Θαλάσσιοι οργανισμοί της Κεφαλονιάς & της Ιθάκης

Η «Πίννα» και ο μικρός φύλακας της

Αυτή είναι η γνωστή σε πολλούς «Πίννα» (επιστημονική ονομασία: “Pinna nobilis”),

ένα μεγάλο οστρακόδερμο ζώο της θάλασσας (απλούστερα θαλάσσιο όστρακο) που μοιάζει με μεγάλο μύδι, όμως διαθέτει εντυπωσιακότερο αν και πιο εύθραυστο όστρακο που μπορεί να ξεπεράσει το 1 μέτρο σε μήκος. Το είδος αυτό είναι ενδημικό της Μεσογείου Θάλασσας (έχει αναπτυχθεί και ζει μόνο σε αυτήν την περιοχή του κόσμου), και συνήθως απαντάται σε αμμώδεις βυθούς με «φυκιάδες» (στην πραγματικότητα λιβάδια «Ποσειδωνίας» η οποία δεν είναι φύκος αλλά φυτό) σε βάθη έως και 60 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ τρέφεται με πλαγκτόν φιλτράροντας το νερό γύρω της.

Απρόσμενη έκπληξη

Αν κάποιος είναι προσεκτικός και πλησιάσει το ανοικτό όστρακο χωρίς να γίνει αντιληπτός, κάποιες φορές μπορεί να δει μια μικρή καραβίδα με μήκος 3-7 εκατοστά (“Pontonia pinnophylax”), να κατοικεί μέσα στην Πίννα. Πρόκειται για μια αμοιβαία επωφελή συμβίωση: όσο η Πίννα του προσφέρει καταφύγιο, ο μικρός ένοικος την προειδοποιεί για ενδεχόμενους κινδύνους με ένα μικρό τσίμπημα και το όστρακο κλείνει ερμητικά! Ο ρόλος της μικρής καραβίδας είναι εμφανής και στο επιστημονικό..επώνυμο της «pinnophylax» που ερμηνεύεται ως «Φύλακας της Πίννας». Κάποιες άλλες φορές ο ένοικος δεν είναι καλοδεχούμενος αλλά παρασιτικός οργανισμός, ένα καβουράκι που λόγω μεγέθους ονομάζεται μπιζελοκάβουρας «πιννοθήρας» (“Pinnotheres pisum”). 

Μετάξι από τον ..βυθό

Η Πίννα αποτέλεσε πρώτη ύλη για την υφαντουργία. Παραδοσιακά κάποιοι παραθαλάσσιοι πληθυσμοί κυρίως στην Σικελία και στην Νότια Ιταλία, παρήγαγαν ένα ύφασμα από τις ίνες των μυών, τις οποίες το όστρακο αυτό χρησιμοποιεί για να αγκυροβολεί στο υπόστρωμα του βυθού. Το ύφασμα είναι γνωστό ως «θαλάσσιο μετάξι».

Απειλές και Καθεστώς Προστασίας

Αυτό το ταπεινό αλλά ιδιαίτερο είδος των θαλασσών μας απειλείται από την υπεραλίευση, τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία (μηχανότρατα) και την αγκυροβολία που πληγώνουν τον βυθό, την καταστροφή των λειβαδιών ποσειδωνίας, την χημική και βιολογική μόλυνση.

Η Πίννα προστατεύεται από την «Οδηγία των Οκοτόπων 92/43/ΕΟΚ» στην οποία αναφέρεται ως είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτεί αυστηρή προστασία.

Οι θάλασσες μας

Οι εικόνες προέρχονται από καταδύσεις στα νερά του Ιονίου και πιο συγκεκριμένα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Απεικονίζουν είδη που κατοικούν και εμπλουτίζουν τις δικές μας θάλασσες, εκείνες που βρίσκονται δίπλα μας και φιλοξενούν χειμώνα ή καλοκαίρι τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών μας.

Ο κρυφός πλούτος της θάλασσας δεν είναι άλλος από την βιοποικιλότητα της. Και είναι κρυφός όχι επειδή δεν έχει ανακαλυφθεί αλλά επειδή παραμένει άγνωστος στους περισσότερους, τόσο ώστε γενικά να θεωρείται μια αχανής έκταση κενή από κάθε ενδιαφέρον, ως και τόπος απόρριψης των αποβλήτων μας.

Η θάλασσα αποτελεί λίκνο για τη ζωή, τροφό για τον άνθρωπο και πνεύμονα για τον πλανήτη.

Όμως για να την προστατεύσουμε πρέπει πρώτα να την γνωρίσουμε!

Τηλέμαχος Μπεριάτος

Αυτοδύτης 3 αστέρων CMAS