"Αναμνήσεις Αποκριάς και Καθαράς Δευτέρας στην Κεφαλονιά – Ένα ταξίδι στις παραδόσεις με τη Νιόβη Καμπίτση" (ΙnKefalonia 89,2)

Στον Inkefalonia 89,2, στην εκπομπή «Μέρα Μεσημέρι» με την δημοσιογράφο Ελευθερία Κουλουριώτου, μίλησε η κ. Νιόβη-Φωτεινάτου-Καμπίτση, συγγραφέας του βιβλίου «Κεφαλονίτικες Ρετσέτες».
Γυρίσαμε το ρολόι του χρόνου πίσω και ξαναβρήκαμε το νήμα της χαράς και της διασκέδασης της παλιάς αποκριάς. Εκείνης της γιορτής που κάποτε ήταν συνυφασμένη με τον αυτοσχεδιασμό, τη σάτιρα και την αύρα, βεβαίως, του Διόνυσου.
Ξεναγός μας σ αυτό το ταξίδι αναζήτησης των αυθεντικών αποκριών η κ. Νιόβη Καμπίτση.
« Τώρα εμείς θυμόμαστε στην Κεφαλονιά πως γινότανε εκείνα τα χρόνια, πως γιορταζότανε το καρναβάλι όλες αυτές τις μέρες, τι έκαναν οι νοικοκυρές στα σπίτια, πως ντυνόντουσαν με αποκριάτικα κουστούμια , η έστω με μάσκες, τις λεγόμενες μπαρμπούτες που βάζανε τότε για να μην τους γνωρίσουν, η τα γανωμένα πρόσωπα και να τρέχουν στα σπίτια για να πούνε χρόνια πολλά και να φάνε και καμιά ρυζάδα (ρυζόγαλο).
Είναι κάτι θύμησες που εμείς οι νοσταλγοί του παλιού εκείνου καιρού τα θυμόμαστε και τα αναπολούμε» αναφέρει.
«Οι ρυζάδες, τα ρυζόγαλα τα σημερινά, γινόντανε από την αρχή της αποκριάς μέχρι την ημέρα της Τυρινής, η της Τυροφάγου. Ήτανε για όλο τον κόσμο, και όποιος ερχόταν στο σπίτι και είχε φτιάξει ρυζάδα η νοικοκυρά, έπρεπε να τον τρατάρει.
Εκείνες τις ρυζάδες που και με κανέλα γράφαμε πολλές φορές τα αρχικά μας όταν καθόμαστε στο οικογενειακό τραπέζι , ποιο είναι το δικό μου, ποιο είναι του άλλου, η ποιο είναι του ξένου.
Θυμήθηκα τις ρυζάδες, γιατί μας φέρνανε το γάλα από το χωριό εκείνα τα χρόνια φρεσκότατο. Κάποιοι σήμερα παλιοί που υπάρχουν και δεν έχουν χτιστεί ακόμα τα χωράφια, έχουν πρόβατα που βόσκουν και μας φέρνουνε γάλα ακόμα και σήμερα.
Φτιάχναμε εκτός από τις ρυζάδες, τα γαλακτομπούρεκα, τις γαλατόπιτες, τις κρέμες και αυτά ήτανε τα γλυκά εκείνης της εποχής που το καλούσαν οι μέρες αυτές να έχουμε στα σπίτια τα Κεφαλονίτικα. Την ημέρα της Τυρινής, φτιάχνανε και την μυζηθρόπιτα με την φρέσκια μυζήθρα που μας φέρνανε πάλι από το χωριό μέσα στην τσαντίλα. Η τσαντίλα ήτανε μία γάζα που έσταζε το υγρό για να πήξει η μυζήθρα. Υπάρχει και σήμερα η μυζήθρα, αλλά ως επί το πλείστον, μεταχειριζόμαστε το ανθότυρο».
«Ήτανε και οι χοροί εκείνη την εποχή που γινόντουσαν από κάθε σωματείο και σύλλογο. Είχαν ένα μεγαλείο, γιατί αυτοί που θα πηγαίνανε στους χορούς, έπρεπε να ντυθούν με ταφτάδες, με τούλια, με βελούδα. Δεν πηγαίνανε όπως κι όπως και οι άντρες αν δεν ήταν ντυμένοι αποκριάτικα, έπρεπε να βάλουν τα καλύτερα τους κουστούμια εκείνη την εποχή και να διασκεδάσουν.
Μου έχουν μείνει εντυπωμένοι κάποιοι χοροί , όπως ήτανε της Φιλαρμονικής, του Ορφανοτροφείου, του Πανκεφαληνιακού και στο κέντρο Φαραώ που ήτανε εκεί που πάμε προς τον Πλατύ Γιαλό που ήτανε γεμάτο με κόσμο που γλεντούσε με όλη του την καρδιά, γιατί δεν είχαν εκείνες τις μέρες να σκεφτούνε πολλά πράγματα, σκεφτόντουσαν μόνο τις αποκριές.
Τώρα όλα έχουν έρθει σε ένα επίπεδο, που μας έχουν κάνει εμάς τους ρομαντικούς να τα θυμόμαστε αυτά και να τα λέμε, γιατί δεν μας έχει μείνει τίποτα άλλο παρά θύμησες.
Ήτανε αυτές οι συνήθειες εκείνα τα χρόνια γιατί ήτανε ποιο αμέριμνα, δεν ήτανε όπως είναι σήμερα που ο κόσμος έχει πολλά προβλήματα, άγχος και δυστυχώς δεν του μένει καιρός να σκεφτεί για πολλά πράγματα. Τέλος πάντων, αφού φτάσαμε μέχρι εδώ, πρέπει να τα λέμε και να τα διηγούμαστε στα παιδιά και στα εγγόνια μας πως ήταν τα παλιά χρόνια στην Κεφαλονιά. Θυμήθηκα σήμερα που μου έλεγε η μάννα μου ότι υπήρχαν στο Αργοστόλι χοροδιδασκαλεία που μάθαιναν Ευρωπαϊκούς χορούς εκείνα τα χρόνια, τανγκό, βαλς, φοξ σαντρό ( Fox Sandro) , φοξ αγγλέ κλπ, δεν χόρευαν παραδοσιακούς, οι παραδοσιακοί χοροί έχουν μπει στην ζωή μας τώρα τελευταία. Σήμερα προσπαθούν, κάνουν πράγματα, αλλά δε έχει το παλιό εκείνο της Κεφαλονιάς, αρκούμαστε σ αυτά που υπάρχουν, γιατί η ζωή μας έχει αλλάξει ριζικά και ψάχνουμε την χαρά μέσα στην υλική ευμάρεια δυστυχώς. Εμείς που είμαστε νοσταλγοί του παλιού, η σύγκριση αυτή μας πληγώνει, μας ενοχλεί».
Καθαρά Δευτέρα, 3 Μαρτίου και… «λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή;» δεν λείπει, τονίζει η κ. Νιόβη και αφηγείται:
« Οι Αργοστολιώτες την Καθαρά Δευτέρα κάνανε κούλουμα στην Λάσση και θυμάμαι εκείνα τα χρόνια τα παλιά, που από το πρωί παρέες παρέες, ξεκινούσανε με τα πόδια και είχανε τα καλάθια στα χέρια και μπαίνανε στα χωράφια τα οποία δεν είχανε χτιστεί όπως είναι σήμερα και απλώνανε στις πρασινάδες τα καρό τραπεζομάντιλα και κάνανε κούλουμα με τα καθιερωμένα νηστίσιμα. Τον χαλβά του μπακάλη, τα βραστά κουκιά με την ρίγανη, την ταραμοσαλάτα, την ρουμάνα (μεγάλο μαρούλι), την πισάρα (ψάρα η κουκούλα) , τις σπιτικές ελιές (λούλες), το τουρσί, την φλαούνα (λαγάνα) ,το χταποδάκι το ξερό βραστό και το μποτσόνι το κρασί, γιατί πώς να γιορτάσουμε χωρίς ρομπόλα.
Οι βόλτες στον δρόμο έδιναν και έπαιρναν, το κομφετί, οι σερπαντίνες και οι μασκαράδες οι τελευταίοι με τις μπαρμπούτες έβγαζαν το άχτι τους. Τόσο ήτανε το κομφετί και οι σερπαντίνες, που ο δρόμος της Λάσσης ήτανε πολύχρωμος και έφτανε μέχρι τον Πλατύ γιαλό. Δεν υπήρχαν και αυτοκίνητα τότε και δεν έλειπαν οι καραμούζες και οι σφυρίχτρες.
Οι δε χαρταετοί στον ουρανό έφταναν μέχρι τον πλατύ Γιαλό γιατί δεν τους εμπόδιζαν ούτε τα καλώδια της ΔΕΗ, ούτε τα καλώδια του ΟΤΕ, ούτε των τηλεοράσεων και μπορούσαν τα παιδιά να παίξουν αμέριμνα και να ρίξουν τους χαρταετούς τους που εκείνη την ημέρα είχαν την τιμητική τους.
Ήτανε μία ξεχωριστή μέρα , όμως δυστυχώς τώρα η Λάσση έχει σταματήσει προ πολλού. Θυμάμαι όταν ο καιρός ήτανε συννεφιασμένος. Παλιοί Αργοστολιώτες και Αργοστολιώτισσες ανηφόριζαν τον δρόμο της Λάσσης με ανοιχτές ομπρέλες για να κάνουν μια καθιερωμένη βόλτα για το καλό της ημέρας. Σήμερα αυτό το έθιμο δεν εξακολουθεί να γίνεται, η βόλτα δεν είναι εύκολη πια στην Λάσση που εξυπηρετεί τον τουρισμό και τα αυτοκίνητα είναι πάρα πολλά. Το άσχημο πλέον είναι και το ότι οι Αργοστολιώτες πλέον βγαίνουν από το Αργοστόλι και πάνε στα χωρά να περάσουν τα κούλουμα, όπως στην Σκάλα, στον Πόρο, στα Σβωρονάτα κλπ. Στον Κούταβο γίνεται τώρα τελευταία.
Και τα φαγητά δεν τα ετοιμάζουνε πλέον οι νοικοκυρές όπως κάνανε παλιά, είναι όλα τώρα έτοιμα.
Αυτά ήτανε τα έθιμα τα παλιά που δυστυχώς τώρα εκλείπουν. Τα πράγματα δυστυχώς τώρα έχουν αλλάξει και η Σαρακοστή μας περιμένει με το άρωμα της φρέζιας και της βιολέτας και εκείνα τα βραδινά τα ωραία στην εκκλησία. Μακάρι όλοι να μπορούμε να πηγαίνουμε, είναι κάτι που αλλάζει την ζωή μας. Να περάσουμε όλοι καλά αυτές τις μέρες και να χουμε καλή Σαρακοστή».
Ακολουθεί το ηχητικό της συνέντευξη.