Πλατεία Βαλλιάνου-Ιστορικά γκρεμίσματα... εκούσια και ακούσια! (Σπάνιες φωτογραφίες)
Μια ιστορική αναδρομή στην Κεντρική πλατεία του Αργοστολίου
Η πλατεία Βαλλιάνου , σε αντίθεση με την πλατεία του Μέτελα που είχε συνδεθεί προσεισμικά κυρίως με αθλητικές δραστηριότητες και θαλάσσια μπάνια , υπήρξε ανέκαθεν το επίκεντρο της κοσμικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής ζωής τ΄Αργοστολιού και αναμφίβολα του φλέρτ! Το δε πεπρωμένο της συνδέθηκε στενά με εκείνο των εκάστοτε δικαστηρίων.
1825 (ή 1829)
Ανεγείρεται από τον άγγλο αρμοστή Νάπιερ , σε σχέδια του μηχανικού του αγγλικού στρατού Κέννεντυ, όπως άλλωστε το Μαρκάτο και το φανάρι των Βαρδιάνων, το παλαιό δικαστικό μέγαρο και δίνει το όνομα του στην πλατεία . Επίσης φυτεύονται πλησίον του δύο πλατάνια.
Εκτός όμως από τα δικαστήρια στεγάζει το ενεχειροδανειστήριο και το Λανκαστεριανό (αλληλοδιδακτικό) σχολείο. Εκάλυπτε την βορεινή πλευρά της πλατειάς , με την κύρια είσοδο και πρόσοψη στον σημερινό δρόμο με τους φοίνικες .
Οι κακές γλώσσες ( ένα είδος πανταχού παρόν και σχολιάζον στο πέρασμα των αιώνων) ανέφεραν πως επίτηδες ο Νάπιερ έστρεψε τα τσιμεντένια οπίσθια του κτηρίου προς το λιθόστρωτο , για να περιορίσει την θέα και έτσι να τιμωρήσει έναν ντόπιο άρχοντα , του οποίου το σπίτι βρισκόταν εκεί.
1866
Ο διευθυντής δημοσίων έργων Τηλέμαχος Βλασσόπουλος εξωραίζει την πλατεία και προτείνει να κατεδαφιστεί το κτήριο του Νάπιερ ως αντιαισθητικό για το περιβάλλον του. Ορισμένοι ενοχλούνταν από το αρχιτεκτονικό του στυλ, το οποίο πρόδιδε την αρχαιολατρεία του Νάπιερ αλλά ταυτόχρονα δημιουργούσε αντίθεση με τα παρακείμενα αρχοντικά, άλλοι πάλι οραματίζονταν μια μεγαλοπρεπέστερη πλατεία.
1867
Σεισμός 7,4 R ταρακουνά την κεφαλλονίτικη γη με επίκεντρο την Παλική, ωστόσο και το <<παλάτιον της δικαιοσύνης>> στο Αργοστόλι υφίσταται σοβαρές ζημιές, που οδηγούν στην μεταφορά των υπηρεσιών του μέχρι την αποκατάσταση τους. Επανέρχονται οι σκέψεις για την κατεδάφιση του.
1895
Μετά από πολλά χρόνια καθυστέρησης τοποθετείται στο άνω πίσω μέρος του δικαστικού μεγάρου το <<ρολόι του Πόγγη>>, που είχε δωρίσει ο οφθαλμίατρος από την Μασσαλία Σταύρος Μεταξάς. Ο μηχανισμός του περιελάμβανε καμπάνες και βαρίδια βάρους σχεδόν 700 κιλών. Τα τελευταία κρεμάστηκαν ακριβώς μέσα στην αίθουσα των συνεδριάσεων και παρότι δεν υπήρχε φόβος πτώσης τους εντούτοις η θέα τους και μόνο προκαλούσε τρόμο! Τραγική ειρωνεία ,ο Μεταξάς μαζί με τα αδέλφια του είχαν αγωνιστεί εναντίον της αγγλικής κατοχής και τελικά το δώρο του εντοιχίστηκε στο κτήριο, που έφερε την σφραγίδα του επισήμου εκπροσώπου της.
1906
Ο δήμαρχος Σπύρος Κοσμετάτος κατεδαφίζει τελικά ,επικαλούμενος λόγους ρυμοτομίας ,το δικαστικό μέγαρο του Νάπιερ . Ταυτόχρονα αγοράζει τον κήπο Αμπατιέλου, για να ανεγείρει το καινούργιο και προβαίνει στον χαρακτηρισμό της πλατειάς ως δημοτικής .
Μία από τις 4 συνολικά μαρμάρινες κρήνες ( δύο από αυτές υπάρχουν ακόμη, στην πλατεία της πρώην αγροτικής τράπεζας η μιά και λίγο πιο πάνω από τον Ν.Ο.Α η άλλη ) , του γλύπτη Μπονάνου που δώρισαν οι κληρονόμοι Τούλ στον δήμο Αργοστολίου στα 1903 και ήταν τοποθετημένη στην κεντρική πλατεία, μεταφέρεται και εντοιχίζεται στο πρώτο γωνιακό κτήριο της οδού Λάσσης, απέναντι από τον κήπο του Νάπιερ. Δεν αποτελούσε όμως την μοναδική πηγή νερού καθώς επί αγγλοκρατίας ,πιθανότατα ,είχαν ανοιχτεί 2 πηγάδια για δημόσια χρήση στην πλατεία, τα οποία συντηρούνται κατά διαστήματα.
Το <<ρολόι του Πόγγη>> δεν <<σωπαίνει>>. Απλά συνεχίζει την μελωδική του λειτουργία από λίγο μακρύτερα και συγκεκριμένα από τον δεξιό πύργο του θερινού θεάτρου Απόλλων (όπου περίπου σήμερα το ξενοδοχείο Castelo) , επίτευγμα του Κοσμετάτου της ίδιας χρονιάς για την τόνωση της θερινής θεατρικής κίνησης .
1928
Το καλοκαίρι μπαίνει ο θεμέλιος λίθος του νέου δικαστικού μεγάρου ,σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά . Την κατασκευή ανέλαβε ο αθηναικός οίκος Καλκάνη . Δήμαρχος ήταν τότε ο Βασίλειος Βανδώρος. Εκεί θα φιλοξενηθούν και το δημαρχείο και το ταχυδρομείο.
1953
<< Η πλατεία γεμάτη ρωγμές! Το κατάστρωμα της κυματιστό , αλλού βυθισμένο, αλλού υψωμένο , έμοιαζε περισσότερο με φρεσκοοργωμένο χωράφι . Κάπου – κάπου από την άσφαλτο ξεπεντιώντανε μέσα από της γης τα σπλάχνα , ντουβάρια και πωριά…. Ήταν τα θεμέλια του παλιού δικαστηρίου που ΄χε χτίσει ο Νάπιερ και είχε κατεδαφίσει ο Κοσμετάτος, για ν΄ανοίξει την πλατεία . Το κλώτσισμα της γης τα ξέρασε από τα σωθικά της>> Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος
<<Το χρονικό του σεισμού>>
Όσο για την μοίρα του δικαστικού μεγάρου και των ενοίκων του την μοιραία μέρα , γνωστή και τραγική! Κατασκευαστικά λάθη και κρατική αναλγησία!
Μια νέα σελίδα
Τί και αν το <<ρολόι του Πόγγη>> δεν μετρά πιά την ώρα, η πλατεία λίγο μετά την καταστροφή ξαναπαίρνει ζωή, ξαναπαίρνει μορφή! Και ο Παναγής Βαλλιάνος να μας θωρεί τότε και τώρα αφ΄υψηλού , ελαφρά γερμένος προς τα μπρός και καταδικασμένος σαν άλλος Σίσιφος , να αφουγκράζεται τις χαρές , τις λύπες, τους ευγενείς θορύβους της σύγχρονης ζωής μα και τα παράπονα και τις γκρίνιες μας!!!
( ένα μεγάλο ευχαριστώ στο πάντα πρόθυμο προσωπικό της κοργιαλενείου βιβλιοθήκης για την πολύτιμη βοήθεια του)
Ρενάτα Χαλιώτη
Βιβλιογραφία 1. Η παλαιά Κεφαλονιά-Ένας ατέλειωτος Αύγουστος
- <<Σταθμοί>> Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος
3.Λογοδοσία Σπύρου Κοσμετάτου , δημάρχου Αργοστολίου
4.<<Η γένεση και τα πάθη μιας πολιτείας>> Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος
5.<<Το χρονικό του σεισμού>> Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος
- <<Εικόνες και θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά – Βιώματα μαρτυρίες>> Γεράσιμος Λουκάτος