«Πελαγία» η ..χορεύτρια του βυθού!

Πρόκειται ένα είδος μέδουσας (περισσότερο γνωστή ως «τσούχτρα») με ονοματεπώνυμο.. Το όνομα της είναι «Πελαγία» (επιστημονική ονομασία: “Pelagia noctiluca”) και σημαίνει πελαγικός, δηλαδή «της θάλασσας» ενώ το επώνυμο είναι λατινικής προέλευσης και σημαίνει «αυτός που λάμπει στο σκοτάδι».  

Το σώμα της έχει σχήμα καμπάνας και στην περιφέρεια του υπάρχουν τα πλοκάμια και διάφορα αισθητήρια όργανα. Το κάθε πλοκάμι καλύπτεται με κύτταρα που καλούνται κνιδοκύτταρα (ή κνιδοκύστεις) και αυτά τα χρησιμοποιεί για εξασφάλιση τροφής (μπορεί να σκοτώσει μικρά ζώα), αλλά και για άμυνα (για τους ..εκνευριστικούς περίεργους).

Κολυμπούν πολύ αργά κινούμενες με τέτοιον τρόπο ώστε να δημιουργούν ρεύματα (η κίνηση αυτή γίνεται ρυθμικά με άνοιγμα και κλείσιμο του σώματός τους), αναγκάζοντας τη λεία τους (μικρά ζώα και ζωοπλαγκτόν), να φτάσει στα πλοκάμια τους. Οι περισσότερες μέδουσες έχουν πολλά μικρά μάτια στο κωδωνοειδές σώμα τους, που τους επιτρέπουν να έχουν όραση 360 μοιρών. Αν και δεν έχουν εγκέφαλο, το νευρικό τους σύστημα τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται ερεθίσματα, όπως το φως και η οσμή, και να αντιδρούν γρήγορα σε αυτά.

Προβλήματα παροδικής υπερ-συγκέντρωσης  στις ακτές

Η μεγάλη συγκέντρωση κοντά στις ακτές δηλαδή η μαζική εμφάνιση που παρατηρείται κάποιες φορές, οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες όπως είναι η αλατότητα του θαλασσινού νερού, η αύξηση της θερμοκρασία της θάλασσας, καθώς και η ηλιοφάνεια, παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την αναπαραγωγή των μεδουσών με αύξηση των πληθυσμών της, ενώ η μείωση των φυσικών εχθρών της (δελφίνια, τόνοι, φάλαινες, θαλάσσιες χελώνες, κλπ.) μπορεί να ενισχύει το φαινόμενο. Επίσης αν και συνήθως κινείται στην ανοιχτή θάλασσα, μερικές φορές παρασύρεται κοντά στην ακτή από τα θαλάσσια ρεύματα.

Αν και προκαλεί δυσαρέσκεια όταν δεν μπορούμε να απολαύσουμε τις παραλίες μας, το φαινόμενο είναι παροδικό και δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχία. Τα καλά νέα είναι ότι οι μέδουσες στην νοτιοανατολική Ασία είναι σημαντική πηγή τροφής, οπότε ίσως κάποτε αποτελέσουν και στην χώρα μας ανεξάντλητο ουζομεζέ!

Δείτε βίντεο εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=RI28rElQ42c

Ένα παρεξηγημένο τσίμπημα

Το τσίμπημα της είναι επώδυνο για τον άνθρωπο, όμως η Πελαγία κεντρίζει μόνο όταν τα πλοκάμια της ακουμπήσουν τα ζώα που αποτελούν τροφή ..ή αν κάποιο άλλο πλάσμα τα ακουμπήσει, όπως συνήθως συμβαίνει με τον άνθρωπο. Δηλαδή δεν πρόκειται για προσχεδιασμένη κακόβουλη ενέργεια εκ μέρους της αλλά για ατύχημα! Είμαι σίγουρος ότι η Πελαγία δεν θα πείραζε ποτέ έναν άνθρωπο, και μάλλον προτιμά να την θαυμάζουν για την ομορφιά της ..και τις χορευτικές της κινήσεις!!  

Πρώτες βοήθειες

Πρώτα πρέπει να προσπαθούμε να αποφύγουμε τις περιοχές και τις ημέρες που παρατηρούνται μέδουσες μέσα στο νερό, ενώ αν δεν έχουμε κάποια προειδοποίηση, μπορούμε μέσα στο νερό να χρησιμοποιούμε μάσκα ή γυαλιά κολύμβησης για να αποφύγουμε την επαφή με τα πλοκάμια τους. 

Σε περίπτωση τσιμπήματος από τσούχτρα προκαλείται έντονη κνίδωση (ερεθισμός) με οξύ πόνο ο οποίος ωστόσο είναι παροδικό σύμπτωμα και γενικά δεν είναι σοβαρό, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει αναφυλαξία και για αυτό πρέπει να δίνεται κάποια προσοχή ιδιαίτερα σε ευάλωτους οργανισμούς όπως παιδιά και ηλικιωμένους.

Σε περίπτωση επαφής απομακρύνουμε τα πλοκάμια από το δέρμα μας χρησιμοποιώντας λίγο χώμα από την παραλία, αλλά όχι με γυμνά χέρια και ποτέ με χρήση φρέσκου (γλυκού) νερού. Διάλυμα ξυδιού με νερό έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει στην εξουδετέρωση των ουσιών που προκαλούν την κνίδωση (η ενόχληση από την τοξίνη παραμένει για αρκετές ημέρες) και ο πάγος μειώνει την φλεγμονή. Αντιισταμινικά θα πρέπει να χορηγούνται μόνο με συνταγή ιατρού, ενώ σε περίπτωση αναφυλαξίας (αλλεργικού σοκ) θα πρέπει να επικοινωνήσουμε με τις κρατικές υπηρεσίες υγείας (νοσοκομεία και κέντρα υγείας) ή ιατρό.

Οι θάλασσες μας

Οι εικόνες προέρχονται από καταδύσεις στα νερά του Ιονίου και πιο συγκεκριμένα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Απεικονίζουν είδη που κατοικούν και εμπλουτίζουν τις δικές μας θάλασσες, εκείνες που βρίσκονται δίπλα μας και φιλοξενούν χειμώνα ή καλοκαίρι τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών μας.

Ο κρυφός πλούτος της θάλασσας δεν είναι άλλος από την βιοποικιλότητα της. Και είναι κρυφός όχι επειδή δεν έχει ανακαλυφθεί αλλά επειδή παραμένει άγνωστος στους περισσότερους, τόσο ώστε γενικά να θεωρείται μια αχανής έκταση κενή από κάθε ενδιαφέρον, ως και τόπος απόρριψης των αποβλήτων μας.

Η θάλασσα αποτελεί λίκνο για τη ζωή, τροφό για τον άνθρωπο και πνεύμονα για τον πλανήτη. Όμως για να την προστατεύσουμε πρέπει πρώτα να την γνωρίσουμε!

Τηλέμαχος Μπεριάτος

Αυτοδύτης 3 αστέρων CMAS

*Η αναδημοσίευση είναι ελεύθερη, πρέπει όμως να είναι αυτούσια και να συμπεριλαμβάνει την πηγή και τα στοιχεία του δημιουργού.