτεχνείου.

«Αυτές» λέει ο Γ. Χατζητέγας «θα παραμείνουν στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων ανεξάρτητα από τη δυσκολία της επαγγελματικής αποκατάστασης, που παρατηρείται στους αποφοίτους μερικών εξ΄αυτών. Συγκεκριμένα, οι νομικές και ιατρικές σπουδές οι οποίες παρουσιάζουν σημαντική δυσκολία στην επαγγελματική αποκατάσταση, δεν θα πάψουν ποτέ να αποτελούν δυνατά χαρτιά στην αγορά εργασίας και να παρουσιάζουν σε βάθος χρόνου ελάχιστα ποσοστά ετεροαπασχόλησης των αποφοίτων τους. Σταθερή αξία στην αγορά εργασίας είναι οι σπουδές του Πολυτεχνείου και παρά την κρίση ο κατασκευαστικός τομέας δεν θα πάψει ποτέ να δίνει δουλειά στους Πολιτικούς Μηχανικούς, τους Ηλεκτρολόγους και τους Μηχανολόγους, ειδικότητες που αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντική ζήτηση με την ανάκαμψη της Οικονομίας. Η μείωση της ζήτησης των παιδαγωγικών σπουδών αναμένεται να δώσει οριακή αύξηση των βάσεων στις Φιλολογικές Σχολές και στις Σχολές της Ψυχολογίας του 1ου επιστημονικού πεδίου».

Με βάση τεκμηριωμένες έρευνες, το ποσοστό των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι μπορούν να διοριστούν στο δημόσιο, δεν θα υπερβαίνει στο άμεσο μέλλον το 5%. Με αυτό το δεδομένο οι νέοι στρέφονται σε σπουδές, που δίνουν δουλειά στη δυναμική ιδιωτική αγορά εργασίας.

«Οι οικονομικές σπουδές, τα χρηματοοικονομικά, τα λογιστικά και οι σπουδές της Εμπορίας, της Διαφήμισης και του Marketing» υποστηρίζει ο κ.Χατζητέγας αποτελούν σταθερό ζητούμενο της αγοράς εργασίας. Σταθερή αξία αποτελούν και οι σπουδές της Διοίκησης με πολλές νέες αναδυόμενες ειδικότητες, όπως για παράδειγμα η Διοίκηση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics). H εποχή της ποιοτικής τυποποίησης όλων των αγαθών και των υπηρεσιών απαιτεί επιστήμονες με εξειδίκευση στη δημιουργία προτύπων ποιότητας. Εδώ απαιτούνται συνήθως διαθεματικές σπουδές, οι οποίες συνδυάζουν τη Διοίκηση και τη Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων με τη Μηχανολογία, την Τεχνολογία Τροφίμων και τις σπουδές στην εκπαίδευση ενηλίκων γενικότερα.

Η πληροφορική και οι νέες τεχνολογίες, ιδίως σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η Διαχείριση Ενεργειακών Πόρων αποτελούν τις νέες προτιμήσεις των υποψηφίων. Το κανάλι του Ίντερνετ αποδεικνύεται πλέον ο νέος χώρος μιας νέας οικονομίας. Ήδη, αναπτύσσονται επιχειρήσεις μικρών επενδύσεων και μεγάλων αποδόσεων στις υπηρεσίες του διαδικτύου. Η διακίνηση αγαθών, πληροφοριών και υπηρεσιών γίνεται με τεράστιες οικονομίες κλίμακος, ενώ το ηλεκτρονικό εμπόριο γενικεύεται. Η πληροφορική συνδυάζεται με την οικονομία και στο μηχανογραφικό δελτίο των υποψηφίων υπάρχουν πολλές σχολές με ανάλογα προγράμματα σπουδών. Συνδυάζεται ακόμη και με τη γενετική και τη ρομποτική, δημιουργώντας νέες επιστήμες βιοπληροφορικής, οι οποίες βρίσκονται στο μηχανογραφικό των υποψηφίων».

Ωστόσο, τα Μαθηματικά και οι Φυσικές Επιστήμες αποτελούν διαχρονικά «αθάνατες» επιστήμες, καθώς οδηγούν σε πολλές κατευθύνσεις και όχι μόνο στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία. Μια ενδιαφέρουσα εκδοχή των μαθηματικών σπουδών είναι οι σπουδές Στατιστικής και Αναλογιστικής, που συνδυάζονται με πολλούς τομείς της επιστήμης και της οικονομίας. Σε αυτό συμφωνούν όχι μόνο οι εκπαιδευτικοί, αλλά και πολλοί επιτυχημένοι επαγγελματίες.

«Οι αναλογιστές είναι εξαιρετικά επίκαιροι» λέει ο Γ. Χατζητέγας «καθώς σχεδιάζουν ασφαλιστικά προγράμματα για λογαριασμό κοινωνικών ομάδων και επαγγελματιών, αλλά και για λογαριασμό πολλών οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι σπουδές της Στατιστικής στον σύγχρονο κόσμο οδηγούν σε άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, καθώς κάθε πτυχή της Οικονομίας και των Επιστημών απαιτεί γνώστες της Στατιστικής και της Πληροφορικής.

Τα τμήματα του 3ου επιστημονικού πεδίου από τη Νοσηλευτική μέχρι την Εργοθεραπεία και τα Ιατρικά Εργαστήρια, δίνουν, και θα εξακολουθούν να δίνουν, διέξοδο στην αγορά εργασίας παρά την κρίση, η οποία περιορίζει θεαματικά τις θέσεις απασχόλησης στην Υγεία, καθώς οι ανάγκες σε νοσηλευτικό προσωπικό αυξάνονται διαρκώς.

Το στερεότυπο ΑΕΙ - ΤΕΙ σε ό,τι αφορά την αξία των σπουδών είναι πλέον σε δεύτερη μοίρα. Οι υποψήφιοι πρέπει να διερευνήσουν με μεγάλη προσοχή τα επαγγελματικά δικαιώματα, που εξασφαλίζουν οι προπτυχιακές σπουδές. Υπάρχουν ομότιτλες σχολές με διαφορετικά αντικείμενα σπουδών και διαφορετικά επαγγελματικά δικαιώματα για τους αποφοίτους τους και υπάρχουν σχολές γενικού ενδιαφέροντος χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα».

Σημειώνεται, πάντως, ότι το μηχανογραφικό δελτίο έχει επιλογές για όλα τα βαθμολογικά βαλάντια και η συμπλήρωσή του είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή λήψη απόφασης με επίγνωση όλων των λεπτομερειών και των παραμέτρων.

Η ΣΩΣΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

Η σωστή συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου προϋποθέτει καλή γνώση, εκ μέρους των υποψηφίων, των σχετικών τεχνικών λεπτομερειών. Κυρίως, όμως, εξαρτάται από την ολοκληρωμένη εικόνα που έχουν για τις, προς επιλογή, σχολές και τα συνδεόμενα με αυτές επαγγέλματα, καθώς και τον βαθμό αυτογνωσίας, που διαθέτουν. Όλοι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν αναγκαίο να συμβουλευθούν οι υποψήφιοι τους καθηγητές τους στο σχολείο, τα φροντιστήρια, τα κέντρα επαγγελματικού προσανατολισμού, για να μάθουν τις λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες για μια «σοφή» συμπλήρωση του δύσκολου «σταυρόλεξου», που λέγεται μηχανογραφικό. Ιδιαίτερη προσοχή, λοιπόν, για τα στοιχειώδη. Για παράδειγμα, ο τίτλος μιας σχολής, ή ενός τμήματος, δεν είναι απολύτως αντίστοιχος με το περιεχόμενο των σπουδών και κυρίως με τα επαγγελματικά δικαιώματα, που εξασφαλίζουν.

Ο κ.Χατζητέγας επισημαίνει ότι «απαιτούνται επιλογές ασφαλείας, γιατί οι βαθμολογίες των υποψηφίων στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις θα είναι διαφοροποιημένες από τις περσινές. Η συμπλήρωση με αποκλειστικό κριτήριο την φθίνουσα σειρά των βάσεων του προηγούμενου έτους είναι λαθεμένη και επικίνδυνη. Όταν μάλιστα λέμε "επιλογές ασφαλείας" εννοούμε την επιλογή σχολών και τμημάτων με πολύ περισσότερα αλλά και αρκετά λιγότερα μόρια από αυτά που έχουμε συγκεντρώσει».

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

Ο καθηγητής Μαθηματικών σε δημόσιο σχολείο, με μεγάλη εμπειρία στις πανελλαδικές εξετάσεις, Στράτος Στρατηγάκης, παραθέτει τις πιο συχνές ερωτήσεις των τυποψηφίων και δίνει άμεσα τις απαντήσεις. Διαβάστε με προσοχή:

* Πότε κατατίθεται το Μηχανογραφικό;

Μέχρι τις 5 Ιουλίου.

* Πού κατατίθενται τα Μηχανογραφικά και ποια άλλα δικαιολογητικά πρέπει να έχω;

Το Μηχανογραφικό συμπληρώνεται στο σπίτι μόνο μέσω Ίντερνετ. Όσοι δεν έχουν υπολογιστή, μπορούν να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές του σχολείου τους, όσο αυτοί είναι ανοιχτοί ή οποιονδήποτε άλλο υπολογιστή που έχει σύνδεση στο Ίντερνετ, ακόμη και από Ίντερνετ καφέ.

* Ανήκω σε ειδική κατηγορία. Πώς θα το δηλώσω; Τι πρέπει να προσέξω;

Δε χρειάζεται να κάνεις τίποτα. Είναι αυτόματα περασμένη η ειδική κατηγορία στην οποία ανήκες.

* Τι σημαίνει δηλώνω ένα Τμήμα;

Σημαίνει ότι γράφεις στο Μηχανογραφικό Δελτίο δίπλα στο συγκεκριμένο Τμήμα έναν αύξοντα αριθμό, που δείχνει τη σειρά προτίμησής σου, π.χ. 1,2,3 κ.λπ.

* Αν έχω 17.900 μόρια περνάω στο Μαθηματικό Θεσσαλονίκης έτσι κι αλλιώς.

Πρέπει να το έχεις δηλώσει και να μην έχεις δηλώσει άλλο χαμηλότερο Τμήμα, πριν το Μαθηματικό Θεσσαλονίκης, γιατί δεν μπορείς να περάσεις σε Τμήμα που δεν έχεις δηλώσει στο Μηχανογραφικό σου. Να θυμάσαι πάντα ότι οι βάσεις που κοιτάζεις είναι οι ... περσινές. Αν ανέβουν οι βάσεις, μπορεί να μην πετύχεις σ' αυτή τη σχολή.

* Μπορώ από τη Θεωρητική κατεύθυνση να μπω σε Τμήματα Πληροφορικής που ανήκουν στο 4ο Πεδίο;

Βεβαίως, αρκεί να έχεις εξεταστεί στις Πανελλήνιες Εξετάσεις στα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας. Θα έχεις λιγότερα μόρια απ' ό,τι στο 1ο πεδίο, μπορεί όμως να αρκούν για την εισαγωγή σου. Κάτι άλλο που πρέπει να συνυπολογίσεις σ' αυτή την περίπτωση, είναι η επιπλέον προσπάθεια να καλύψεις τις γνώσεις που σου λείπουν, μια και δεν έχεις παρακολουθήσει τη Θετική ή Τεχνολογική Κατεύθυνση. Είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο, αν είσαι αποφασισμένος. Μπορείς, επίσης, να περάσεις στο τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη, που σου δίνει, από το 2010, τα επαγγελματικά δικαιώματα του καθηγητή Πληροφορικής.

* Μπορώ να δηλώσω σχολές του 5ου πεδίου, χωρίς να έχω εξεταστεί Πανελληνίως στο Μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας;

Δυστυχώς, όχι. Για να δηλώσεις τα τμήματα ενός πεδίου πρέπει να έχεις εξεταστεί στις Πανελλήνιες Εξετάσεις ή να δήλωσες ότι θα εξεταστείς και στα δύο μαθήματα αυξημένης βαρύτητας του πεδίου ή και στα δύο μαθήματα γενικής παιδείας, που αντικαθιστούν τα μαθήματα αυξημένης βαρύτητας, αν δεν έχεις διδαχτεί τα μαθήματα κατεύθυνσης, που είναι μαθήματα αυξημένης βαρύτητας του πεδίου, που διάλεξες.

* Θα έχω άλλα μόρια για τις σχολές των Πολιτικών Μηχανικών και άλλα για την Αρχιτεκτονική;

Ακριβώς. Στην Αρχιτεκτονική θα έχεις τα μόρια του 4ου πεδίου συν τα μόρια του ειδικού μαθήματος. Το άριστα σ' αυτή την περίπτωση είναι τα 24.000 μόρια.

* Αν έχω εξεταστεί σε δύο ξένες γλώσσες, ποιος βαθμός λαμβάνεται υπόψη για την εισαγωγή σε τμήματα που απαιτούν εξέταση σε μία από τις 4 ξένες γλώσσες;

Λαμβάνεται υπόψη η ξένη γλώσσα, στην οποία πήρες το μεγαλύτερο βαθμό.

* Έχω δηλώσει ως 15η επιλογή το τμήμα Μαθηματικών Θεσσαλονίκης. Αν κάποιος άλλος υποψήφιος το έχει δηλώσει ως 1η επιλογή ευνοείται;

Ευνοείται από τους δύο εκείνος που έχει περισσότερα μόρια. Αν εσύ έχεις τα περισσότερα μόρια από τον άλλον υποψήφιο, εσύ θα πάρεις τη θέση.

* Θέλω να δηλώσω το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης, που περιλαμβάνεται στο 1ο και το 2ο Πεδίο. Έχω διαφορετικό αριθμό μορίων στα δύο αυτά πεδία. Τι γίνεται σ' αυτήν την περίπτωση; Το ίδιο ισχύει και για όλα τα άλλα κοινά τμήματα σε δύο πεδία;

Το Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης έχει μία βάση, παρ' ό,τι ανήκει και στα δύο πεδία. Αν δηλώσεις και τα δύο πεδία (πράγμα σπάνιο), τότε θα χρησιμοποιηθούν τα μόρια από το πεδίο στο οποίο έχεις καλύτερες επιδόσεις, ανεξάρτητα από το πεδίο στο οποίο το δήλωσες. Αν δήλωσες το ένα μόνο από τα δύο πεδία, στα οποία περιλαμβάνεται, τότε θα χρησιμοποιηθούν τα μόρια αυτού του πεδίου και όχι του πεδίου, στο οποίο δεν το δήλωσες.

* Θέλω να δηλώσω τις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές, αλλά δεν έχω κάνει αίτηση και δήλωση προτίμησης τον Φεβρουάριο, ούτε την αίτηση στις σχολές τον Απρίλιο. Μπορώ να τις δηλώσω τώρα;

Δυστυχώς όχι.

* Τι γίνεται σε περίπτωση ισοβαθμίας με άλλους υποψηφίους;

Σε περίπτωση ισοβαθμίας δύο ή περισσοτέρων υποψηφίων στην τελευταία θέση εισακτέων κάποιου τμήματος, προηγείται αυτός που έχει μεγαλύτερο βαθμό πρόσβασης και, αν υπάρχει και εδώ ισοβαθμία, προηγείται αυτός που έχει μεγαλύτερο άθροισμα βαθμών στα δύο μαθήματα αυξημένης βαρύτητας του επιστημονικού πεδίου στο οποίο ανήκει το συγκεκριμένο τμήμα. Αν και πάλι υπάρχει ισοβαθμία, μπαίνουν όλοι οι ισοβαθμούντες, ανεξάρτητα από τη σειρά που δήλωσε το συγκεκριμένο τμήμα ο καθένας από τους ισοβαθμούντες. Η σειρά προτίμησης λαμβάνεται υπόψη ως τρίτο κατά σειράν κριτήριο μόνο στις στρατιωτικές και αστυνομικές Σχολές.

* Με τα μόρια που έχω, εισάγομαι σε πολλές σχολές. Σε ποια τελικά θα περάσω;

Από όλες τις σχολές τη βάση των οποίων «πιάνεις», θα περάσεις σ' αυτήν που έχεις δηλώσει πρώτη στο Μηχανογραφικό σου.

* Αν κάνω λάθος αριθμητικό στη δήλωση, δηλαδή δηλώσω δύο φορές τον αριθμό 2 ή παραλείψω τον αριθμό 3, τι γίνεται;

Τα λάθη αυτά τα βρίσκει ο υπολογιστής την ώρα που καταχωρούνται οι προτιμήσεις σου, οπότε διορθώνονται αυτόματα. Ο υπολογιστής εντοπίζει το λάθος και σου προτείνει την αυτόματη αρίθμηση.

* Πώς ξέρω ότι πράγματι οι σχολές δηλώθηκαν με τη σειρά που ήθελα;

Παίρνεις αντίγραφο της δήλωσής σου από τον υπολογιστή, μόλις γίνει η προσωρινή αποθήκευση, το οποίο πρέπει να ελέγξεις σχολαστικά για τυχόν λάθη και άλλο όταν γίνει η οριστική κατάθεση του μηχανογραφικού. Μετά την οριστικοποίηση κανένα λάθος δεν αναγνωρίζεται.

ΣΥΧΝΑ ΛΑΘΗ

Ο Στράτος Στρατηγάκης έχει συγκεντρώσει αυτά τα συνήθη λάθη και τα απαντά.

* Θέλω να περάσω σε ΑΕΙ, γιατί είναι καλύτερα από τα ΤΕΙ.

Αυτό δεν είναι γενικά σωστό. Εξαρτάται από τις σχολές ή τμήματα που συγκρίνουμε. Μπορεί ένα ΑΕΙ να μην έχει καλές επαγγελματικές προοπτικές, ενώ ένα ΤΕΙ να έχει άριστες. Εξαρτάται από το αντικείμενο σπουδών κι όχι από το αν είναι ΑΕΙ ή ΤΕΙ.

* Για να μην κάνω κανένα λάθος, θα δηλώσω όλες τις σχολές.

Έτσι συνήθως περνάς σε μια σχολή που δε σ' αρέσει, γιατί δε γίνεται να σου αρέσουν όλες οι σχολές. Το σωστό είναι να δηλώσεις σχολές από όλη την γκάμα των βάσεων, δηλαδή υψηλόβαθμες, μεσαίες και χαμηλές, ώστε να πετύχεις σε κάποια ό,τι κι αν συμβεί με τις βάσεις. Δήλωσε όμως, από κάθε κλάση των βάσεων, μόνο όσες σου αρέσουν.

* Έχω 16.000 μόρια, άρα, σύμφωνα με τις περσινές βάσεις, περνάω στην τάδε σχολή που είχε 15.995 μόρια.

Αυτές είναι οι περσινές βάσεις. Οι φετινές βάσεις μπορεί να έχουν πολύ μεγάλη διαφορά ακόμη και 5.000 μόρια πάνω ή κάτω.

* Δυστυχώς, δεν πήγα καλά φέτος. Θα ξαναδώσω Πανελλήνιες Εξετάσεις του χρόνου, οπότε δεν έχει νόημα να δώσω ιδιαίτερη προσοχή στο Μηχανογραφικό.

Κάθε πράγμα στον καιρό του. Τώρα θα φτιάξεις σωστά το Μηχανογραφικό σου, τον Σεπτέμβριο θα δεις σε ποια σχολή θα περάσεις κι αν δεν σου αρέσει, αφού πρώτα γραφτείς στην σχολή που πέτυχες, αποφασίζεις να ξαναδώσεις Πανελλήνιες Εξετάσεις.

* Επειδή έχω λίγα μόρια, δεν υπάρχει περίπτωση να περάσω σε καλή Σχολή.

Πρόσεξε τα μικρά διαμάντια που υπάρχουν με χαμηλή βάση, πολύ κάτω από τα 10.000 μόρια, και έχουν καλές επαγγελματικές προοπτικές. Συνήθως είναι ΤΕΙ σε μικρές επαρχιακές πόλεις, τα οποία έχουν θετικές επαγγελματικές προοπτικές, αλλά χαμηλή ζήτηση γιατί είναι απομακρυσμένα.

* Αφού δεν μπορώ να «πιάσω» ΑΕΙ, θα δηλώσω μόνο ΤΕΙ. Αν τα προτάξω, θα έχω περισσότερες πιθανότητες να πετύχω.

Δεν έχει σημασία η σειρά προτίμησης της σχολής, παρά μόνο στις στρατιωτικές και αστυνομικές και αυτό μόνο σε περίπτωση ισοβαθμίας. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις δεν έχει σημασία αν έχεις βάλει πρώτη ή δέκατη τη σχολή, αλλά μόνο αν έχεις τα μόρια για να εισαχθείς και δεν έχεις βάλει άλλη σχολή με λιγότερα μόρια πριν από αυτήν.

* Ευτυχώς πήγα καλά κι έτσι δε χρειάζεται να δηλώσω καθόλου ΤΕΙ.

Το σωστό είναι να δηλώσεις και ΤΕΙ, γιατί δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί με τις βάσεις, που κάθε χρόνο αυξομειώνονται. Ειδικά φέτος, που έχουμε ανακατανομή των εισακτέων σε βάρος των σχολών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη διαμόρφωση των βάσεων. Μη ρισκάρεις, λοιπόν.

* Οι καλές σχολές έχουν υψηλή βάση. Οι σχολές με χαμηλή βάση δεν είναι καλές.

Οι βάσεις εκφράζουν την προσφορά και τη ζήτηση των θέσεων κάθε σχολής. Αν μια σχολή έχει λίγες σχετικά θέσεις, αλλά τη δηλώνουν πολλοί υποψήφιοι, τότε έχει υψηλή βάση. Αυτό δε σημαίνει ότι έχει καλές επαγγελματικές προοπτικές ή ότι εσένα σου αρέσει.

* Τελικά, οι σχολές με επαγγελματικές προοπτικές είναι οι σχολές της πληροφορικής. Αυτές θα δηλώσω.

Και οι απόφοιτοι πληροφορικής έχουν αρχίσει να έχουν πρόβλημα εύρεσης εργασίας. Γι αυτό να τις δηλώσεις μόνον αν σου αρέσουν οι υπολογιστές. Αν δεν σου αρέσουν και περάσεις σε μια σχολή Πληροφορικής, θα γίνεις κακός επαγγελματίας και θα είσαι από τους άνεργους πτυχιούχους Πληροφορικής.

* Πήγα πιο καλά απ' ό,τι περίμενα. Αντί για Οικονομικά θα δηλώσω Ιατρική.

Με αυτόν τον τρόπο, αλλάζεις στόχο. Για άλλη σχολή πήγαινες κι αλλού θα βρεθείς. Μήπως ήθελες εξαρχής Ιατρική, αλλά δεν το έλεγες, γιατί ήταν άπιαστο όνειρο; Σε αυτή την περίπτωση καλά κάνεις να δηλώσεις την Ιατρική. Αν όμως σου προέκυψε τώρα, από την πίεση του κοινωνικού περίγυρου για να μην πάει «χαμένο» το 19, τότε κάνεις λάθος επιλογή.

* Είχα τα μόρια για να περάσω στο Μαθηματικό της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν πέρασα. Γιατί;

Μπορεί να μην το είχες δηλώσει. Δεν γίνεται να περάσεις σε ένα τμήμα που δεν έχεις δηλώσει. Μπορεί να είχες δηλώσει πριν ένα άλλο τμήμα με χαμηλότερη βάση και να πέρασες σ' αυτό. Μπορεί να δήλωσες μόνο υψηλόβαθμα τμήματα και να μην πέρασες πουθενά.

ΑΠΛΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

Ο Γιώργος Χατζητέγας δίδει έναν απλό και εύχρηστο οδηγό για την καλύτερη συμπλήρωση του μηχανογραφικού:

* Θεωρούμε ως υπόθεση εργασίας ότι έχουμε συγκεντρώσει τον μέγιστο αριθμό μορίων π.χ. 20.000 μόρια. Σας υπενθυμίζουμε ότι έχουν παρατηρηθεί άνοδοι και πτώσεις σχολών κατά χιλιάδες μόρια από την μια χρονιά στην άλλη. Τα τμήματα της Παιδαγωγικής την πρώτη χρονιά της θεαματικής τους έκρηξης ανέβηκαν κατά 2.500 μόρια, λόγω της ξαφνικής και μεγάλης ζήτησής τους.

* Χαρακτηρίζουμε τις σχολές είτε ως Α (πρώτης προτίμησης), είτε ως Β (δεύτερης προτίμησης), είτε ως Γ (τρίτης προτίμησης) διατρέχοντας το σύνολο των σχολών και των δύο πεδίων που έχουμε επιλέξει ανεξάρτητα από τις βάσεις των προηγούμενων ετών. Όσες σχολές δεν μας ενδιαφέρουν τις προσπερνούμε και δεν τις χαρακτηρίζουμε.

* Διερευνούμε με ιδιαίτερη προσοχή το πρόγραμμα των σπουδών κάθε σχολής ή τμήματος, τις μεταπτυχιακές προοπτικές και τα επαγγελματικά δικαιώματα.

* Ιεραρχούμε τις σχολές της κάθε κατηγορίας με αύξοντα αριθμό 1,2,3,... Έτσι εάν π.χ. έχουμε χαρακτηρίσει 10 σχολές ως Α, 10 ως Β και άλλες 10 ως Γ θα έχουμε τις σχολές Α1,Α2,...Α10,Β11,Β12,...,Β20,Γ21,Γ22,...,Γ30.

* Σβήνουμε τους χαρακτηρισμούς Α, Β, Γ. Ο αριθμός, ο οποίος είναι σημειωμένος δίπλα από κάθε σχολή, αποτελεί τη σειρά προτίμησης, με την οποία θα συμπληρώσουμε το μηχανογραφικό δελτίο.

Τα «πονηρά» σημεία

* Η πλέον υψηλόβαθμη σχολή δεν είναι οπωσδήποτε και η «καλύτερη».

* Να έχουμε υπόψη μας ότι οι σχολές με ειδικό μάθημα, έχουν βαθμούς πρόσβασης αρκετά χαμηλότερους από αυτούς για τους οποίους μας προδιαθέτουν οι βαθμοί εισαγωγής (έτσι π.χ. η Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Θράκης είχε βάση το 2011 21.167 μόρια αλλά αντίστοιχο βαθμό πρόσβασης 18,58, ενώ οι Ναυτιλιακές Σπουδές του Πειραιά είχαν βάση το 2011 17.113 μόρια, αλλά αντίστοιχο βαθμό πρόσβασης 15,59.

* Προσέχουμε τις κοινές σχολές των διαφόρων επιστημονικών πεδίων και τις δηλώνουμε από το πεδίο που μας δίνει τα περισσότερα μόρια. Για παράδειγμα, το τμήμα Δημόσιας Διοίκησης Παντείου που είναι κοινό τμήμα του 1ου και 5ου επιστημονικού πεδίου πρέπει να δηλωθεί από υποψήφιο που έχει πρόσβαση και στα δύο πεδία από εκείνο το πεδίο στο οποίο έχει τα περισσότερα μόρια.

* Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και φέτος στις σχολές του Πανεπιστημίου της Κύπρου, καθώς απαιτείται ξεχωριστή αίτηση (http://www.ucy.ac.cy). Για τις σχολές του Πανεπιστημίου Κύπρου οι βάσεις εισαγωγής είναι σε πολλές περιπτώσεις αρκετά χαμηλές και επειδή λειτουργεί σύστημα επιλαχόντων είναι δυνατόν να εισαχθεί κάποιος με σχετικά μικρό βαθμό πρόσβασης. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής των υποψηφίων η υψηλή ποιότητα των κυπριακών Πανεπιστημίων και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων. Το κόστος της φοιτητικής μετανάστευσης στη Μεγαλόνησο είναι απολύτως αντίστοιχο με εκείνο μιας πόλης στην ελληνική περιφέρεια.

ΕΞΥΠΝΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

Στο μηχανογραφικό δελτίο υπάρχουν έξυπνες επιλογές, ακόμη και αν η βαθμολογία ενός υποψήφιου είναι χαμηλή και -κατά πάσα πιθανότητα- δεν τη θεωρεί «κλειδί» για να ανοίξει μια «καλή σχολή». Αυτές οι επιλογές, όπως τις δίνει ο Γ. Χατζητέγας, είναι:

Όσοι από τους υποψήφιους έχουν πετύχει υψηλές επιδόσεις διαθέτουν ασφαλώς άνεση σχετικά με το πόσες και ποιες σχολές θα επιλέξουν. Όσων όμως οι επιδόσεις είναι χαμηλότερες των προσδοκιών τους, μπορούν να διεκδικήσουν θέσεις σε χαμηλόβαθμα τμήματα που οδηγούν σε επαγγελματικές ενασχολήσεις ανάλογες των επιθυμιών και των ονείρων τους. Μερικές χρήσιμες παρατηρήσεις:

* Στα επόμενα χρόνια, όταν οι σημερινοί υποψήφιοι βρεθούν στην αγορά εργασίας, θα υπάρχει πλήρης ταύτιση των ΑΕΙ και ΑΤΕΙ σε προγράμματα σπουδών, διδακτικό προσωπικό και επαγγελματικά δικαιώματα.

* Χαμηλόβαθμα σημερινά ΤΕΙ θα έχουν υπερκεράσει αρκετά ΑΕΙ στην ενιαία κλίμακα αξιολόγησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

* Αρκετοί υποψήφιοι μπορούν να διεκδικήσουν σχολές με πολύ καλές προοπτικές, εφόσον βέβαια σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα τους και από «μη συμβατά» επιστημονικά πεδία, παρά την απώλεια του 7% στα μόρια τους. Για παράδειγμα, ένας υποψήφιος της Θεωρητικής κατεύθυνσης με μόρια εισαγωγής κοντά στα 10.500 δύσκολα θα βρει σχολή στο 1ο επιστημονικό πεδίο. Αν επομένως έχει πρόσβαση στο 3ο ή 4ο ή 5ο επιστημονικό πεδίο μπορεί να αναζητήσει αξιόπιστες λύσεις στα χαμηλόβαθμα ΤΕΙ αυτών των επιστημονικών πεδίων.

* Υπάρχουν λύσεις για όλα τα βαθμολογικά βαλάντια π.χ. μπορεί ένας υποψήφιος να μην εξασφαλίσει εισαγωγή σε ένα υψηλόβαθμο τμήμα Διοίκησης ή Λογιστικής, υπάρχουν όμως αντίστοιχα χαμηλόβαθμα ΑΤΕΙ στο κέντρο και στη περιφέρεια που οδηγούν σε ανάλογο επαγγελματικό περιβάλλον. Ανάλογα ισχύουν και για πολλές σχολές που έχουν σχέση με τις Κατασκευές, τη Μηχανολογία και την Ηλεκτρολογία.

«Λεπτομέρειες» που αξίζουν προσοχή:

* Οι απόφοιτοι των τμημάτων Τουριστικών Επιχειρήσεων έχουν το δικαίωμα να εργαστούν ως λογιστές, ύστερα από διετή άσκηση.

* Οι απόφοιτοι των τμημάτων Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας και Πειραιά εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο εξασφαλίζοντας τα επαγγελματικά δικαιώματα των οικονομολόγων.

* Το τμήμα Πληροφορικής του ΑΤΕΙ της Αθήνας είναι το πρώτο τμήμα ΑΤΕΙ που υποδέχεται με κατατακτήριες εξετάσεις αποφοίτους ΑΕΙ.

* Οι απόφοιτοι του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης Θράκης (ΑΕΙ) αποκτούν άδεια άσκησης επαγγέλματος Κοινωνικού Λειτουργού κάτι που εξασφαλίζεται και από τα τμήματα των ΤΕΙ της Κοινωνικής Εργασίας (Αθήνα, Ηράκλειο, Πάτρα).

* Τα τμήματα Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών Πειραιά και Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών της Παντείου διαφέρουν στο γεγονός ότι οι απόφοιτοι του τμήματος στο Πειραιά που επιλέγουν την κατεύθυνση «Διεθνής και Ευρωπαϊκός Οικονομικός Πυλώνας» εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο, ενώ οι απόφοιτοι του Παντείου δεν έχουν αυτό το δικαίωμα.

* Οι απόφοιτοι του τμήματος Διαιτολογίας & Διατροφής του Χαροκοπείου και οι απόφοιτοι των ΤΕΙ Διατροφής & Διαιτολογίας μπορούν να ανοίξουν δικό τους γραφείο, ως ελεύθεροι επαγγελματίες με κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα.

* Οι απόφοιτοι του τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών μπορούν πλέον να διοριστούν ως φιλόλογοι.

* Μπορεί κάποιος να περάσει σε Οικονομικό τμήμα χωρίς να εξεταστεί στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας. Τα τμήματα Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας Πειραιά και Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας ανήκουν και στο 4ο πεδίο οι απόφοιτοι τους όμως εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο, κάτι που συμβαίνει και με τους απόφοιτους του τμήματος Δημόσιας Διοίκησης Παντείου που ανήκει και στο 1ο πεδίο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας που βρίσκεται στο 2ο επιστημονικό πεδίο.

* Τμήματα με σύγχρονο σχεδιασμό και ελκυστικό πρόγραμμα σπουδών συμβατό με την αγορά εργασίας περνούν συνήθως απαρατήρητα. Ενδεικτικά αναφέρονται: Το τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επιστήμης Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη, το τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο με έδρα τη Κέρκυρα, το τμήμα Εργοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας, τα τμήματα Σχεδιασμού και Παραγωγής Ενδυμάτων στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με έδρα το Κιλκίς, το τμήμα Σχεδιασμού Ξύλου και Επίπλου με έδρα τη Καρδίτσα.

Τελευταίες συμβουλές: Οι υποψήφιοι κατά την υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου η οποία γίνεται πλέον ηλεκτρονικά θα πρέπει να προσέξουν όλες τις λεπτομέρειες της διαδικασίας και κυρίως, να ολοκληρώσουν την υποβολή με οριστικό τρόπο. Περισσότεροι από 1.000 υποψήφιοι το 2011 είχαν συμπληρώσει το μηχανογραφικό στις πρόχειρες προκαταρκτικές διαδικασίες, χωρίς όμως να το υποβάλλουν οριστικά. Είναι περιττό ίσως, αλλά χρήσιμο, να υπογραμμισθεί ότι δεν ισχύουν οι μετεγγραφές, και τα παιδιά των τρίτεκνων, των πολύτεκνων και κάποιων κοινωνικών κριτηρίων, τα οποία είχαν παλαιότερα το προνόμιο αυτό, διαγωνίζονται με το πλεονέκτημα της ένταξής τους στις ειδικές κατηγορίες των υποψηφίων.